Thuốc giảm cân trên bàn tiệc

Hãy tưởng tượng bạn vừa có một năm tận hưởng hiệu quả của thuốc giảm cân thì Giáng sinh ập đến với nhiều thế lưỡng nan: có nên tạm dừng thuốc để ăn uống thỏa thích, hay có nên nói thật lý do ta có được thân hình thon gọn này khi chuyện trò trên bàn tiệc?

Vài năm trở lại đây, Ozempic và những loại tương tự như Wegovy, Mounjaro và Zepbound đã được nhiều người coi là "phao cứu sinh" trong cuộc chiến chống thừa cân, béo phì và tiểu đường. Nhưng Giáng sinh năm nay, "Ozempic có thể sẽ là nguyên nhân chính gây ra những cuộc tranh luận nảy lửa", theo Celia Walden, cây bút lối sống của tờ The Telegraph (Anh).

Hai loại thuốc giảm cân phổ biến nhất, Ozempic và Wegovy, đều chứa hoạt chất semaglutide. Hoạt chất này bắt chước vai trò của hormone tự nhiên GLP-1 được cơ thể tiết ra sau bữa ăn, giúp não nhận biết rằng chúng ta đã no và làm giảm cảm giác thèm ăn. Ngoài ra, semaglutide còn hỗ trợ tuyến tụy sản xuất insulin, vì thế được phê duyệt để điều trị tiểu đường loại 2. 

Tuy nhiên, cũng có tác dụng phụ tiềm ẩn như buồn nôn, đau dạ dày và nguy cơ gặp các vấn đề liên quan đến túi mật, tổn thương thận, viêm tụy, thậm chí ung thư tuyến giáp. Những nghiên cứu về các nguy cơ này vẫn đang được tiến hành, theo The Guardian.

Giáng sinh năm nay có quá nhiều chủ đề gây tranh cãi: từ chính trị, chiến tranh, biến đổi khí hậu cho đến Trump. Nhưng theo Walden, chủ đề gây chia rẽ nhất sẽ là chuyện ngoại hình và ăn uống.

"Khi mọi người quây quần bên bàn tiệc, không chỉ có bánh Giáng sinh mới dễ khiến người ta chí chóe, các cuộc thảo luận về loại thuốc giảm cân còn gây tranh cãi này cũng sẽ không kém phần sôi động" - Walden viết.

Những câu hỏi mang tính thời đại sẽ xuất hiện: Sao không thấy em ăn uống gì nữa? Sao chị giảm được 2 "size" quần chỉ sau 3 tháng vậy? Sao cháu không giảm cân kiểu tự nhiên mà chọn tiêm thuốc? 

Thế lưỡng nan của "một mùa Giáng sinh kiểu Ozempic", theo Walden, là nên nói thật hay tìm cách chối. Những người trên 60 tuổi, vốn kiêng khem tự nhiên hơn thế hệ trẻ, sẽ không hiểu được chuyện thon thả bất cần nỗ lực.

Nếu thú nhận đang dùng thuốc, sẽ có những chất vấn - đã thử cách đơn giản là ăn ít lại chưa? Tự kỷ luật tệ đến mức phải nhờ tới thuốc sao? - và cuối cùng là "chẳng có giải pháp thần kỳ nào đâu" và "cái gì cũng có giá của nó". Tất cả đều là hảo ý, nhưng người tiếp nhận dễ thấy không thoải mái.

Chọn đường giấu giếm cũng không dễ thở hơn. Lẽ ra có thể tự tin khoe thân hình thon thả nhờ nghiêm túc tiêm thuốc trong mấy tháng qua, giờ người ta nơm nớp sợ hai chữ "tại sao". Bị hỏi thì phải cố tỏ ra bình tĩnh mà đáp, rằng mình "chỉ uống nhiều nước hơn thôi". 

Cái đó cũng chưa khó bằng khi bàn tiệc bắt đầu ngập thức ăn, còn mình thì vờ mân mê vài miếng rau xanh trên đĩa. "Họ sẽ viện cớ quen thuộc: Tôi vừa ăn cả đĩa bánh tart nhân thịt hồi nãy rồi", cho đến khi có ai đó vạch trần. Đó là lúc mọi chuyện bùng nổ" - Walden kết luận.

