Trung Quốc mùa COVID-19: Mâu thuẫn học phí trường tư

Việc học hành từ xa mùa dịch bệnh đã gây ra nhiều tranh cãi ở Trung Quốc. Ảnh: China Daily

Ở đất nước đông dân nhất thế giới này, các trường công lập miễn phí tổ chức học trực tuyến cho học sinh. Nhưng các trường quốc tế, trường dân lập đa số đã thu học phí xong từ đầu học kỳ nên khi chuyển sang dạy online, vấn đề học phí được phụ huynh quan tâm nhiều nhất.

Không hoàn trả học phí

Dù mới thành lập, hệ thống trường quốc tế ở Trung Quốc phát triển chóng mặt. Ngoài những trường dành riêng cho người nước ngoài, là rất nhiều trường dân lập song ngữ cho học sinh bản địa, học phí tùy cấp học, từ 100.000 đến 400.000 tệ/năm (1 tệ bằng khoảng 3.500 đồng, tức từ hơn 330 triệu đến hơn 1,3 tỉ đồng).

Mới đây, các phụ huynh có con em theo Trường quốc tế Tam Lý Đồn ở Bắc Kinh nổi giận trước thông báo của nhà trường về học phí và kế hoạch học online. Theo đó, họ phải đóng 100% học phí học kỳ 3 (từ ngày 6-4 đến 18-6) của bậc mầm non và tiểu học, chỉ giảm 10% học phí cho kỳ học tiếp theo. Học phí học kỳ 2 (từ 6-1 đến 26-3) sẽ không được hoàn trả. Học phí hai học kỳ là 60.000 - 70.000 tệ.

Các phụ huynh bực tức cho rằng hình thức học online của trường không đáng đồng tiền bát gạo so với mức học phí đắt đỏ. Theo quy định của trường này, một năm học chia làm ba học kỳ, học kỳ 2 học chưa được 3 tuần là nghỉ xuân, đúng ra sẽ học lại vào đầu tháng 2, nhưng do dịch bệnh mà tạm nghỉ.

Trong kỳ nghỉ, trường không dạy trực tiếp online, chỉ gửi email, clip, hình ảnh bài giảng, bài tập cho học sinh là chính, sau khi hoàn thành bài tập, học sinh gửi lại để giáo viên xem.

“Dạy học qua email” khó mà thỏa mãn kỳ vọng của phụ huynh đối với trường quốc tế. Việc học online y như trên lớp thật ở cấp học này đòi hỏi phải có sự kèm cặp của phụ huynh, nhưng sau khi dịch được khống chế, nhiều phụ huynh đã phải trở lại đi làm.

Phụ huynh còn bức xúc vì họ phải đảm nhận không ít phần trong khối lượng bài vở cho con. Một phụ huynh lớp 2 cho biết: “Nhiều người không giỏi tiếng Anh, không thể hướng dẫn con làm bài nên khó bảo đảm chất lượng giảng dạy”.

“Cho con học trường quốc tế với mong muốn được học trong môi trường tương tác sinh động, chứ không phải đơn thuần dạy môn văn môn toán, dạy kiểu đó tôi cũng dạy được. Phương thức giảng dạy của trường trong mùa dịch không như mong đợi của chúng tôi, mà học phí thì vẫn lấy đầy đủ”, một phụ huynh lớp 1 kể với trang tin Tài Tân.

Nhà trường và phụ huynh đã nhiều lần cùng thảo luận về vấn đề học phí, nhưng chẳng thể thống nhất nổi. Theo giải thích của ông hiệu trưởng John Brett, giáo viên vẫn cố gắng làm việc mỗi ngày trong mùa dịch, trường vẫn phải bảo đảm tiền lương trong khi học phí là nguồn thu duy nhất.

Để cải thiện chất lượng giáo dục, trường bắt đầu cho học trực tuyến qua ứng dụng mỗi tuần một lần 30 phút. Do lệch múi giờ, số học sinh online không nhiều, nội dung học chủ yếu là trò chuyện. Nhà trường đã cam kết sẽ tăng giờ học livestream lên một tuần hai lần.

Để xoa dịu phụ huynh, ông Brett nói sẽ tổ chức lớp học hè miễn phí đến khi chính thức đi học trở lại. Tuy nhiên, do tình hình dịch bệnh ở các nước vẫn chưa lắng xuống, nhiều giáo viên nước ngoài không thể quay lại trường, phụ huynh tỏ ra bi quan về khả năng đi học trở lại.

Giải pháp của nhà trường

Nhiều trường quốc tế khác ở Bắc Kinh, Thượng Hải, Nam Kinh… đều bị phụ huynh phản ảnh về vấn đề học phí. Các trường này chỉ hoàn trả một phần nhỏ học phí của học kỳ 2, hoặc khấu trừ học phí cho học kỳ 3. Hầu như không phụ huynh nào hài lòng với giải pháp đó.

Theo khảo sát của trang jiemian.com, 80% phụ huynh yêu cầu hoàn trả 50% học phí do dạy online "không xứng đáng với giá trị dịch vụ đúng ra nhà trường phải cung cấp".

