Đặng Trần Chỉnh & cuộc hành trình chông gai

TTCN - Nhà văn Hoàng Ngọc Tuấn đã từng viết về những bước chạy rất lạ, rất không giống ai của Đặng Trần Chỉnh khi còn là cầu thủ chơi cho Cảng Sài Gòn vào những năm giữa thập niên 1980.

Phóng to

"Tướng" Chỉnh đang hò hét thúc giục học trò trên sân cỏ

“Nó tanh tách như những cú nhảy của châu chấu”. Trong cuộc đời bóng đá của mình, Chỉnh cũng nhờ những bước nhảy của nghị lực mới vượt qua được những chông gai…

Ai cũng thấy kỳ tích của đội Thép Miền Nam - Cảng Sài Gòn (TMN-CSG) đứng đầu V-League 2005 sau bảy vòng đấu có công lớn của HLV Đặng Trần Chỉnh. Nhưng đó không phải là lý do chính để chúng tôi nói về nhân vật này, vốn được nhắc đến rất nhiều trong những ngày gần đây. Bởi, viết về Đặng Trần Chỉnh vì vị trí số 1 tạm thời của TMN-CSG ở V-League là chưa xứng tầm…

Nhân vật 30 năm…

Chúng tôi đã hỏi một số tên tuổi lớn của làng bóng đá TP.HCM rằng nếu bầu chọn nhân vật tiêu biểu của bóng đá TP.HCM 30 năm qua thì ai là người xứng đáng nhất. Hầu hết đều chung suy nghĩ với ông Phạm Huỳnh Tam Lang: “Chỉnh thôi. Cậu ấy được đào tạo chính qui, là một cầu thủ tài năng thật sự, và trên cương vị HLV cũng đã đạt được những thành công đáng kể”.

Chỉnh là một trong những cầu thủ đầu tiên của lớp bóng đá Trường Năng khiếu nghiệp vụ TDTT TP.HCM - khóa thành công nhất trong lịch sử đào tạo cầu thủ bóng đá của trường này với những cái tên như Đặng Trần Chỉnh, Hà Vương Ngầu Nại, Nguyễn Hồng Phẩm, Trương Văn Dưỡng, Phúc...

Ra trường năm 1983, Chỉnh khoác áo CSG. Rất nhanh, anh được nhìn nhận là một ngôi sao thực thụ của bóng đá VN thời ấy, đồng thời là thủ lĩnh của đội bóng con cưng CSG của TP.HCM. Treo giày năm 1995, Chỉnh trở thành một công nhân cảng. Nhưng hấp lực của quả bóng tròn đã kéo anh trở lại với đội bóng trong vai trò trợ lý HLV cho ông Tam Lang.

Ở cương vị mới này Chỉnh cũng nhanh chóng nổi lên như một ngôi sao, trở thành một trong số ít HLV tốt nghiệp loại giỏi của các khóa đào tạo HLV do AFC tổ chức. Hơn thế nữa, anh cũng cực mát tay khi dẫn dắt đội bóng, mà chiến công làm vị HLV trẻ này “nhớ mãi đến cuối đời” chính là đưa CSG trở lại hàng ngũ V-League.

Thời gian khổ

Phóng to

Đặng Trần Chính (thứ 2 từ trái sang) trong trận đầu giao hữu Cảng Sài Gòn - Cảng Thái Lan

Quê quán Nha Trang, nhưng cuộc đời của Chỉnh gắn chặt với Sài Gòn. Năm 1975, Chỉnh - cậu thiếu niên 12 tuổi đã cùng với gia đình di tản về Sài Gòn. Anh nhớ lại:
“Ký ức tuổi thơ của tôi là những ngày tháng dài thiếu ăn! Gia đình lúc đó nghèo lắm, không có nhà để ở chung với nhau. Cứ vài người ở nhờ nhà người bác này, vài người ở nhờ nhà người bác kia. Bản thân tôi thì ở với một người bác có cái nhà lầu bốn tầng rất to. Một trong những ấn tượng mà bây giờ nhắc đến tôi vẫn còn thấy hãi, đó là lãnh trách nhiệm lau bốn tầng lầu mỗi ngày. 14 tuổi, tôi đã phải đi học một buổi, một buổi đi làm cho các tổ hợp mì sợi để giúp mẹ nuôi tám đứa con”.

Anh bảo giờ đây mình phải cảm ơn những ngày tháng ấy. Suốt bốn năm ở trường năng khiếu, Chỉnh luôn tập luyện nhiều hơn đa số bạn bè. Lớp tập từ 7g30 - 9g, nhưng anh tập đến 11g. Chiều 14-16g, nhưng anh thì nán lại tập thêm đến tối. “Tôi sợ cái nghèo. Suốt những buổi tập tôi luôn tự nhủ: muốn khá thì phải có danh, muốn có danh thì phải luyện tập...”.

