Quốc hội trước những lời hứa và chờ đợi

Quốc hội khóa mới đã chính thức vào cuộc. Chủ tịch Quốc hội mới, Chủ tịch nước mới, Thủ tướng đã phát biểu nhậm chức trước Quốc hội và nhân dân cả nước. Một nhiệm kỳ mới của Quốc hội đã bắt đầu với những công việc, nhiệm vụ khó khăn, nặng nề trong một bối cảnh đầy thách thức cả trong nước và trên trường quốc tế.

Trong khi đó, khoảng hai phần ba tổng số đại biểu Quốc hội (ĐBQH) là những người mới, dù đã trải nghiệm công tác trên nhiều vị trí khác nhau, vẫn không khỏi cảm thấy mới lạ trong một môi trường hoạt động đặc thù như Quốc hội.

Thế nhưng khi đã gánh trách nhiệm dân cử, hoạt động của Quốc hội và yêu cầu từ cử tri buộc đại biểu phải nhanh chóng thích nghi, nhập cuộc. Như một nữ ĐBQH trẻ khóa XII nhớ lại và chia sẻ về những ngày đầu ở Quốc hội: “Trong không khí trang nghiêm và đầy trách nhiệm ở nghị trường, tôi nhận ra rằng thời gian của một nhiệm kỳ Quốc hội không đủ dài cho một sự chậm nhịp nào”.

Một cựu ĐBQH nhiều khóa khác cho biết ĐBQH, đặc biệt là đại biểu chuyên trách, trong cả kỳ họp nếu không có ý kiến đáng chú ý nào về những vấn đề của đất nước, của địa phương thì “ăn không ngon, ngủ không yên” vì áp lực từ phía cử tri đòi hỏi phải lên tiếng.

Những lời hứa

Nhất là đối chiếu với chương trình hành động khi đi vận động bầu cử, cử tri càng mong chờ những hành động cụ thể từ ĐBQH. Hai tháng mới đây thôi, 500 ĐBQH hôm nay đều hứa sẽ hành động vì lợi ích chung của cử tri, của nhân dân, đất nước. Chẳng hạn, ứng cử viên ĐBQH Nguyễn Phú Trọng từng khẳng định “sẽ làm hết sức mình để cùng tập thể tiếp tục đổi mới tổ chức và hoạt động của Quốc hội, gần gũi với cử tri, đắm mình trong đời sống của nhân dân, nắm bắt đầy đủ tâm tư, nguyện vọng của nhân dân”.

Ứng cử viên ĐBQH Nguyễn Tấn Dũng cam kết “sẽ nỗ lực cao nhất để hoàn thành trọng trách, làm tròn trách nhiệm của một ĐBQH, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Quốc hội với tinh thần tất cả vì lợi ích chính đáng của nhân dân, của đất nước”. Đây không phải là lời của Tổng bí thư hay Thủ tướng, mà là lời hứa của những ứng cử viên nay đã trở thành ĐBQH và là những người lãnh đạo cao nhất của đất nước trước các cử tri khu vực bầu cử và cử tri cả nước.

Dù thể hiện khác nhau nhưng trong chương trình hành động của mình, các ĐBQH khóa XIII đều hứa như vậy. Tân Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng trong phát biểu nhậm chức đã hứa “gắn bó với nhân dân, lắng nghe ý kiến của nhân dân, thật sự là người đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân”.

Phát biểu nhậm chức của tân Chủ tịch Quốc hội và các chương trình hành động chính là cam kết của Quốc hội khóa XIII, của từng ĐBQH khóa mới với cử tri, mục tiêu hành động xuyên suốt trong nhiệm kỳ của Quốc hội và mỗi ĐBQH. Trước những cam kết này, cử tri muốn được thấy việc làm của đại biểu để kiểm nghiệm.

