Thập tự hoa đoạt Booker Nga 2010

TTCT - Giải thưởng sách Booker Nga 2010 đã được trao cho nhà văn nữ Yelena Kolyadina với tiểu thuyết Thập tự hoa đang gây nhiều dư luận ở Nga.

Phóng to

Nhà văn Yelena Kolyadina - Ảnh: img-fotki.yandex.ru

Quyển sách kể lại câu chuyện diễn ra năm 1674 tại thành phố Totma, nơi cha Loggin, 21 tuổi, vừa tới hành đạo. Ông hăng hái hướng đạo cho các phụ nữ Totma theo đa thần giáo đang tăm tối, trong đó có cô gái 15 tuổi Feodosya. Chấn động bởi vẻ đẹp rạng ngời của cô, cha Loggin định tâm hướng cô dâng mình cho Chúa. Nhưng khi cô gái bắt đầu thệ nguyện và đạt tới mức tường thông phép thuật, ông lại buộc tội cô là phù thủy và đưa lên giàn hỏa.

Kể lại quá trình hình thành quyển sách, nhà văn cho biết năm 1995 khi phụ trách vấn đề nữ quyền trên tạp chí Cosmopolitan, bà thu thập tư liệu để làm một bách khoa toàn thư về phụ nữ. Vì mục đích này mà bà mua được hai quyển sách về nữ phù thủy, trong đó có phù thủy Feodocya bị hỏa thiêu, từ đó hình thành ý tưởng cho Thập tự hoa.

Tác giả cho biết từ lâu đã muốn viết một quyển sách về đề tài tình yêu, tình dục nhưng theo bà, trong tiếng Nga hiện đại không có những ngôn từ thích hợp về đề tài này ngoài những từ dung tục và thuật ngữ y học. Trong khi đó tiếng Nga cổ lại phong phú từ vựng về tình dục không mang ý nghĩa xúc phạm. Đó là vào cuối thế kỷ 17, thời sa hoàng Aleksei Mikhailovich, trước triều đại Piotr đệ nhất, tức đêm trước thời “đại cải cách”. Kolyadina giải thích: “Đó là khi cuộc sống và ngôn ngữ của người Nga hoàn toàn thay đổi. Tôi muốn sử dụng và giải thích ý nghĩa của những từ đã mất ấy qua Thập tự hoa".

Giải thưởng sách Booker Nga được sáng lập năm 1991 và là giải thưởng sách độc lập đầu tiên ở Nga từ năm 1917. Được thành lập theo kiểu mẫu giải thưởng sách Booker Anh, mục đích của giải thưởng ở Nga là thu hút sự quan tâm của công chúng tới dòng văn xuôi hiện đại, chất lượng. Chỉ có khác là thay vì người đề cử là các nhà xuất bản như ở Anh, thì ở Nga người đề cử là các nhà phê bình, các nhà văn hóa và biên tập viên của các tạp chí văn học. Thập tự hoa mới chỉ in trên tạp chí Văn học Volgograd và tạo được dư luận dù rất tương phản, từ những nhận định kiểu “lại một xô rác rưởi của văn chương hiện đại” đến “một tác phẩm thiên tài tầm vóc quốc tế”.

Nhà xuất bản ACT đã tuyên bố sẽ ấn hành quyển sách.

* Văn học đối với bà là gì, công việc hay sự tiêu khiển?

- Đó là cách được tự do, nơi những giáo điều, luật lệ không ảnh hưởng tới tôi, tôi có thể viết như mình muốn.

* Quyển sách đầu tiên bà đọc là gì?

- Tự đọc à? Chuyện cổ tích Nga. Khi đó tôi thích nhất chuyện rắn Gorynych (*). Tới nay tôi vẫn yêu những gì thần bí và thích viết cái gì đó thần bí. Gorynych đã quyết định số phận tôi sau này.

* Có phải quyển sách của bà tôn sùng thần thánh?

- Tôi theo Chính thống giáo và là một người tin đạo. Tôi chỉ muốn chỉ ra trách nhiệm của người thủ lĩnh (thế kỷ 17, với người dân thì đó còn là các nhà truyền giáo) đối với những người mà ông ta hứa làm cho họ hạnh phúc khi hướng họ tới một tương lai tươi sáng.

__________

(*) Rắn Gorynych: con vật gắn với cái ác trong thần thoại Nga, thường được kể trong những câu chuyện cổ về quái vật đánh cắp các nữ sa hoàng hoặc vợ của những thương buôn (theo Từ điển thần thoại Nga)