Về miền địa lan Sin Suối Hồ

Những chậu địa lan góp phần thay đổi, -nâng cao thu nhập cho người dân Sin Suối Hồ -NGỌC QUANG

Sau hơn mười cây số từ Lai Châu đến Thèn Sin đường đẹp như phố, chúng tôi bắt đầu ngược chênh vênh thêm hơn hai chục cây số đường núi từ Thèn Sin lên Sin Suối Hồ, một bản nhỏ thuộc xã Sin Súi Hồ, huyện Phong Thổ, nằm cuối dãy Hoàng Liên Sơn đang được mệnh danh là “địa đàng Tây Bắc”.

Vườn địa lan khổng lồ

May sao, bản Sin Suối Hồ nằm ngoài cơn lốc phượt. Cái bản nhỏ dưới chân Hoàng Liên Sơn này như một vườn địa lan khổng lồ. Loài địa lan rừng đặc hữu trên độ cao này mang vẻ đẹp kiều mị mà mạnh mẽ. Nhìn những chậu địa lan trổ hoa ngập lối đi trong bản, giữa những đám mây lờ lững quấn quýt, cảm giác địa lan ở Sin Suối Hồ mang vẻ đẹp mê hoặc của dung nhan nữ hiệp.

Chẻo Quẩy Hòa, chủ tịch UBND xã Sin Súi Hồ, đi cùng chúng tôi, bảo: “Từ hai năm nay, địa lan là “cây làm giàu” của bà con người Mông ở Sin Suối Hồ, mỗi chậu địa lan của Sin Suối Hồ bình quân 10 cành/chậu, thương lái lên tận đây mua cứ đặt giá 200.000 đồng/cành, đổ đồng 2 triệu mỗi chậu địa lan. Năm ngoái Vàng A Chỉnh bán một chậu 50 nhành lan được 10 triệu đồng. Đó là giá bán tại vườn, ở bản Sin Suối Hồ này, còn đưa được nó về Hà Nội giá lên gấp cả chục lần là chuyện đương nhiên”.

Trong khi Chẻo Quẩy Hòa cứ miên man về giá trị của địa lan thì tôi lại lăn tăn về những chậu lan bạc triệu được giăng khắp hai bên lối đi của bản, giá cả như thế, chậu lan cũng không khó để bốc vác, tiền triệu mà để thế này liệu có an toàn?

Chỉ cần khuya khoắt, kẻ xấu chỉ chất vài chậu lan lên xe và chạy ra thành phố Lai Châu thì đã có cả chục triệu đồng? Dường như đoán được suy nghĩ của chúng tôi, Chẻo Quẩy Hòa bảo: “Chắc các anh nghĩ lan được trồng khắp bản thế này kẻ xấu ăn cắp dễ lắm phải không? Sin Suối Hồ có “luật” mà không ai ăn cắp được.

Thành viên gia đình trưởng bản Vàng A Chỉnh chăm sóc vườn lan-VIỆT DŨNG

Trước đây, hồi mới trồng cũng có chuyện bị mất lan, nhưng từ khi cả bản họp lại và ra luật thì có bày lan ra ngõ cũng không ai dám sờ vào”.

Theo chủ tịch xã Chẻo Quẩy Hòa, cái “luật” của Sin Suối Hồ rất đơn giản: Nếu ai xấu bụng ăn cắp lan bị bản bắt được sẽ bị quy là thủ phạm của tất cả các vụ mất lan từ trước tới nay trong bản, không cần biết anh vi phạm lần đầu hay lần thứ mấy, cứ bị bắt thì lo đền toàn bộ số lan mất từ mấy năm nay cho các hộ dân.

Chỉ đơn giản thế thôi, vậy mà từ khi có “luật” ấy đến nay, tịnh không một chậu lan nào bị “cầm nhầm”!

Cổng ngõ của nhà Hảng A Xà với vườn địa lan hơn 500 chậu-NGỌC QUANG

Niềm hi vọng từ hoa...

Lối vào nhà trưởng bản Sin Suối Hồ có lẽ là lối đi đẹp nhất ở bản. Trên con ngõ vào nhà, hai bên là hai hàng cọc bêtông, trên mỗi cọc gắn hai viên gạch làm bệ đỡ, đặt ngay ngắn một chậu lan tươi tốt đang vươn những vòi lan mạnh mẽ he hé nụ vàng.

Cả trăm chậu lan đẹp đều tăm tắp. Đang dở tay vào chậu mấy khóm lan, trưởng bản Vàng A Chỉnh thấy khách vào ngỡ là khách du lịch đến nhà “homestay”, bởi nhà anh là một trong sáu hộ ở Sin Suối Hồ bước đầu thí điểm dịch vụ này.

Hóa ra câu chuyện về những chậu lan làm giàu của Sin Suối Hồ cũng rất tình cờ, giản dị. Vàng A Chỉnh kể: “Mấy năm trước đi nương chăm thảo quả, mình và Hảng A Xà thấy mấy khóm lan mọc lẫn trong nương nên mang về trồng cho đẹp nhà.