Khi đặt chân được vào trường năng khiếu, cái bụng đã không còn lo đói vì ngày ấy 21kg gạo và 32 đồng/tháng dành cho VĐV năng khiếu là ước mơ của nhiều người cho nên ai cũng sợ bị đào thải. Người thầy đầu tiên của Chỉnh là ông Đỗ Minh Khá đã “nhặt” Chỉnh từ sân Kỵ Mã (Trung tâm TDTT Nguyễn Du - quận 1 bây giờ). Vào được trường, cứ sáu tháng một lần phải kiểm tra năng khiếu, ai không đạt thì a lê hấp cuốn gói để nhường chỗ cho người khác.

Vui buồn bóng đá

Làm nghề đá bóng, niềm vui lớn nhất là cùng đội bóng thành công, thể hiện qua những lần đoạt cúp vô địch; được người hâm mộ yêu thích, công nhận tài năng; được gọi vào tuyển quốc gia. Nghề HLV cũng vậy, có niềm vui nào bằng khi đội nhà đi đến những cột mốc vinh quang. Tất cả, Chỉnh đều nếm trải.

“Con đường sự nghiệp của mình có nhiều hoa hồng nhưng cũng không ít chông gai”. Cái mà anh muốn nói đó là vào năm 1991, khi được gọi vào tuyển quốc gia chuẩn bị thi đấu SEA Games. Tuổi trẻ bồng bột (cùng những thiếu sót của những người có trách nhiệm với bóng đá nước nhà) đã khiến anh cùng với 10 tuyển thủ khác đồng loạt bỏ về. Vụ ấy khiến Chỉnh bị treo giò hai năm. Nhắc lại chuyện này, anh cười dí dỏm: “Ngày ấy mình có tội thì rõ rồi. Nhưng sau này đôi lúc nghĩ lại thấy mình cũng có công đấy chứ. Chính sự nổi loạn lúc ấy của các tuyển thủ đã làm dư luận sôi lên và ít nhiều giúp đội tuyển sau này được chăm lo tốt hơn”.

Nỗi buồn của Chỉnh còn có cả chuyện người bạn thân là Trương Văn Dưỡng (chơi cho Hải Quan) phải vào tù. “Dưỡng là một người đáng quí, hiền, tốt và cần được thông cảm”. Nhắc đến chuyện Dưỡng, tôi hỏi: Trong cuộc đời đá bóng của mình, đã bao giờ anh trót nhúng chàm? Chỉnh cười: “Thời bọn tôi chẳng ai dám bảo rằng mình không một lần lỡ dại. Làm sao không sa ngã được khi gia đình khó khăn nheo nhóc. Nhưng, mua danh ba vạn bán danh ba đồng, nếu Chỉnh này trượt dài vào chuyện đó thì hôm nay chẳng được như thế này đâu”.

Chuyện vui buồn của anh thật muôn hình muôn vẻ. Như mấy hôm nay, báo chí viết đội TMN-CSG lực lượng xộc xệch nhưng đã vươn lên dẫn đầu giải, đó là chuyện vui. Nhưng cũng có người ngoắt ngoéo: “Ôi, hay ho gì, toàn đổ bêtông ăn rình thôi, còn đâu một CSG ngày xưa nữa”! “Nhưng mà thôi, chuyện ấy nói nhiều mà chi. Ai không muốn xây một cái nhà thật to, thật đẹp, nhưng muốn thế thì phải có thật nhiều tiền. Nhưng như thế không lẽ những người ít tiền lại không thể có một cái nhà tươm tất? Nếu trong tay tôi mà có được những Tư Lê, Tam Lang, Dương Văn Thà, Cù Sinh, Cù Hè, Lê Đình Thăng, Thái Kim Hoàng… như ngày xưa thì tôi chơi tấn công cho xem. Cầm một đội VN đá với Hàn Quốc mà vẫn bảo cầu thủ xông lên chơi tấn công sòng phẳng thì có họa là điên. Chính vì thế bóng đá mới hấp dẫn, mới có Hi Lạp làm chuyện bất ngờ ở Euro 2004, mới có Brazil hùng mạnh chết đứng ở World Cup 1982”.

Một đoạn kết?

