Không chỉ là chuyện chó mèo và trang phục

Phóng to

Dắt chó đi dạo thế này ở Tehran từ nay sẽ bị phạt - Ảnh: C.S.

Theo truyền thống Hồi giáo, chó bị coi là bẩn. Lợn cũng là một giống vật bẩn thỉu, không chỉ theo khía cạnh vệ sinh mà ở lối sống bầy đàn tạp giao của chúng. Vì lẽ đó, người Hồi giáo ghê tởm thịt lợn. Nhưng chó thì không phải xứ Hồi giáo nào cũng cấm nuôi, cho nên việc Iran cấm nuôi chó cũng gây ngạc nhiên. Giám đốc cảnh sát Tehran Hossein Sajedinia mới ra thông báo: nếu trong xe hơi gia đình có chó hoặc thú nuôi thì cũng bắt cả xe hơi. Quốc hội gần đây đã thảo ra một dự luật cấm nuôi chó trong nhà hoặc dắt chó đi dạo nơi công cộng. Dự luật cho biết: bên cạnh lý do gây bệnh, nuôi chó là “sự bắt chước mù quáng văn hóa phương Tây”.

Cũng bắt chước phương Tây “suy đồi” là việc mặc quần bò, mặc dù mặc đồ vải bông đã quá phổ biến ở Iran. Báo chí truyền hình cung cấp cho thanh niên một thông tin: mặc đồ jean sẽ có khả năng bị vô sinh vì làm tăng nhiệt độ tinh hoàn. Một học giả trẻ tên Ali Akbar Rafiepour nói từ “jean” xuất phát từ chữ “jinn”, mà theo kinh sách Hồi giáo, jinn là những con quỷ có thể giả dạng làm thú hoặc làm người. Anh ta còn nói giày cao gót làm chân người phụ nữ giống như móng chân quỷ jinn.

2. Vấn đề trang phục của người Iran mùa hè nào cũng trở thành đề tài nóng, mang màu sắc chính trị. Cánh giáo sĩ cầm quyền rao giảng lối sống khiêm nhường, giản dị. Màu đen được coi là màu sang trọng mà khiêm nhường nhất. Mỹ phẩm, đồ trang sức, thậm chí chiếc cà vạt hay dây chuyền cũng bị coi là “tàn tích tư sản”. Hễ đến mùa hè, “cảnh sát đạo đức” lại tăng cường giám sát trên các đường phố, không để người dân ăn mặc mát mẻ vi phạm quy tắc. Hè năm nay lực lượng được tăng cường với 70.000 cảnh sát chỉ riêng ở thủ đô Tehran.

Hầu như người ta chú ý nhiều đến trang phục của phụ nữ, vốn đã phải mặc áo choàng đen chador che phủ toàn thân, không được để lộ da thịt và vòng eo, không được để lộ mắt cá chân, không trang điểm son phấn, hoặc khăn che đầu không kín. Thực tế thì nhiều cô nhiều chị vẫn vượt rào, vẫn son phấn và áo màu sặc sỡ lấp ló bên trong tấm áo choàng đen.

Mùa hè năm nay, đàn ông cũng bị chú ý hơn: không được mặc quần soóc, không được đeo dây chuyền và để những kiểu tóc lạ mắt như tóc đuôi ngựa hoặc tóc dựng đinh ghim kiểu “gà trống”. Người vi phạm sẽ bị áp giải đến hiệu cắt tóc để cắt hoặc áp giải về nhà thay quần áo. Nếu nhắc nhở mà không sửa chữa ngay thì sẽ bị bắt. Người bị bắt phải ký vào cam kết “từ nay không tái phạm ở nơi công cộng” rồi mới được thả về.

3 Trước đây phụ nữ vi phạm quy định về trang phục và trang sức bị đánh đòn, nhưng việc này đã chấm dứt từ giữa những năm 1990. “Kế hoạch an ninh đạo đức” của Iran rõ ràng mang tính chính trị. Người ta cho rằng đó là cách để chính quyền chứng tỏ sự kiểm soát của mình và đánh lạc hướng sự chú ý của dân chúng khỏi những vấn đề hiện tại, khi cuộc đấu tranh quyền lực giữa phe giáo chủ Khamenei và Tổng thống Ahmadinejad đang gay gắt.

Theo cơ cấu chính trị, giáo chủ Khamenei là người có quyền lực cao nhất, do một hội đồng giáo sĩ bầu ra. Phe giáo sĩ duy trì tinh thần cách mạng Hồi giáo, bảo vệ quyền lực tối thượng của Hồi giáo và chống lại mọi cố gắng đàm phán với Mỹ. Phe tổng thống lại có ý định tiếp xúc với Mỹ nhằm phá vỡ thế bị bao vây cấm vận. Tuy nhiên phe tổng thống đang bị phía nhà thờ tấn công dữ dội nhằm làm giảm uy tín của họ, trước khi bước vào cuộc bầu cử quốc hội đầu năm tới.

Riêng trong chiến dịch trấn áp về trang phục hiện nay, tổng thống Iran không muốn làm quá mức, dẫn đến việc đánh mất sự ủng hộ của dân chúng. Còn phe giáo sĩ cứng rắn thì cho rằng tổng thống đang bị mê muội vì quyền lực, tư tưởng đang bị lệch lạc và có âm mưu phớt lờ quyền lực của nhà thờ.