TTCT - "Cô ơi, gió có mùi gì?" - Giữa giờ học, học trò thình lình hỏi. Cô giáo chựng lại một nhịp giảng. Mải mê dạy, cô đâu hay lớp học bên hông nhà giờ tràn gió.Là gió Nam!Cơn gió cứ mỗi tháng ba đến tháng tám lịch âm lại thấy chạy từ biển vào, đem mát rượi tưới xuống chảo lửa mùa hè đang hun cháy dải đồng bằng nhỏ hẹp.Dân miền Trung quen gọi gió bằng cái tên gió Nồm. Học giả nổi tiếng Phan Khôi từng "đoán phỏng", có lẽ Nồm là cách "chuyển âm" của tiếng Việt từ chữ "Nam" thành "Nôm", rồi ra "Nồm". Tùy sức gió, hướng gió, có vùng còn phân loại rõ ràng: Nồm non, Nồm ngang, rồi Nồm Đông, Nồm Nam, nghe rất bài bản.Đất Phan Rang lọt thỏm giữa ba mặt núi, nên dẫu gọi gió Nam, quê nhà của gió chắc ở phương chính diện mặt trời mọc.Đâu đó trong những ngày hè xa lắc, dạo bằng tuổi học trò, cô giáo nhớ mình từng có giấc ngủ trưa no nê mùi gió.Bên hông nhà ngày đó còn kê một bộ ván gỗ mun, nước gỗ bắt màu thời gian lên đen bóng. Sau giờ cơm trưa, nhà bốn người chất hết lên một mặt ván. Ba quạt được một lúc đã thiu thiu chợp mắt. Mẹ thay tay quạt, vừa phất đều đều chiếc quạt đan lá buông, vừa nhắc chừng hai đứa con "Ráng ngủ đi. Lát gió Nam tới!".Không gì sốt ruột bằng đợi gió Nam đến. Rục rịch, ngọ nguậy liên tục mà mồ hôi vẫn dính ẹp lưng áo vào mặt ván. Hai chị em thành hai con ruồi nhỏ loay hoay giữa lưới nhện nóng hầm. Mắt trĩu xuống, nhưng vì nóng, giấc ngủ cứ thò một chân tới lại quay đầu chạy mất.Em trai lúc nào cũng là đứa nghe được gió sớm nhất."Mùi nước mương!" - dịch lại gần gối chị, sợ mẹ nghe, em thầm thì.Vậy ra gió qua cổng từ hướng cái mương duy nhất đầu xóm. Mương ăn thông mạch nước với giếng làng Chăm bên cạnh nên mùi nước lúc nào cũng ngọt ngây, trong lành."Mùi gai ác hầu cháy!" - lần khác, gió vào nhà theo bờ ranh ba đang phát quang. Khói đốt ranh tan chiều hôm trước mà mùi của loài cây kiên trì bám đất vẫn quanh quẩn.Cũng vài đợt hiếm hoi, em nói mình nghe mùi cá khô. Tưởng em bắt mùi gió đến từ góc bếp mẹ, sau này, cô giáo mới biết chỗ gió ở là làng biển bên kia động cát. Mùa cá Nam, nào cá cơm, cá nục, cá lồ ồ... theo chân người làng cá vượt dốc cát ghé chợ xóm."Ông trời sanh lạ. Mùa nóng lại toàn cá nóng!" - mẹ đi chợ gặp buổi lồ ồ, cá ngừ đầy chợ về, phàn nàn. Lo hai đứa con ưa nóng nhiệt trong người, mẹ toàn ưu tiên cá nục. Nào nục nướng lá chuối, nục nấu canh chua lá me non, nục hấp cuốn bánh tráng rau sống chấm mắm thấm... Gió Nam bữa nào ghé sớm, lại được thêm mùi cá nục beo béo rồi thơm thơm mùi rau lá rẫy mẹ trồng.Nếu ghé tầm quá ngọ, gió mười lần như một mang mùi cát bỏng. Trời hè đổ lửa nấu cát từ lúc tảng sáng, tới giữa trưa, cát đã chín rục. Từ sân nhà nhìn ra động cát, chỉ thấy dưới nắng chấp chóa hai dải đỏ, trắng cặp kè nhau chạy.Gió từ hai dải cát khác màu ấy mùi cũng khác. Hoi hoi