Mô hình môi giới chứng khoán trực tuyến và cái chết của Alexander Kearns...

TRÚC ANH 28/06/2020 16:06 GMT+7

TTCT - Mô hình “game hóa” chuyện giao dịch chứng khoán thông qua app di động có giao diện thân thiện, thao tác quen thuộc như... chơi mạng xã hội được quảng bá là giúp ai cũng có thể trở thành nhà đầu tư, song lại phớt lờ điều cốt yếu rằng có kiến thức vẫn là quan trọng nhất.

Ngày 12-6, Alexander Kearns - sinh viên 20 tuổi và “nhà đầu tư” trên Robinhood, ứng dụng môi giới chứng khoán miễn phí giao dịch - qua đời sau khi tự lao mình vào xe lửa đang chạy. Vụ việc được điều tra theo hướng tự tử.

Theo thông tin do Bill Brewster, người thân của Kearns, công bố trên Twitter, Kearns có lẽ đã hoảng loạn và hành động nông nổi khi thấy tài khoản Robinhood của mình hiển thị số dư tài khoản âm 730.000 USD.

Alexander Kearns được cho là đã tự tử sau khi Robinhoood cho anh thấy số nợ trên 730.000 USD. (ảnh: Daily Mail)

Vấn đề là con số đó chỉ là tạm thời, còn phải đợi đến cuối tháng mới “chốt sổ”, biết lời hay lỗ. Robinhood bị cáo buộc phải chịu trách nhiệm cho cái chết của Kearns, vì hiển thị thông tin không rõ ràng, gây hiểu lầm.

Thảm kịch của một “nhà đầu tư” còn đang là sinh viên cũng khiến dư luận chú ý đến rủi ro của mô hình môi giới chứng khoán trực tuyến nhắm vào người dùng trẻ, không có kiến thức tài chính, thông qua ứng dụng có giao diện hấp dẫn, quen thuộc như game và không thu hoa hồng trên mỗi giao dịch kiểu như Robinhood.

Ảnh: NBC News
Ảnh: NBC News

Robinhood thành lập năm 2012, nhanh chóng thành công đến mức các đối thủ của nó vốn thu hoa hồng trên giao dịch của người dùng cũng phải chuyển sang mô hình miễn phí. Từ đầu năm nay đến ngày 4-5, Robinhood đã có thêm hơn 3 triệu người dùng mới, khoảng một nửa trong số này chưa từng đầu tư chứng khoán bao giờ.

Theo CNN, mô hình này nguy hiểm ở chỗ tạo điều kiện cho người trẻ, không có kinh nghiệm sử dụng các phương tiện đầu tư tài chính vốn chỉ dành cho nhà đầu tư kỳ cựu.

Trong bối cảnh nhiều người phải ở nhà vì cách ly xã hội, Robinhood lại trở thành lựa chọn hấp dẫn “cho những ai muốn thử vận may khi casino đóng cửa và đa số các sự kiện thể thao bị hủy”, bởi chỉ cần tài khoản ngân hàng là đăng ký được, theo South China Morning Post.

Chi tiết tài khoản Robinhood của Kearns không được công khai vì quyền riêng tư, song Forbes cho rằng có thể cậu sinh viên này đã tham gia giao dịch quyền chọn (option), một dạng hợp đồng chứng khoán phái sinh cho phép mua quyền được mua hoặc bán một cổ phiếu nhất định với một mức giá xác định vào một thời điểm đã định trước.

Vì chuyện lời lỗ là dựa vào chênh lệch giữa giá xác định và giá thực của cổ phiếu tại thời điểm “đáo hạn”, nhà đầu tư mua quyền chọn mua sẽ kỳ vọng giá cổ phiếu tăng, còn người mua quyền chọn bán sẽ mong giá giảm.

Kiến thức nền về giao dịch quyền chọn không phải dễ đọc vì lằng nhằng, dễ lẫn lộn giữa mua và bán, vai trò và kỳ vọng khác nhau giữa các quyền chọn. Theo Forbes, Kearns có vẻ đã tham gia vào một dạng “giao dịch quyền chọn phức tạp” và các giao dịch mua bán của cậu được chia làm hai lần xử lý khác nhau.

Vào ngày định mệnh, mới có một phần các giao dịch được xử lý và nửa kia vẫn chưa, dẫn đến con số âm 730.000 USD tạm thời trong tài khoản sức mua (buying power) của Kearns. Con số này không phải là nợ, và sẽ thay đổi khi toàn bộ giao dịch hoàn tất. Nhưng Kearns tưởng là mình đã mang một số nợ khủng khiếp với một sinh viên.

Không thu phí, dễ dùng, chẳng cần gì ngoài tài khoản ngân hàng, cộng với giao diện được so sánh với các ứng dụng mạng xã hội hay game di động, thông điệp của Robinhood rất rõ ràng: đầu tư vào chứng khoán chẳng có gì khó, chạm chạm vào màn hình là làm được.

Các sàn môi giới chứng khoán trực tuyến như Schwab, E-Trade, TD Ameritrade, và Interactive Brokers cũng bắt đầu bỏ phí giao dịch vì “hiệu ứng Robinhood”. Giao dịch miễn phí, không cần có nhiều tiền cũng có thể đầu tư giờ là chuyện đương nhiên.

“Robinhood đã game hóa chuyện đầu tư - một nhà đầu tư trẻ tuổi đã mất hàng ngàn đôla vì “đặt nhầm cửa” nói với tờ FT - Chuyện giao dịch giờ đây quá đơn giản nên rất dễ đưa ra các quyết định bốc đồng”.

Baiju Prafulkumar Bhatt, một trong hai đồng sáng lập Robinhood, từng trả lời phỏng vấn động lực khiến họ tạo ra Robinhood là nhận thấy “rào cản lớn nhất khi ai đó muốn tham gia thị trường chứng khoán là chi phí”. Giờ thì đã rõ rào cản lớn hơn phải là kiến thức mới đúng.

Robinhood đã thông báo sẽ thay đổi cách hiển thị sức mua trên giao diện để tránh hiểu lầm, cũng như cải thiện cách thể hiện tin nhắn, thông báo, trang hướng dẫn để “giúp người dùng hiểu cơ chế của giao dịch quyền chọn”. Những thay đổi đúng, nhưng đến muộn.■

Bình luận Xem thêm
Bình luận (0)
Xem thêm bình luận