Giới thiệu "danh thiếp Việt Nam" tại Vladivostok

Nay đang làm việc tại Việt Nam, lại nghe Daria trở sang Nga tổ chức triển lãm về Việt Nam. Daria Mishukova đã dành cho TTCT cuộc trò chuyện sau triển lãm.

Phóng to

Daria Mishukova tại lễ khai mạc triển lãm - Ảnh nhân vật cung cấp

Đồng tiền - danh thiếp của một đất nước

* Ở Nga thì bay sang Việt Nam làm sách, dự hội thảo, nay từ Mũi Né Daria lại trở sang thành phố quê hương Vladivostok tổ chức triển lãm về * Việt Nam. Làm thế nào Daria có thể nuôi dưỡng một sự gắn bó với Việt Nam bền bỉ thế?

- Tuy đã không còn là phó chủ nhiệm khoa ngữ văn các nước Đông Nam Á Đại học tổng hợp quốc gia Viễn Đông kiêm phó giám đốc Trung tâm văn hóa Việt Nam tại TP Vladivostok, LB Nga (hiện Daria Mishukova đã chuyển sang làm việc tại Việt Nam cho một công ty du lịch quốc tế chuyên tổ chức tour du lịch Việt Nam cho khách Nga và các nước trong Cộng đồng các quốc gia độc lập - SNG), nhưng tôi tiếp tục duy trì quan hệ với bạn bè, đồng nghiệp cũ.

Trong mấy năm qua, tôi thường xuyên tổ chức các hoạt động văn hóa tại Vladivostok vào cuối tháng 4 đầu tháng 5. Bởi vì đây là thời điểm có nhiều ngày kỷ niệm lớn của Việt Nam, ngày chấm dứt chiến tranh 30-4, chiến thắng Điện Biên Phủ 7-5-1954 và kỷ niệm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh 19-5.

Năm nay, trước khi trở sang Vladivostok dự hội chợ triển lãm du lịch Daltour-2011, tôi đã bàn với ban tổ chức để giới thiệu thêm một đặc thù văn hóa nữa. Đó là triển lãm về các loại tiền Việt Nam và tiền âm phủ. Tổng lãnh sự Việt Nam tại Vladivostok ông Vũ Dương Huân đã hoan nghênh ý tưởng này. Lễ khai mạc triển lãm đã được tổ chức ngày 29-4-2011.

Còn tại sao Việt Nam luôn là đích chính cho các hoạt động của tôi? Thành thật mà nói là tôi chọn ngành Việt Nam học rất tình cờ. Nói chung thì người duy nhất trong gia đình biết nhiều về các nước phương Đông là ông ngoại tôi, vì ông từng làm tham tán thương mại của Liên Xô tại Bắc Kinh, Trung Quốc. Khi nghỉ hưu ông được mời giảng dạy tại Viện hàn lâm Ngoại giao, trong số học trò nước ngoài, các học trò Việt Nam đều được ông khen là người tốt, chăm chỉ, hiền lành. Khi tôi chọn Việt Nam học, ông đã ủng hộ.

Còn về sự gắn bó với Việt Nam? Làm cái gì tôi cũng thích nhận được kết quả xuất sắc. Có lẽ sự bền bỉ này xuất phát từ tính cách của tôi chăng?

- Từ lâu tôi đã quan tâm đến ý nghĩa của các loại tiền giấy, tiền xu các nước. Đi du lịch tham quan nước nào tôi cũng để dành lại đầy đủ các loại tiền giấy, tiền xu của nước đó, từ tiền xu mệnh giá thấp nhất đến tiền giấy mệnh giá cao nhất. Ngoài giá trị vật chất và tài chính, đồng tiền là một trong những biểu tượng quan trọng của nhà nước và phản ánh những xu thế chính, những giá trị tinh thần của các thời đại khác nhau.

Những biểu tượng vẽ trên tiền giấy, khắc trên tiền xu đi vào tiềm thức và ảnh hưởng đến tâm lý, tư duy của con người, kể cả những người ít quan tâm đến các phạm trù này. Đồng tiền cũng là thứ đầu tiên mà khách nước ngoài nhìn thấy khi đến một nước. Chính những biểu tượng vẽ trên tiền giấy tạo nên bức chân dung của một đất nước trong con mắt du khách. Đây cũng là cách giới thiệu, là danh thiếp của một đất nước. Bởi biểu tượng vẽ trên tiền thay đổi theo các thời đại.

Sang năm tôi có kế hoạch mở rộng thêm chủ đề này và giới thiệu các loại tiền bạc Việt Nam qua các thời đại. Bạn bè biết về việc tôi đang làm, đã mang đến tặng tôi tiền giấy, tiền xu cũ, góp phần vào bộ sưu tập.

Quảng bá du lịch, cần biết cách giới thiệu

* Nghe nói Daria triển lãm cả tiền... âm phủ? Vì sao vậy?

- Ý tưởng giới thiệu tiền âm phủ bên cạnh tiền “dương” xuất hiện ngay khi tôi nghĩ về các vật trưng bày. Tôi muốn giới thiệu cho khách sự đối lập giữa tiền “dương” với tiền “âm”. Qua đó tăng thêm sức hấp dẫn và khuyến khích lòng tò mò tìm hiểu văn hóa Việt Nam, phong tục tập quán của nước bạn, rất khác với thế giới quan của người Nga hiện đại. Đồng thời chủ đề này có giá trị thực tiễn, đó là... cảnh báo cho những người có kế hoạch sang Việt Nam là nên đổi ngoại tệ trong ngân hàng, tránh bị lừa khi đổi tiền trên đường.

