Hội phụ huynh trên thế giới: Độc lập và minh bạch

Cuộc họp giữa hội phụ huynh, giáo viên với hiệu trưởng Trường trung học Tomlin, thành phố Plant, bang Florida, Mỹ, về nạn bắt nạt trong trường học - Ảnh: Tampa Bay Online

Hội phụ huynh và giáo viên (Parent - Teacher Association - PTA) tồn tại ở nhiều nước trên thế giới như Anh, Mỹ, Nhật nhằm tạo điều kiện cho các bậc phụ huynh tham gia các hoạt động thông tin, hỗ trợ nguồn lực, các sự kiện và hoạt động khác trong nhà trường. Nhiệm vụ của PTA đa dạng từ các công việc tình nguyện, tổ chức gây quỹ, hỗ trợ thư viện, phòng học đến tham gia sâu hơn vào việc viết quy định trong nhà trường. Một số lãnh đạo PTA thậm chí tham gia hội đồng lãnh đạo trường.

Tại Mỹ, PTA hoặc tổ chức tương tự có mặt tại hầu hết các trường tiểu học công lẫn tư và nhiều trường trung học. Khoảng 25% nhóm phụ huynh trên toàn nước Mỹ thuộc một mạng lưới quốc gia trong khi các nhóm khác là độc lập. Một nhóm có hoạt động tương tự PTA nhưng tách biệt với chính quyền các bang như các tổ chức phụ huynh và giáo viên. Trên trang web riêng, PTA cho biết toàn bộ các cấp tổ chức này chịu sự quản lý của ban giám đốc PTA quốc gia.

Tại Anh, PTA đôi khi còn được gọi là hội gia đình và nhà trường, hiện diện tại 83% các trường tiểu học và 60% các trường cấp II. Tổ chức PTA-UK cho biết họ đại diện cho hơn 13.750 tổ chức PTA tại Anh, Xứ Wales và Bắc Ireland, với mục đích "thúc đẩy giáo dục thông qua việc khuyến khích phối hợp toàn diện giữa gia đình và nhà trường, các cơ quan giáo dục, chính quyền địa phương và tất cả các bên quan tâm". Tuy nhiên không giống như PTA tại Mỹ, PTA tại Anh không thuộc bất cứ tổ chức quốc gia nào.

Quyền lực ở đâu?

Hầu hết các nhóm PTA tại Anh họp toàn thể vào mùa khai trường tháng 9 hằng năm để bầu ra một ủy ban gồm chủ tịch, phó chủ tịch, thủ quỹ, thư ký và các thành viên hội đồng. Hội đồng này sẽ họp vào mỗi học kỳ để bàn về các vấn đề như tổ chức các sự kiện trong trường.

Các cuộc họp của PTA cũng là nơi thảo luận những vấn đề về giáo dục, trong đó giáo viên sẽ trao đổi với phụ huynh về một chương trình đọc sách mới hoặc các vấn đề về kỷ luật của học sinh. Phụ huynh có góp ý cách xây dựng quan hệ với con trẻ hoặc chia sẻ thông tin về những kế hoạch cải cách trường. Họ cũng có thể bày tỏ lo lắng về các bài tập về nhà hoặc thay đổi trong giáo trình dạy. Ngoài ra, PTA cũng có thể tham gia với vai trò trung gian để giải quyết các xung đột nếu có tại trường.

PTA quốc gia tại Mỹ mỗi năm đưa ra các đề xuất và ưu tiên chính sách cho quốc hội, nhất là những ưu tiên đề xuất dựa trên "khả năng tạo ra những thay đổi về chính sách có tác động tích cực lên học sinh" như họ tuyên bố. Hạ viện Mỹ hồi tháng 5-2012 cũng mời chủ tịch PTA bang New York chất vấn trong buổi điều trần về "vai trò của gia đình trong cải cách giáo dục".

Tại Nhật Bản, PTA được đánh giá là một tổ chức nhiều quyền lực, được cơ cấu chặt chẽ trong việc bầu chọn từ lãnh đạo đến kế toán. Lãnh đạo PTA tại Nhật Bản về mặt xã hội có thể sánh ngang một quan chức chính phủ cấp cao. Không chỉ tổ chức các sự kiện để tăng cường quan hệ giữa học sinh, giáo viên và cộng đồng, PTA còn có các cuộc họp giúp định hướng các quyết định của nhà trường, họ đại diện cho các ý kiến hoặc đòi hỏi của phụ huynh về chính sách hoặc kế hoạch của nhà trường.

Không lạm thu mà gây quỹ

Một trong những công việc chính của PTA là gây quỹ. Tại Mỹ, các phụ huynh quyên tiền thông qua tổ chức sự kiện. Họ thường tổ chức một sự kiện lớn vào mỗi học kỳ, chẳng hạn tiệc Giáng sinh, thi đố vào mùa xuân hoặc hội chợ vào mùa hè, đến các ý tưởng bán đồng phục trường, bắn pháo hoa...

Số tiền PTA quyên được được coi như một khoản "phụ trội" thuộc quyền quyết định của ủy ban PTA. PTA của Anh công bố báo cáo tổng kết hằng năm trên website pta.org.uk, trong đó công khai các khoản thu nhập và chi tiêu trong năm kèm theo giải thích các khoản tăng hoặc giảm. Tại Mỹ, các nhóm PTA gây được nguồn quỹ lớn cho trường có thể tham gia quyết định chương trình nào sẽ được hỗ trợ.

Sandra Pfau Englund, luật sư Mỹ chuyên giải quyết các vấn đề pháp lý cho những hội phụ huynh và tổ chức phi lợi nhuận, khẳng định PTA là những tổ chức độc lập nên ít chịu sự hạn chế từ nhà trường. Phụ huynh không cần sự thông qua và kiểm soát của nhà trường đối với các hoạt động gây quỹ của mình. Ngoài ra, luôn cần có một bên thứ ba để kiểm toán các chi phí tài chính hằng năm.