Nhận dẫn dắt đội TMN-CSG dự Giải hạng nhất 2003-2004, anh tự nhủ nếu đưa được đội trở lại V-League là xin nghỉ để chuyển sang công tác đào tạo trẻ. Nhưng, khi làm được điều đó thì anh lại được thuyết phục tiếp tục ở lại dẫn dắt đội dự V-League 2005. Anh nói chắc nịch với chúng tôi: “Hoàn thành chỉ tiêu trụ hạng ở mùa này là tôi xin rút. Ước mơ của tôi là làm công tác đào tạo cầu thủ trẻ. Tôi thấy mình có trách nhiệm phải đem những điều hay ho mà tôi học hỏi được để truyền lại cho lớp trẻ. Đó là nghĩa vụ, trách nhiệm của tôi cùng một số đồng đội”.

TMN-CSG của anh đang dẫn đầu giải V-League. Hơn ai hết, anh hiểu điều ấy là tạm thời bởi thực lực của đội quá mỏng manh. Muốn một đội bóng mạnh và căn cơ, chỉ có một con đường là tự đào tạo lấy đội ngũ kế thừa. Nhưng chuyện ấy chẳng đơn giản chút nào bởi anh bảo thời bây giờ đi tìm không ra một ông thầy như kiểu Đỗ Minh Khá ngày trước. Không chỉ có tài dạy đá bóng, ông ấy còn uốn nắn từng ly từng tí nhân cách học trò. “Ngày trước khó khăn là thế, bọn tôi không phải thánh, cũng có lúc sa ngã, nhưng cuối cùng đều biết dừng đúng lúc vì còn biết nghĩ đến thầy, đến gia đình, đến danh dự bản thân. Còn bây giờ, cầu thủ trẻ trượt dài quá. Thu nhập cao ngất trời nhưng nếu cần vẫn bán đội, bán thầy mà không một chút ưu tư. Vì vậy, ước mơ lớn nhất của đời tôi là tạo dựng được một thế hệ cầu thủ trẻ không chỉ giỏi nghề mà còn đức hạnh. Không biết điều ước ấy có lớn quá không”.

* Ở góc độ của một nhà cầm quân, anh lý giải thế nào về ngôi đầu bảng hiện tại của Thép Miền Nam Cảng Sài Gòn?

- Thật tình mà nói đó là vị trí mà chúng tôi chẳng dám mơ ước tới khi trở lại với V-League sau một năm rớt hạng. Với 11 đối thủ còn lại, chúng tôi gặp nhiều khó khăn trước cuộc chơi này, do vậy mục tiêu lớn nhất chỉ là một suất trụ hạng. Làm bóng đá chuyên nghiệp mà mơ ước như vậy thì tệ hại lắm, nhưng đành chịu trước cảnh lực bất tòng tâm về khâu nhân sự.

Để đánh giá về ngôi số 1 hiện tại thì có nhiều điều để nói. Tuy nhiên, theo tôi, có thể nói ngắn gọn như sau: đoàn kết, vì thương hiệu và vì uy tín của cá nhân cầu thủ. Tôi đánh giá cao tính đoàn kết của cầu thủ. Không có điều cốt lõi ấy thì trong tay HLV có 20 cầu thủ giỏi cũng bằng không.

* Mất một năm chơi ở giải hạng nhất, vậy khi trở lại với V-League anh đã có bí quyết gì để hóa giải sức mạnh của những đội bóng “đại gia”?

- Trước mỗi vòng đấu tôi luôn xem băng ghi hình các trận đấu của họ trước đó. Nhiều đêm tôi đã thức trắng để tìm cho ra đâu là điểm mạnh, đâu là điểm yếu của đối phương để tìm cách khắc phục. Thường thì tôi chỉ xem một mình giữa đêm khuya, thi thoảng thì mới xem cùng ban huấn luyện. Song trước những đối thủ mạnh và lạ thì tôi tổ chức cho cả đội cùng xem để anh em thảo luận.

* Trước khi anh đưa Thép Miền Nam Cảng Sài Gòn trở lại với hàng ngũ chuyên nghiệp, nhiều người nhắc đến câu nói của anh: nghề HLV như chiếc ghế có bốn chân thì cầu thủ nắm hết ba chân rồi. Tính đến nay ông có được “mấy chân” trong chiếc ghế ấy?

- (Cười). Tôi nghĩ mình nắm được ba chân rưỡi. Tôi sống thật lòng, sống tình cảm với cầu thủ vì tôi cũng từng là cầu thủ nên hiểu được tâm tư, nguyện vọng để từ đó xác định được đâu là động lực thi đấu của họ. Làm HLV, theo tôi, cần có cái nhìn độ lượng và bao dung, đừng nên qui chụp họ trước những sai phạm nhất thời. Tôi tự hào là mình sống thật, sống thẳng nên được lòng anh em nhưng cái được lớn nhất là cầu thủ hiểu họ đá hết mình cho họ, cho thương hiệu chứ không phải cho cá nhân HLV Đặng Trần Chỉnh.