Năm ngoái báo Việt Nam có đăng các bài viết về du khách Úc đổi đôla nhận tiền âm phủ!

* Phản hồi của người Nga khi dự triển lãm này? Có gì thú vị mà Daria muốn chia sẻ với độc giả TTCT không?

- Vài ngày trước lễ khai mạc, có vài người Việt cùng tham gia chuẩn bị triển lãm tỏ vẻ ngạc nhiên về quầy trưng bày tiền âm phủ, nói đâu có gì thú vị. Tôi đáp có thể không thú vị trong con mắt người Việt nhưng sẽ rất thú vị đối với người Nga. Tôi còn cam đoan rằng đại đa số khách sẽ tập trung trước quầy này ngay sau khi tôi giới thiệu.

Và đúng vậy, trong ngày đầu tiên đã có 120 người đến xem triển lãm và mọi người đã rất tò mò. Các nhà báo, phóng viên đổ đến quầy này chụp ảnh, quay phim. Sau đó tôi đã nhìn thấy các tờ báo Nga đăng hình ảnh cảnh quan chung của lễ khai mạc và quầy trưng bày tiền âm phủ. Dự báo của tôi đã đúng 100%. Bởi là người Nga nên tôi biết cách giới thiệu văn hóa Việt Nam một cách thú vị cho người Nga.

* Có phải cũng vì là người Nga nên Daria đã rất thành công với cẩm nang du lịch “Hành trình đến đất nước con Rồng cháu Tiên” nghe nói vừa được tái bản?

- Cuốn sách này lần đầu tiên được in 5.000 quyển, xuất bản năm 2007. Sau khi tái bản thêm 5.000 quyển tháng 5-2010, đã được Tổng lãnh sự quán Việt Nam tại Vladivostok mua ngay 300 cuốn để giới thiệu về Việt Nam qua con đường ngoại giao. Tôi vẫn thường nhìn thấy khách Nga sang Việt Nam cầm quyển sách này, trang bìa đã quá cũ rồi vì qua nhiều người đọc. Khi biết tôi là tác giả, họ khen cuốn sách là cẩm nang bổ ích không thể thiếu khi sang Việt Nam, làm tôi rất cảm động.

* Vì sao mà một người Nga viết về du lịch Việt Nam cho người Nga thành công như vậy?

- Có nhiều cuốn sách do tác giả Việt Nam viết bằng tiếng Nga, thông tin phong phú, in đẹp nhưng người Nga rất khó đọc. Khi tôi làm phó chủ nhiệm khoa và phó giám đốc Trung tâm văn hóa Việt Nam, Tổng lãnh sự quán Việt Nam thường xuyên tặng những cuốn sách mới từ Việt Nam gửi sang nhưng sinh viên không muốn đọc. Thậm chí cả khi tôi “dọa” phải đọc cuốn sách từ trang đầu đến trang cuối (vì quả thật thông tin rất hữu ích cho sinh viên), nếu không tôi không cho phép vào phòng thi. Nhưng thật sự tôi cũng không hài lòng lắm với những biện pháp “quyết liệt” này.

Vấn đề không phải là ngôn ngữ. Không ai trách tác giả Việt Nam về vài ba lỗi chính tả khi viết tiếng Nga. Khi viết tiếng Việt tôi cũng mắc lỗi như họ. Thậm chí tác giả viết tiếng mẹ đẻ cũng có thể mắc lỗi mà. Vấn đề nằm trong cách diễn đạt, giới thiệu thông tin, nên dù giá trị thông tin cao, các ấn phẩm như vậy chưa thể trở thành “cuốn sách cho mọi người” trong môi trường tiếng Nga.

Tổng cục Du lịch Thái Lan hiểu vấn đề này. Sự khác biệt về tư duy, tư tưởng khiến việc chọn các chủ đề hấp dẫn và tránh chủ đề chán, khó đọc không phải dễ. Do đó, khi cần quảng bá du lịch Thái cho khách Nga, họ chọn người Nga viết cho họ. Cách đây chưa đầy một năm tôi đã nộp bản thảo cuốn sách về Thái Lan cho các cơ quan hữu quan kiểm duyệt, vì trong cuốn sách có chương về triều đình, tôi mới nhận tin là đã bắt đầu in.

* Daria sẽ tiếp tục viết về du lịch, về Việt Nam chứ?

- Có chứ. Tôi có biên soạn cuốn từ điển Việt - Nga, Nhà xuất bản Tư Pháp tại Hà Nội có bày tỏ quan tâm nhưng hiện chưa xuất bản. Tôi hi vọng công trình này sẽ giúp nhiều cho 12.000 sinh viên Việt Nam đang học tiếng Nga (con số do Tổng lãnh sự quán Việt Nam tại Vladivostok cung cấp).

Tôi cũng định viết một cuốn sách nhỏ hướng dẫn cách nấu 30 món ăn Nga từ thực phẩm Việt Nam, bảo đảm khẩu vị thật sự Nga.

* Cảm ơn và chúc Daria thành công.