Luật sư "ngoại lệ"

Phóng to

Trần Mạnh Hùng và đồng nghiệp Baker & McKenzie nhận giải thưởng “Văn phòng luật sở hữu trí tuệ tốt nhất VN năm 2005” tại Hong Kong do tạp chí Asia Law - tạp chí chuyên về luật danh tiếng của châu Á có trụ sở tại Hong Kong - bầu chọn. Ảnh do Trần Mạnh Hùng cung cấp

Tiếp xúc lần đầu, không ai nghĩ anh chàng bé nhỏ với khuôn mặt trẻ thơ vừa bước qua tuổi 30 lại là luật sư chủ hợp danh của hãng luật lớn nhất thế giới Baker & McKenzie (B&M), một vị trí rất quan trọng mà thông thường để đảm trách, cần người dày dạn hơn Hùng ít nhất cả chục tuổi nghề.

Bởi vậy, Hùng là ngoại lệ đầu tiên của B&M: người trẻ nhất, và cũng là người VN đầu tiên được đề bạt vào vị trí này trong lịch sử của B&M.

Ngang vị trí với Hùng, ở các văn phòng trên khắp thế giới của B&M, chỉ có thêm sáu người châu Á nữa được chọn sau đợt tuyển chọn cuối tháng tư vừa qua. Không chỉ có vậy, kể từ năm 2006 Hùng được bổ nhiệm vị trí đứng đầu nhóm luật sư hành nghề sở hữu trí tuệ tại VN của B&M. Đây cũng là lần đầu tiên có chàng trai trẻ VN đứng ở vị trí trưởng nhóm.

Từ giấc mơ của cậu bé chăn bò

Từ nhỏ, mỗi lần đi chăn bò, Hùng thường mơ học thật giỏi, đi thật xa, để bù đắp lại cho những đắng cay vất vả âm thầm của mẹ. Bố Hùng - một người đàn ông có năng lực nhưng không gặp thời vì sức khỏe kém đã biến căn nhà tranh vách đất của gia đình tám người thành nơi trú ngụ của những nỗi buồn trầm kha của mẹ và các con. Nhờ có sự động viên và cố gắng phi thường của mẹ, Hùng đã nhoài ra khỏi không khí ngột ngạt và thiếu thốn vây hãm.

Bốn tuổi, Hùng đã được mẹ và chị gái cho đi học. Năm lớp 8, Hùng đoạt giải nhì học sinh giỏi văn của tỉnh Nghệ An, cũng là giải đầu tiên của trường miền núi Tân Kỳ. Học hết cấp, mặc cho bố phản đối, mẹ đưa Hùng lên thành phố Vinh học Trường chuyên Phan Bội Châu, dù biết như vậy có nghĩa là bà phải làm việc gấp nhiều lần để có tiền gửi cho Hùng ăn học.

Lớp 12, Hùng đoạt giải học sinh giỏi văn toàn quốc, rồi khăn gói quả mướp lên Hà Nội gia nhập vào đội ngũ sinh viên Đại học Luật Hà Nội, mang theo ước vọng trở thành một luật sư sáng suốt và thành đạt.

Trong những năm tháng theo học trường luật, bằng sự nhạy cảm của mình, Hùng tiên đoán tiếng Anh sẽ trở nên hữu dụng. Hùng học thêm tiếng Anh, và trong suốt thời sinh viên, anh đi học bằng tiền học bổng, bằng cách nhịn ăn sáng để dành số tiền ít ỏi đi học thêm, bằng những đồng tiền mồ hôi nước mắt, thậm chí bằng tiền vay nặng lãi của mẹ anh gửi.

Sau khi tốt nghiệp đại học, một sinh viên tỉnh xa dù học giỏi cũng không có nhiều cơ hội nếu không có người quen giúp xin việc, nhưng Hùng quyết ở lại Hà Nội chờ thời. Để trau dồi thêm ngoại ngữ, anh chấp nhận mức lương gần 70 USD/tháng cho việc phiên dịch tại một dự án xây dựng cầu ở tít tận Hải Dương, cuối tuần anh về lại Hà Nội để đạp xe đi dạy thêm tiếng Anh.