Do được bón phân, chăm sóc, mấy nhành lan còi cọc ấy tốt đến không ngờ, trổ vòi hoa dài đến 60-80cm. Dạo giáp tết mấy năm trước, có khách đến bản chơi, hỏi mua định không bán, nhưng khách nài nỉ quá đành bán cho vui, không ai nghĩ chuyện lời lãi gì. Nào ngờ khách mang về thấy lan vừa đẹp vừa lâu tàn, được nhiều người thích, hỏi ra nguồn gốc ở Sin Suối Hồ, vậy là ở ngoài thành phố tìm vào đây để mua”.

Do lan ít, nhiều người mua nên địa lan Sin Suối Hồ được giá. Thấy trồng địa lan “làm chơi ăn thật” nên Vàng A Chỉnh mang mấy chậu lan trong vườn ra nhân giống, chăm sóc kỹ hơn, từ ba năm nay thì cả bản bắt đầu trồng địa lan bởi không cần diện tích, ở đâu cũng có thể trồng được, mỗi mét vuông vườn có thể để lên đó bốn chậu lan, rồi tận dụng lối đi trong bản, hai bên đường cứ dựng trụ trồng lan, vừa đẹp bản vừa dễ chăm sóc.

Từ chỗ cả bản Sin Suối Hồ chỉ có hộ Vàng A Chỉnh và Hảng A Xà trồng, nay 103 hộ của bản đều trồng địa lan, hộ Hảng A Xà có chừng 500 chậu, hộ Vàng A Chỉnh cũng hơn 300 chậu, lấy mức mỗi chậu 5 cành lan thôi cũng được 1 triệu đồng/chậu, cứ thế mà nhân lên.

Một góc “vườn địa đàng” Sin Suối Hồ -VIỆT DŨNG

Dạo một vòng quanh Sin Suối Hồ, càng bất ngờ hơn khi ở bản nhỏ rẻo cao này đã biết nương tựa vào thiên nhiên để làm đẹp.

Những ngôi nhà được đưa vào làm du lịch theo mô hình homestay đều có cổng ngõ xinh xắn làm từ vật liệu thân thiện, như cái bảng hướng dẫn du khách vào nhà Vàng A Chỉnh, tên của chủ nhà được làm bằng những mẫu đá gắn lên tấm bảng gỗ với đầy đủ tên vợ, chồng, số điện thoại.

Còn nhà của Hảng A Xà là một tấm gỗ thô mộc vắt ngang làm cổng với những giò lan rủ xuống, những viên cuội được gắn lên tấm bảng gỗ dòng chữ “Hello Homestay”. Hình như ở Sin Súi Hồ không có những bảng hiệu mica đỏ xanh vàng tím như những thành phố du lịch lân cận đang bị “màu mè hóa”.

Cái “vườn lan khổng lồ” của 103 hộ dân Sin Suối Hồ đang hứa hẹn một tương lai mới cho bà con không chỉ trong bản này, vì các bản lân cận như Chung Hồ, Chí Sáng Thầu, Sân Bay, Căn Câu... người dân cũng bắt đầu thi nhau trồng lan, làm du lịch. Ông Chẻo Văn Lìn, bố chủ tịch xã Chẻo Quẩy Hòa, cũng đang chọn địa lan là hướng làm ăn mới cho gia đình.

Sau hai năm theo nghề trồng địa lan rừng, đến nay nhà ông Lìn cũng có đến cả trăm chậu lan.

Từ chuyện đề ra “luật” bảo vệ địa lan, hàng ngàn chậu lan giá tiền triệu chưng đầy lối ngõ của bản mà không ai dám “cầm nhầm”, an ninh trật tự ở bản Sin Suối Hồ cũng là một điển hình của cả xã Sin Súi Hồ. Không xa bản, một thác nước hình trái tim được dân bản đặt cho cái tên “thác Tình Yêu” đang được du khách tìm đến.

Cùng với việc thưởng thức vẻ đẹp của thắng cảnh thiên nhiên, khách chọn cho mình một vài đêm homestay ở nhà dân bản, thưởng thức những món ăn của người Mông, người Dao trên rẻo cao Hoàng Liên Sơn hay chỉ giản dị là thả bộ qua những lối bản quanh co ngan ngát mùi hương địa lan hay mãn nhãn với vườn địa lan đang mãn khai.

Hôm áp tết, những đợt rét đậm khiến địa lan bị chững lại, không trổ hoa kịp. May mà trước đó cả bản đã thu được gần 2 tỉ đồng từ tiền bán địa lan. Giá không có trận rét băng tuyết ấy, Sin Suối Hồ sẽ sung túc hơn. Nhưng cuộc sống của người dân trên rẻo cao này vốn đã quen với thử thách của thiên nhiên, như những cành địa lan trên những lối đi quanh bản, ẩn nhẫn qua trận rét, giờ lại vươn lên mạnh mẽ can trường.■