Cuốn tiểu thuyết về kỹ nghệ giải trí đoạt Pulitzer 2011

Riêng hạng mục văn chương nghệ thuật thì khá phân minh: nữ văn sĩ Jennifer Egan với A visit from the Goon Squad (Chuyến trở về từ thời gian) và nữ thi sĩ Kay Ryan với tuyển The best of it: new and selected poems (Thơ chọn và những bài thơ mới).

Phóng to

Jennifer Egan giới thiệu tiểu thuyết Chuyến trở về từ thời gian - Ảnh: bookcritics.org

Chuyến trở về từ thời gian, cuốn tiểu thuyết thứ tư của Jennifer Egan - sau The invisible circus (Đoàn xiếc vô hình), Look at me (Hãy nhìn tôi) và The keep (Lưu giữ), được ghi nhận là một trong mười cuốn sách hay nhất năm 2010 (theo Time), để lại cho người đọc nhiều cảm giác nuối tiếc, mất mát thông qua các truyện ngắn liên hoàn kể về 13 người trong cuộc đời một nhà sản xuất âm nhạc. Trong đó, thời gian được đặt làm đối địch của con người.

Ví dụ: Sasha khi 20 tuổi sống ở Naples nước Ý, nửa là sinh viên nửa là gái gọi, thích ăn cắp vặt để làm bộ sưu tập nên phải cầu cứu bác sĩ tâm lý, có một đứa con gái nhỏ tinh khôn, rồi làm phụ tá cho Bennie - chủ nhân một hãng sản xuất đĩa nhạc đầy quyền uy nhưng đang đà... xuống dốc.

Rhea - con nhà lành, hâm mộ Bennie từ những năm 1980 nhưng lại cặp với một tên khác trong một ban nhạc thường chơi ở các câu lạc bộ hội kín, không catsê, miễn là được uống miễn phí và hi vọng sẽ có danh tiếng. Ban nhạc trẻ này được Lou đỡ đầu.

Lou - một tay sản xuất đĩa nhạc giàu có nhưng sống trác táng, nghiện hút, tung hỏa mù là mình tạo danh tiếng cho nhiều ca sĩ để dụ dỗ những cô gái nai non và đang muốn đưa Rhea vào tròng. Về già, lão chờ chết trên giường bệnh vẫn được Rhea và một người bạn gái cũ đến chào vĩnh biệt.

Ca sĩ chính Scotty đẹp trai, chóng thành công sinh kiêu bạc nên thân bại danh liệt đến mức trở thành kẻ bần cùng phải kiếm ăn bằng nghề dọn rác.

....

Kết cục, Bennie bị vợ bỏ, cha con bất đồng, công việc làm ăn lụn bại và đâm ra... thù ghét thứ nhạc thời thượng và những quyết định phổi bò của đám trẻ dẫu có mưu cơ... Khi lớn tuổi rồi mới biết nhìn lại thì đã muộn.

...

Chuyến trở về từ thời gian của Jennifer Egan phản ánh sinh động công nghiệp giải trí ở Mỹ chạy theo thời thượng, loại bỏ không thương tiếc tài năng nổi danh hôm qua nhưng nay không còn ăn khách.

Cuốn tiểu thuyết theo suốt số phận của 13 nhân vật trong 40 năm, mỗi nhân vật một số phận, một cách nhìn đời khác nhau nhưng tác giả biết kết nối chúng để làm thành một tiểu thuyết. Nhất là trong thời số hóa, cuộc đời con người dễ được liên kết vô tận, người cũ tuy ở rất xa nhưng có thể cùng tái ngộ trên màn hình không gian ảo bây giờ. Mới hay từ nay không bao giờ mất được một con người, một hành vi trên mặt đất.

Jennifer Egan đã biết từng có Jean-Paul Sartre bất hủ với Đi tìm thời gian đã mất, nên chủ động tạo cho tiểu thuyết của mình một cấu trúc khác lạ, mỗi chương đặc tả một nhân vật và nhan đề mỗi chương khiến người đọc liên hệ đến một bài pop, rock quen thuộc để đến khi đã đọc hết cuốn sách lại muốn đọc lại từ đầu.

Jennifer Egan chào đời năm 1962 tại Chicago, lớn lên ở San Francisco. Thời sinh viên ở Đại học Pennsylvania, sau đó ở St. John’s College và Cambridge (Anh). Jennifer Egan chu du nhiều nơi như Trung Quốc, Liên Xô (cũ), Nhật Bản và nhiều nước châu Âu rồi về làm biên tập viên cho The New York Times Magazine, chuyên lo những bài phóng sự nóng. Sau đó bà chuyển sang viết truyện, tiểu thuyết, được kết nạp vào Trung tâm “Dorothy and Lewis B. Cullman” thuộc Thư viện New York dành cho học giả và nhà văn được tín nhiệm. Nữ văn sĩ hiện sống ở Brooklyn cùng chồng và hai con trai.