Những đêm mưa nằm ngoài công trình ở Hải Dương, nghe tiếng ếch nhái kêu buồn bã bên sông, Hùng thấy nản và định bỏ lại tất cả để về quê, nhưng nghĩ đến mẹ, anh ở lại. Gần một năm chật vật, anh xin được việc làm trong một công ty tư vấn đầu tư của VN với mức lương 600.000 đồng/tháng, đồng thời tiếp tục đi dạy thêm tiếng Anh buổi tối để lấy tiền đi học thêm dịch thuật và nghe nói.

Cuối cùng thì cơ hội đến thật. Anh gặp một luật sư người Mỹ cộng tác với công ty tư vấn đầu tư nơi anh đang làm việc. Vị luật sư mến Hùng chịu thương chịu khó và tiết lộ với anh về đợt tuyển người của văn phòng B&M tại Hà Nội. Nhận thấy đây là dịp tốt, Hùng chuẩn bị chu đáo và gửi đơn dự tuyển với tất cả quyết tâm. Vượt qua năm vòng phỏng vấn khắt khe của hãng, Hùng trúng tuyển. Giấc mơ của cậu bé chăn bò đã thành sự thật.

Làm việc ở B&M với những điều kiện có thể nói là tốt nhất thế giới, Hùng cảm thấy mình phải chịu một sức ép lớn khi xung quanh mình là những đồng nghiệp được đào tạo bài bản và năng động. Anh tìm cách đi học nước ngoài. Chưa đầy một năm sau, Hùng xin học bổng thành công từ Đại sứ quán Nhật Bản và theo đuổi tấm bằng thạc sĩ về luật tại Trường đại học Cửu Châu - một trong năm trường đại học danh tiếng nhất Nhật Bản.

Sau khi tốt nghiệp thạc sĩ luật, Hùng được tiếp tục cấp học bổng để làm tiến sĩ, nhưng theo lời khuyến khích của luật sư điều hành B&M tại VN, ông Frederick R. Burke, anh quay về B&M làm việc và tiến bộ nhanh chóng nhờ vào sự dìu dắt và đào tạo của ông.

Biến “không thể” thành “có thể”

Phóng to

Cách đây hơn một năm, suýt nữa VN đã để tuột một dự án đầu tư về công nghệ thông tin lớn nhất từ trước tới nay có trị giá hàng trăm triệu đôla chỉ vì khung pháp lý chưa thật sự hoàn thiện.

Văn phòng B&M đại diện cho tập đoàn công nghệ thông tin - viễn thông nổi tiếng thế giới bước vào VN với ý định ban đầu là bỏ tiền ra đầu tư đồng nghĩa với việc được nắm quyền quản lý dự án. Nhưng ý định này không được qui định rõ ràng trong luật VN. Bài toán cho Hùng và các đồng sự là làm sao để cân bằng giữa ý định đầu tư của họ với pháp luật VN.

Đã có lúc nhà đầu tư nước ngoài rất căng thẳng, họ từng có ý định ngừng hẳn việc đầu tư tại VN và chuyển sang Trung Quốc nếu họ không được tham gia vào việc quản lý dự án. Trong khi đó, các cơ quan chức năng VN không chấp nhận cách quản lý dự án mà nhà đầu tư mong muốn. Giữa sức ép từ hai phía, Trần Mạnh Hùng và các đồng sự rất lo, lo vì VN có thể mất đi một cơ hội có được một dự án lớn.

