Làm cối xay gió thay vì xây tường

Liệu có tìm được sự phát triển trong hoàn cảnh bất lợi?

Thiết kế sản phẩm du lịch cho Huế
Mưa Huế thúi trời thúi đất: quyến rũ du khách?

Phóng to

Du khách nước ngoài dạo phố Hội An trong trận lũ năm 2007 - Ảnh: Hoàng Duy

Thật ra, đối với khách du lịch thứ thiệt, du lịch trong mưa bão và lụt còn hấp dẫn hơn cả một chuyến du lịch bình thường. Nó là sự trải nghiệm cuộc sống ở những cung bậc cao nhất và sâu nhất. Trên thế giới, loại hình du lịch thiên tai, du lịch trải nghiệm và du lịch trách nhiệm không mới.

Bởi vậy, khi TS.KTS Nguyễn Thu Hạnh - chủ tịch Hội Liên hiệp khoa học phát triển du lịch bền vững - đặt vấn đề đưa du lịch mưa, bão lụt thành một loại hình du lịch đặc trưng của ba tỉnh thành miền Trung (Huế - Đà Nẵng - Hội An) dày đặc di sản và giàu tiềm năng du lịch bậc nhất VN này, lãnh đạo cả ba địa phương đều bày tỏ sự ủng hộ nhiệt tình theo những phương thức khác nhau.

Mưa Huế

Dự án “Phát triển sản phẩm du lịch từ mưa, bão lụt ở miền Trung” đã khảo sát khá kỹ hàng trăm tour du lịch tại ba tỉnh thành miền Trung này trong suốt mấy mùa mưa bão và đã chia ra các đối tượng khách khác nhau với những lựa chọn ứng xử khác nhau khi gặp thời tiết bất lợi: thứ nhất là hủy tour, thứ hai là ngồi trong nhà đợi thời tiết xấu qua đi, thứ ba là tham gia các hoạt động có thể diễn ra được trong thời tiết xấu như đi xe đạp, mua sắm, đi bộ giao lưu với dân địa phương và thứ tư là chủ động tham gia các hoạt động cứu trợ, cứu nạn, chia sẻ với cư dân bản địa gặp thiên tai.

Thực tế này chứng tỏ trong thời tiết xấu, kể cả thiên tai như bão lụt, nếu chủ động đưa ra được những hoạt động tạo niềm tin và sự thích thú cho du khách ở ngoài trời cũng như tạo ra những hoạt động hấp dẫn trong nhà, thời tiết xấu vẫn có sức hấp dẫn khác của nó.

Với mưa Huế, nhiều người đã đề xuất tạo những tour du lịch đậm màu mưa Huế: uống trà pha bằng nước mưa trong mưa, đọc sách nghe mưa, thiền trong mưa, nghe nhạc trong mưa... Lãnh đạo địa phương cũng đã “gật đầu” với những ý tưởng tận dụng mùa mưa làm du lịch.

Ở góc độ của một kiến trúc sư - nhà hoạt động môi trường, TS Thu Hạnh đưa thêm kiến nghị: các cơ sở lưu trú, cả khách sạn và cộng đồng dân cư, cần lưu ý đến kiến trúc và nội thất của các công trình phục vụ du lịch mưa. Nó an toàn nhưng “mở” hết sức để du khách có thể tận hưởng bằng tất cả giác quan: vật liệu thiên về tự nhiên: tre, nứa, trúc, rơm, rạ... và nhiều cửa sổ, bancông kính lớn.

Bão Đà Nẵng

Ngược lại với sự tĩnh tâm trong mưa Huế, tìm kiếm cảm giác mạnh, cảm giác mong manh giữa sống và chết, cảm giác chỉ xảy ra một lần trong đời... là điều mà những người ủng hộ loại hình du lịch bão.

TS Thu Hạnh cùng các cộng sự của chị với mô hình kiến trúc “giảm nhẹ thiên tai” - nhà ở cho dân vùng bão - đã thuyết phục được lãnh đạo TP Đà Nẵng cho phép xây dựng thử nghiệm một “công viên bão” trong tương lai. Tại đây sẽ xây các công trình với mô hình “giảm nhẹ thiên tai”, vật liệu đơn giản, kết cấu bền vững.

Bên cạnh đó là các công trình tái dựng mô phỏng “sau cơn bão” với những vật liệu tận dụng sau bão, cảnh quan buộc người xem nhớ đến dấu ấn khó quên của các cơn bão lớn vừa đi qua. Cũng tại công viên này, các mô hình ảo trong dông bão với công nghệ 3D mô phỏng các hiện tượng thiên nhiên: mưa, bão, sét... sẽ cho du khách những trải nhiệm gần như thật.

Nhưng không có gì thú vị bằng thực tế. Những tour du lịch mạo hiểm trong bão: chèo thuyền, bơi và du lịch trách nhiệm: cứu người trong bão, sơ tán đồ vật trong bão... được thực hiện trong điều kiện bão từ cấp 7 trở xuống, với xuồng cứu sinh, phao bơi... chắc chắn là những trải nghiệm khó quên trong cuộc đời bất cứ con người nào.

Lụt Hội An

Phố cổ lúc nào cũng đẹp, đêm đẹp, ngày đẹp, nắng đẹp mà mưa cũng đẹp. Nhưng ít ai ngờ được, nó đẹp nhất trong... lụt! Lụt mang đến hiểm họa cho những ngôi nhà cổ và gây cho dân phố cổ bao nỗi phiền toái trong sinh hoạt. Nhưng với du khách, được chèo xuồng nhỏ len lách giữa các phố cổ, ngắm những mái ngói cổ kính soi bóng xuống dòng... nước lụt, thật là một ấn tượng không quên được.

Phòng Thương mại du lịch Hội An cùng dự án du lịch mưa, bão lụt đã khảo sát để lựa chọn khoảng mười ngôi nhà cổ phù hợp cho tiêu chí của du lịch mùa lụt: vốn có giá trị văn hóa, kiến trúc, du lịch; kiên cố, có sự hợp tác của gia chủ, có tầm nhìn đẹp, đủ rộng... để đón những vị khách thích phong vị lạ. Tại đây, khách có thể chèo thuyền trong phố, chụp ảnh phố cổ trong lụt, tham quan nội thất, kiến trúc các căn gác trong các ngôi nhà cổ, xem múa rối nước biểu diễn ngay ngoài trời, thả đèn hoa đăng, đạp xe trong nước...

Ông Trương Văn Bay, phó chủ tịch UBND TP Hội An, đưa ra cam kết: trừ việc tổ chức tour trong bão và đi bằng thuyền lớn (vì thuyền lớn gây sóng lớn, nguy hiểm cho các ngôi nhà cổ trong phố và người đi đường), Hội An sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi cho việc thí điểm và nhân rộng mô hình này.

Kết quả của cuộc hội thảo diễn ra ngày 5-3 tại Hà Nội là một biên bản ghi nhớ đã được ký kết giữa Liên hiệp Các hội khoa học kỹ thuật VN, Hiệp hội Du lịch VN, Tổng cục Du lịch VN, UBND ba tỉnh thành Thừa Thiên - Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam.

Mọi người đều thống nhất với quan điểm của TS Thu Hạnh: “Mưa bão đến, thay vì xây tường hãy làm cối xay gió”.