TTCT - Các nhà khoa học Việt Nam, Pháp và Singapore vừa công bố trên tạp chí chuyên ngành Garden’s Bulletin Singapore 61(2) phát hiện loài gừng mới ở tỉnh Lâm Đồng và đặt tên khoa học là Siliquamomum oreodoxa N. S. Lý & Skornick (ảnh).
Đây là loài gừng thuộc giống Siliquamomum (sa nhân giác) và tên loài được đặt để chỉ vẻ đẹp hùng vĩ của dãy núi Bidoup (oreodoxa) - nơi loài mới này được phát hiện.
 |
| Ảnh: Lý Ngọc Sâm |
Loài gừng mới có đặc điểm nhận dạng như sau: cây thân thảo mọc thành bụi khít, thân rễ phân nhánh và có mùi nhẹ, thân cao đến 1m, có 9-13 lá. Lá có cuống dài 1-2cm, phiến lá hình elip hay hình trứng hẹp, dài 12-18cm, có mũi nhọn, đáy phiến có mũi; phát hoa ở ngọn, hoa chùm mang 8-25 hoa.
Trên thế giới, giống sa nhân giác thuộc họ gừng (Zingiberaceae) mới chỉ tìm thấy ở Việt Nam, Trung Quốc và chỉ một loài Siliquamomum tonkinense Baill tìm thấy đầu tiên ở Ba Vì (Hà Tây). Loài mới phát hiện Siliquamomum oreodoxa N. S. Lý & Skornick là loài thứ hai của giống Siliquamomum và được tìm thấy ở miền nam Việt Nam. Loài Siliquamomum oreodoxa khác với loài Siliquamomum tonkinense bởi các đặc điểm: thân mang nhiều lá hơn, cuống ngắn và phiến lá nhỏ hơn, phát hoa ngắn và mang nhiều hoa hơn.
Loài Siliquamomum oreodoxa sống trên vùng núi thuộc cao nguyên Lang Bian (Lâm Đồng), bên dưới tán rừng ẩm của rừng hỗn giao cây lá kim - lá rộng nhiệt đới ở độ cao 1.500-1.800m so với mực nước biển. Mẫu chuẩn của loài này được thu thập ở vườn quốc gia Bidoup Núi Bà (Lâm Đồng), trong chương trình hợp tác nghiên cứu thực vật giữa các nhà khoa học của Viện Sinh học nhiệt đới (Việt Nam), Bảo tàng Lịch sử tự nhiên Paris (Pháp) và Vườn thực vật Singapore (Singapore).
Đến thời điểm hiện tại, chỉ một quần thể nhỏ của loài thực vật này được phát hiện mọc rải rác dưới tán rừng nằm cạnh dọc tỉnh lộ đi xuyên qua vùng lõi của vườn quốc gia Bidoup Núi Bà. Loài Siliquamomum oreodoxa cho hoa đẹp nên có tiềm năng trồng làm cảnh giống như loài Siliquamomum tonkinense.
Dựa theo thứ hạng và tiêu chuẩn xếp loại động thực vật đang có nguy cơ tuyệt chủng của Hiệp hội Bảo tồn thiên nhiên thế giới, loài Siliquamomum oreodoxa đang ở mức độ “rất nguy cấp” (critically endangered) vì môi trường sống hiện tại của loài này đã bị phá hủy do hoạt động xây dựng hạ tầng giao thông và hiện rất dễ bị tác động bởi con người. Hơn nữa, loài này phân bố trong phạm vi hẹp, có quần thể nhỏ nên đang bị đe dọa rất cao.