Trong không khí hội hè tưng bừng, mâm cao cỗ đầy, có một người kén ăn đã dễ khiến không khí chùng xuống, giờ sắp có người "ăn kiêng siêu cấp" - đã tiêm thuốc nên chẳng thiết tiệc tùng gì - khó biết chuyện gì sẽ xảy ra. Vì thế nhiều người tuyên bố sẽ tạm dừng dùng thuốc cho qua hết những ngày lễ lạt. 

"Mùa lễ đồng nghĩa với ba điều: gia đình, bạn bè và thức ăn; người đang sử dụng thuốc giảm cân có thể muốn tạm ngừng thuốc để tận hưởng những bữa ăn thịnh soạn hơn" - bác sĩ chuyên về phẫu thuật giảm cân Andre F. Teixeira nói với Newsweek. Nhưng đây là quyết định phải cân nhắc kỹ và cần hỏi ý bác sĩ.

Theo The Guardian, một nhược điểm lớn của các loại thuốc giảm cân là chúng cần được sử dụng liên tục. Nếu ngừng thuốc, cân nặng đã giảm nhờ kiềm chế cảm giác thèm ăn có thể tăng trở lại. 

Một nghiên cứu cho thấy khi ngừng dùng semaglutide, người dùng lấy lại hai phần ba số cân nặng đã giảm chỉ trong vòng một năm. Điều này đồng nghĩa với việc người dùng phải cam kết tiêm thuốc hàng tuần đến suốt đời.

Andres Acosta, bác sĩ tại khoa tiêu hóa và gan mật của Mayo Clinic, cho biết còn có trường hợp không tạm ngưng tiêm trong kỳ nghỉ lễ mà chỉ "trì hoãn" lịch dùng thuốc. "Nếu một người thường tiêm vào thứ tư nhưng lễ Tạ ơn rơi vào thứ năm, họ có thể dời liều tiêm sang thứ sáu, để có thể thoải mái thưởng thức món ngon ngày lễ mà ít có nguy cơ gặp phải các tác dụng phụ nếu ăn quá no" - Acosta nói với TIME.

Tuy nhiên, nhìn chung các bác sĩ không khuyến khích thay đổi lịch trình tiêm. Để đạt hiệu quả tối đa với ít tác dụng phụ nhất, liều lượng tiêm của Ozempic và các loại thuốc tương tự phải được tăng dần trong vòng 16 tuần trước khi đạt đến liều tối đa để duy trì. Thông thường, mỗi liều tiêm kiểm soát tín hiệu đói trong khoảng một tuần, và khi hiệu quả bắt đầu giảm, người dùng sẽ tiêm liều tiếp theo.

Việc bỏ qua hoặc thay đổi lịch tiêm có thể gây ra hiệu ứng domino. Chẳng hạn, nếu chuyển từ tiêm thứ tư sang thứ sáu, tất cả các liều tiêm sau đó sẽ diễn ra vào thứ sáu. Và nếu ngừng tiêm, người dùng nên chuẩn bị đối mặt với các tác dụng phụ (như buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy và các triệu chứng tiêu hóa khác) giống như khi mới bắt đầu.

"Tôi khuyên bệnh nhân không nên ngừng thuốc vì chúng ta đang cố kiểm soát bệnh béo phì mạn tính" - Acosta nói, đồng thời lưu ý rằng việc thay đổi lịch trình liều đã thiết lập có thể dẫn đến những hậu quả khác. Nếu bệnh nhân ngừng tiêm trong hơn một tuần, họ phải quay lại với liều thấp hơn và dần tăng lên mức liều cũ, làm trì hoãn các mục tiêu giảm cân đã đặt ra.

Cuối cùng, khoa học vẫn chưa biết hết các hậu quả lâu dài của thuốc giảm cân, vì chúng mới được sử dụng rộng rãi chưa đầy một thập kỷ. Ozempic vẫn sẽ là một "quả bom nổ chậm" trên bàn tiệc trong nhiều kỳ nghỉ tới.