Để giữ chân nhà đầu tư, Hùng phác ra triển vọng kinh doanh rạng rỡ: “VN là một đất nước 80 triệu dân, số thuê bao di động còn khiêm tốn và là một thị trường tiềm năng. Công nhân VN thông minh, cần cù, đối tác VN có tính học hỏi và sẵn sàng hợp tác” và ôn tồn giải thích: “Khi làm ăn ở một quốc gia khác, điều thiết yếu là phải tuân theo những qui định của luật ở mức có thể chấp nhận và không trái luật chứ không thể thay đổi hệ thống pháp luật”. Đồng thời, bằng các viện dẫn về sự thay đổi và tiến bộ của pháp luật VN trong việc thu hút và bảo hộ đầu tư, Hùng và các đồng nghiệp đã dần dần trấn an nhà đầu tư.

Sau nhiều nỗ lực họp bàn và lấy ý kiến các bộ ngành liên quan, thương thảo với các đối tác, Hùng và đồng nghiệp đã soạn ra một hợp đồng hợp tác kinh doanh trong đó đưa ra một mô hình điều hòa được quyền lợi của cả hai bên thông qua hoạt động của một ban điều phối. Dù dự án hoạt động dựa vào pháp nhân VN nhưng mỗi khi đứng trước vấn đề lớn có tính chất vận hành dự án, mô hình này khiến cả hai bên nước ngoài và VN luôn phải hợp tác với nhau, tôn trọng, phải bàn bạc và cùng nhau giải quyết trên cơ chế đã được đồng ý.

Nghe qua thì đơn giản, nhưng để hoàn tất hợp đồng với mô hình vận hành trên đây, Hùng và các đồng nghiệp đã trải qua rất nhiều cuộc họp và điện đàm kéo dài đến 2 giờ sáng với hàng chục luật sư của tập đoàn này trong hơn một năm trời. Thoạt tiên, các luật sư nước ngoài không thể hiểu nổi thế nào là ban điều phối theo pháp luật VN, hay tại sao nhà đầu tư nước ngoài bỏ tiền ra đầu tư mà lại không được tham gia trực tiếp quản lý dự án.

Hùng bèn nghĩ ra cách diễn giải khác, thay vì dịch nguyên nghĩa “ban điều phối” sang tiếng Anh, anh dùng cụm từ linh hoạt và gây thiện cảm hơn, đó là “creative operational structure”, nghĩa là “mô hình vận hành sáng tạo” và cuối cùng thì các luật sư nước ngoài, chủ đầu tư và đối tác VN cũng đã bị chinh phục bởi tên gọi và tính hợp tác cao độ của mô hình này. Hiện nay dự án đã được cấp phép và sắp đi vào hoạt động.

Hùng cho rằng theo đuổi sự nghiệp tại hãng luật lớn nhất thế giới cũng là một cách gián tiếp đóng góp cho đất nước. Anh giải thích: “Làm việc ở đây, tôi được đào tạo chuyên nghiệp, mở mang kiến thức, nâng cao chuyên môn và kinh nghiệm làm nghề, và có cơ hội cống hiến bằng cách tiếp xúc và thuyết phục các nhà đầu tư lớn để họ đầu tư vào VN, hoặc đại diện cho cả Chính phủ VN bảo vệ quyền lợi của quốc gia trên toàn cầu, đặc biệt là trong tương lai, khi VN gia nhập WTO.

Đóng thuế thu nhập cá nhân để làm tăng nguồn thu của Nhà nước cũng là một cách cống hiến”. Từ hai năm trước, để chuẩn bị cho sự kiện VN gia nhập WTO, Hùng và luật sư điều hành của B&M tại VN nảy ra sáng kiến tổ chức các khóa đào tạo về WTO cho các luật sư của B&M và tham gia giảng bài cho các doanh nghiệp VN về WTO.

Lĩnh vực sở trường của Hùng là thương mại quốc tế, đầu tư, viễn thông, chuyển giao công nghệ và sở hữu trí tuệ. Anh đã chuẩn bị chu đáo để sẵn sàng đón nhận những cơ hội và thách thức mới bất kỳ lúc nào.