Cử tri có thể quên, nhưng đại biểu không được quên mình đã hứa những gì. Làm sao để cuối cùng cử tri thấy đại biểu nói đi đôi với làm, và như một ĐBQH cho biết “làm còn nặng hơn nói rất nhiều”. Khi đã coi nhiệm vụ đại biểu làm hoạt động chính, mỗi ĐBQH sẽ phải dám nói và biết cách nói lên nguyện vọng của người dân, giám sát hoạt động của Chủ tịch nước, Chính phủ và các cơ quan nhà nước khác theo những gì đã cam kết trước Quốc hội, trước nhân dân.

Cử tri đang chờ đợi

Cử tri sẽ quan sát xem ĐBQH sẽ ứng xử thế nào trước một vấn đề của quốc gia, của dân tộc. Ngay trong kỳ họp đầu tiên này, cử tri đã theo dõi, đánh giá xem ĐBQH đó có thực hiện chương trình hành động của mình hay không, có biến chương trình thành hành động cụ thể hay không.

Chắc chắn trong khi biển Đông cuộn sóng, cử tri không muốn sự tĩnh lặng trong nghị trường. ĐBQH - tân Chủ tịch nước Trương Tấn Sang trong bài phát biểu nhậm chức đã khẳng định sẽ thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, giữ vững chủ quyền biển đảo, vùng chủ quyền kinh tế của đất nước bằng các biện pháp đàm phán hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế.

Hi vọng cả tập thể Quốc hội và các ĐBQH sẽ có tiếng nói thích đáng trên diễn đàn Quốc hội về vấn đề này. Và trong khi tình hình kinh tế - xã hội có nhiều vấn đề “nóng” đặt ra như giá cả tăng nhanh, lạm phát chưa chịu lùi, đình công của công nhân..., cử tri trông đợi các ĐBQH lên tiếng. Và cử tri cũng trông đợi những thông điệp rõ ràng của Chính phủ về những vấn đề này và nhiều vấn đề khác.

Trong cả nhiệm kỳ năm năm, hành động hiệu quả nhất của ĐBQH không có gì khác ngoài phát biểu và bấm nút biểu quyết, đưa những vấn đề của cuộc sống vào nghị trường, bàn thảo, quyết định các chính sách tương ứng với các vấn đề đó và giám sát việc thực thi các chính sách do Quốc hội quyết định.

ĐBQH sẽ phải luôn luôn chủ động tính đến những hệ quả cho từng lần phát biểu, biểu quyết của mình. Hành động của ĐBQH cũng thể hiện ở những việc cụ thể như theo đuổi việc giải quyết các vấn đề; biết yêu cầu cung cấp thông tin rõ ràng hơn về các vấn đề đưa ra bàn và quyết tại kỳ họp; biết kiến nghị đưa vấn đề này, vấn đề kia vào chương trình; kiến nghị thay đổi những nội dung chưa hợp lý, chưa sát...

Cử tri sẽ hài lòng khi thấy người đại biểu đã làm hết mình để bảo vệ quyền lợi chính đáng của cử tri, của đất nước. Trong cả nhiệm kỳ tới, chắc chắn cử tri sẽ hỏi: trong kỳ họp vừa rồi, ông/bà đã phát biểu được bao nhiêu lần ở hội trường, bao nhiêu lần ở tổ? Ông/bà đặt ra những vấn đề gì, quan điểm của ông/bà như thế nào và so sánh với những lời hứa thì ông/bà đã làm được gì?...

Trước những câu hỏi như vậy, để có thể thanh thản trả lời, chỉ cần các ĐBQH ghi nhớ câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Những người trúng cử sẽ phải ra sức giữ vững nền độc lập của Tổ quốc, ra sức mưu cầu hạnh phúc cho đồng bào. Phải luôn nhớ và thực hành câu: Vì lợi nước, quên lợi nhà. Vì lợi chung, quên lợi riêng”.

Lúc đó, “đội hình đẹp” của Quốc hội sẽ thật sự đẹp hơn với những kết quả, thành quả đẹp cho nước, cho dân. Những thành quả đến từ những hành động thiết thực, cụ thể, thực hiện chương trình đã hứa.