Kinh tế Việt Nam 2008: Tăng trưởng 10%, nếu...

Phóng to

TS Trần Đình Thiên, viện phó Viện Kinh tế VN: Kết nối FDI và đầu tư trong nước

Trước hết, theo tôi, sẽ vẫn là khu vực kinh tế tư nhân. Hiện nguồn kiều hối đã lên tới gần 7 tỉ USD. Năm 2008, nếu chỉ nửa số kiều hối đó được đưa vào sản xuất kinh doanh thì nó đã chiếm 5% GDP. Với chỉ số ICOR (hiệu quả đầu tư) khu vực kinh tế tư nhân thấp, 5% có thể tạo ra 1,8-2% tăng trưởng GDP.

Các tập đoàn tư nhân gần đây đang hình thành và phát triển mạnh mẽ mặc dù không được cấp vốn và dành cho nhiều ưu đãi như các tập đoàn nhà nước. Tuy vậy, thực tế tập đoàn lớn ở VN còn rất ít. Làm gì để các tập đoàn nhỏ “lớn” lên? Biện pháp hỗ trợ tốt nhất là làm sao chính sách cởi mở hơn, các tập đoàn nhỏ dễ dàng tiếp cận với khu vực đầu tư nước ngoài, các khu vực đầu tư có tiềm năng trong nước. Hiện khu vực kinh tế tư nhân đang gặp một số khó khăn trong việc tiếp cận và thực hiện các hợp đồng đầu tư công. Điều này cần thay đổi mạnh mẽ hơn trong tư duy chính sách. Song, với truyền thống tự vươn lên cộng sự cởi mở về chính sách đang là xu hướng, khu vực kinh tế tư nhân sẽ ngày càng khẳng định được vị trí không thể thay thế của mình.

Tiếp đến là đầu tư nước ngoài. Song, quan trọng nhất không phải con số FDI nhiều hay ít mà là kết nối được FDI với khu vực đầu tư trong nước. Một ông bỏ vốn vào VN, kết nối với năm ông VN đôi khi còn tốt hơn năm ông vào nhưng chỉ kết nối với một ông VN. Bởi vấn đề cốt lõi phải là năng lực của chính khu vực sản xuất trong nước. Hiện đây lại là điểm yếu trong chiến lược đầu tư dài hạn. Đáng ra cùng với sự tăng trưởng của khu vực đầu tư nước ngoài, nếu ta tổ chức tốt, hàng loạt công ty trong nước sẽ cùng lớn mạnh.

Ví dụ một khách sạn nước ngoài mọc lên, khu vực xây dựng, nội thất, thiết kế VN sẽ được lợi. Nhưng hiện chúng ta mới đảm trách được một số khâu, những khâu quan trọng, có lợi nhuận cao thì nhà đầu tư vẫn phải thuê nước ngoài. Điều này thấy rõ ở công nghiệp phụ trợ. Hãng Honda hiện cần 600 nhà cung cấp phụ kiện, ví dụ dây điện, bình xăng... VN mới làm được 30 chi tiết đáp ứng, hơn 500 chi tiết khác phải nhập của Thái Lan. Như vậy, đầu tư nước ngoài vào VN nhưng các doanh nghiệp VN không được lợi bằng các doanh nghiệp Thái. Điều này cần thay đổi để tăng trưởng có ý nghĩa hơn.

Cuối cùng là thay vì nỗ lực tăng vốn, nên nỗ lực tăng hiệu quả đồng vốn đó. Tư duy tăng trưởng bằng vốn, dùng tiền để tăng trưởng đã dẫn đến nhiều hệ quả như lạm phát và nhiều vấn đề kinh tế vĩ mô, tham nhũng, lãng phí... Đã đến lúc ta có đủ lực để nhìn lại và thay đổi.

Cơ sở tăng trưởng năm nay vẫn rất tốt. Đầu tư nước ngoài vẫn cao, nên tốc độ tăng trưởng không phải điều đáng lo. Khi số lượng không đáng lo thì chất lượng tăng trưởng là rất đáng giá. Điều cần nhận thức là khi chú tâm làm tốt chất lượng tăng trưởng thì tự nó lại giúp số lượng tăng trưởng cao lên. Chỉ số ICOR của VN đang rất cao, hiện 4,7, tức đầu tư 4,7 đồng mới tăng trưởng được 1. Chỉ cần hạ ICOR từ 4,7 xuống 4 thì với đầu tư như 2007, có thể GDP của VN sẽ tăng trưởng 9, thậm chí 10%.

Đây chính là lý do để nhiều nhà kinh tế đưa ra lời khuyên: nếu chú trọng chất lượng đầu tư sẽ được con số, nếu cứ chăm chăm làm sao chi tiền để có con số thì sẽ dần đánh mất con số.

PGS.TS Đỗ Đức Định, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu kinh tế xã hội VN: Nâng năng suất lao động để tăng trưởng mạnh mẽ

Một tiềm năng rất lớn mà chúng ta chưa tận dụng bao nhiêu trong quá trình tăng trưởng và phát triển kinh tế, đó là năng suất lao động. Đáng mừng là khu vực kinh tế tư nhân, sau những năm đầu tích lũy khó khăn, nay bắt đầu quan tâm đến tiềm năng này. Nâng năng suất lao động sẽ đi kèm là công nghệ, là chi phí, là hiệu quả cạnh tranh, sau đó sẽ là hàng hóa công nghệ cao...

Có thể nói năng suất lao động là tiềm năng còn có thể khai thác nhiều nhất bởi năng suất hiện tại của chúng ta rất thấp. Nhưng cũng phải có điều kiện để nâng cao năng suất. Bởi năng suất cao nhưng mất điện, tắc đường thì năng suất khó phát huy tác dụng. Rồi còn tư duy. Hiện 90% nhập khẩu của VN là tư liệu sản xuất. Hàng tiêu dùng chỉ dưới 10%. Ta coi đó là thành tích, nhưng đó chỉ là thành tích của ngày xưa. Nó mang nặng tư duy tự cung tự cấp, sản xuất cả những thứ mình không có lợi thế, giá thành cao trong khi thế giới họ làm rẻ hơn ta không nhập về. Cần chuyên môn hóa, tạo những mặt hàng mũi nhọn. Dám đầu tư nhập công nghệ, bằng phát minh để nâng cao năng suất lao động thì không những tăng trưởng VN tự nó sẽ cao lên mà bản thân sức khỏe của nền kinh tế cũng được bảo đảm và nâng lên mạnh mẽ.