Ngày 10-4, Bộ Giáo dục Trung Quốc ra thông báo chấn chỉnh tình trạng loạn thu phí ở các trường dân lập. Trong đó quy định nhà trường không được thu trước học phí, tiền ký túc xá; các khoản thu như tiền ăn, tiền xe đưa rước… phải tính trên số ngày sử dụng thực tế.

Vì Bộ Giáo dục không quy định cụ thể về học phí học trực tuyến, mỗi trường chọn một kiểu giải pháp. Thậm chí có cả những trường đòi tăng học phí, như Trường quốc tế BASIS Nam Kinh thông báo sẽ tăng 6% học phí vào năm học mới, yêu cầu đóng trước 50.000 tệ phí đặt chỗ. Lý do là dịch bệnh khiến chi phí hoạt động của trường tăng, nhà trường căn cứ tình hình thị trường điều chỉnh mức học phí.

Sự việc sau khi bị phanh phui, Sở Giáo dục Nam Kinh đã mời trường lên làm việc và quyết định tăng học phí đã phải rút lại. Nhìn chung, các trường quốc tế, dân lập ở Trung Quốc hiện đang trong tình trạng quan sát nghe ngóng lẫn nhau, trường anh không giảm học phí thì trường tôi cũng không.

Ý kiến phụ huynh

Theo trang Nam Phương, không chỉ trường quốc tế mà nhiều cơ sở đào tạo dân lập cũng đang đứng trước nguy cơ đóng cửa vì dịch kéo dài gần 3 tháng.

Nhiều phụ huynh Trường đào tạo Đông Phương, Tế Nam phản ảnh với tờ Tề Lỗ Buổi Tối rằng đầu năm đã đóng học phí 6 tháng hơn 30.000 tệ để ôn các môn năng khiếu chuẩn bị thi đại học vào tháng 6, giờ kỳ thi đại học bị dời đến tháng 7, nhà trường yêu cầu đóng thêm một tháng học phí.

Các ông bố bà mẹ bức xúc vì học phí giờ dạy trên lớp và online là như nhau, trong khi chất lượng khác nhau. Các cơ sở đào tạo dân lập như Trường Đông Phương đa số đều thu học phí trước ba hoặc sáu tháng, thậm chí một năm.

Khi nhắc đến học online, cô Lưu, người có con học lớp lá, cho biết cô đã không còn sức để than thở vì “tôi nói còn nhiều hơn cô giáo trong màn hình”. Cô kể con gái 5 tuổi của cô chưa học được bữa nào ra trò, chất lượng không như mong đợi. Cô rất muốn lấy lại học phí, nhưng trong hợp đồng ghi rõ “sau khi đăng ký đều không được hoàn trả học phí”, theo Bắc Kinh Buổi Tối.

Ông Vương đăng ký lớp học múa cho con, học phí 2.870 tệ/năm. Do dịch bệnh trường cho học sinh nghỉ học, nhưng nhà trường cho biết quy định khi đăng ký học ghi rõ: “Nhà trường đóng cửa vì lý do bất khả kháng sẽ không được học bù”, theo Kinh Tế Nhật Báo.

Bức xúc có dấu hiệu ngày càng tăng vì sau khi dịch bệnh kết thúc, nhiều cơ sở giáo dục đã đóng cửa, thậm chí bỏ trốn. Từ ngày 20-1 đến 29-2, Hiệp hội Người tiêu dùng Trung Quốc đã xử lý hơn 180.000 vụ kiện đòi quyền lợi của người tiêu dùng.

Trong đó hơn 35.000 vụ liên quan đến hợp đồng, nổi cộm nhất là vấn đề tranh chấp dịch vụ đào tạo trả trước. Theo Tân Hoa xã, từ tháng 2 đến nay đã có hàng chục cơ sở đào tạo đóng cửa nhưng không trả lại học phí.

Rất nhiều phụ huynh đang tích cực tìm cách bảo vệ quyền lợi. Họ cho rằng nhà trường hoàn toàn không đứng trên lập trường của phụ huynh khi xem xét vấn đề học phí. Dịch bệnh mặc dù là bất khả kháng, nhưng phụ huynh cho rằng mình có quyền khiếu nại chính đáng.

Vì không được hoàn trả học phí, phụ huynh của Trường quốc tế SSIS Singapore (hiện có 1.300 học sinh và 200 giáo viên) ở Thượng Hải đã kiện lên tòa án, yêu cầu hoàn trả học phí tính từ ngày 3-2 đến khi học sinh quay lại trường, hủy bỏ việc thu trước phí đặt chỗ, học phí năm học, giải thích rõ lý do tăng học phí… Đến nay sự việc vẫn chưa ngã ngũ.

"Trường quốc tế muốn hoạt động như một doanh nghiệp thì phải đối xử với phụ huynh như với khách hàng. Phụ huynh không được phục vụ như quy định có quyền đề nghị trả tiền, nhà trường ít ra cũng phải có phương án bồi thường khả thi để quan hệ phụ huynh và nhà trường trở lại bình thường" - trang jiemian.com khuyên nhủ. ■