mùi lông cừu, mùi cỏ khô là gió đi từ vũng cát trắng dưới chân động. Phảng phất hương nhang, hương trái xương rồng chín, là mùi gió đặc trưng của vùng cát đỏ.Nghĩa địa xóm ở trên ấy. Hai ngày cúng ông, bà đều trong mùa gió Nam. Theo ba lên lau mộ, thắp nhang, hai chị em tha hồ "đi săn" trái xương rồng. Chị nhát gan chỉ dám tìm mấy trái rụng sẵn. Em kệ gai, khều luôn đám trên cây. Đập trái, đua màu nước, đua vị ngọt, phần thắng toàn nghiêng về em. Ba nói vị trái xương rồng cát đỏ ngọt không loài xương rồng nào sánh bằng. Cát đỏ là người mẹ nuôi bầy con xương rồng mát tay nhất.Đường về, dừng ở một đỉnh cát, ba hay chỉ hai chị em thấy phố, tuyền những mặt phẳng, khối, hộp bé tí nối đuôi nhau, xen kẽ với loang loáng ánh nước từ các ruộng muối, vuông tôm. "Học giỏi, ba chở xuống phố chơi!" - gió ghi lời hứa của ba, sực nức mùi hy vọng.Bao nhiêu mùi đổ dồn, trào khỏi những buổi trưa trong ký ức. Giữa giờ dạy, cô giáo xém rớm nước mắt vì nhận ra mình chưa quên mùi gió."Gió có mùi hạnh phúc, con à!" - cô trả lời học trò, và nghĩ đến tin nhắn tối nay sẽ gửi cho em trai. Lâu rồi, chắc ba mẹ đang chờ hai chị em đến cùng nghe mùi gió trên đỉnh cát đỏ.■ Tags: Phan Rang - Tháp ChàmGió miền TrungNguyễn Thị Kim HòaMùa gió Nam
Hà Nội trong nhạc điện tử: Từ quan họ trên nền Drum'n'Bass đến 'Electrùnic' XUÂN TÙNG 02/02/2023 1835 từ
50 năm Hiệp định Hòa bình Paris: Ký ức lịch sử của một người phiên dịch ĐINH THÚY NGA 27/01/2023 3890 từ
Lần đầu tiên chọn giám đốc bệnh viện qua thi tuyển: Để nghĩ xa hơn một vùng an toàn HOÀNG LỘC - K.YÊN 23/01/2023 1609 từ
Dịch vụ y tế theo yêu cầu: "Khám giáo sư" và chuyện viện phí đúng, đủ L.ANH - X. MAI - D.LIỄU 23/01/2023 1751 từ
Suốt 5 năm TP.HCM không tuyển được sinh viên xuất sắc nào về làm việc trong các cơ quan nhà nước CẨM NƯƠNG 04/02/2023 Từ năm 2018 đến nay, các cơ quan hành chính TP.HCM chưa có trường hợp sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ được thu hút, tuyển dụng để đào tạo nguồn cán bộ.
Phủ sóng di động cao tốc La Sơn - Túy Loan, chờ đến bao giờ? TRƯỜNG TRUNG 04/02/2023 Tuyến cao tốc La Sơn - Túy Loan (nối Huế - Đà Nẵng) đã đi vào hoạt động gần một năm nay nhưng vẫn chưa phủ sóng điện thoại, vì sao?
Trung Quốc nói khinh khí cầu xuất hiện ở Mỹ là 'sự cố bất khả kháng' TRẦN PHƯƠNG 04/02/2023 Bộ Ngoại giao Trung Quốc chỉ trích các chính trị gia và truyền thông của Washington lợi dụng 'sự cố bất khả kháng" này để bôi nhọ Bắc Kinh. Washington khẳng định khinh khí cầu đã "vi phạm rõ ràng" chủ quyền của Mỹ.
Đường phố Sài Gòn - Những ký ức thân thương - Kỳ 2: Đường xưa Sương Nguyệt Anh - Một cõi yên bình PHÚC TIẾN 04/02/2023 Con đường Sương Nguyệt Anh ấy ngắn thôi, chạy song song với đường Nguyễn Thị Minh Khai (xưa là Hồng Thập Tự) và đường Bùi Thị Xuân, đồng thời nối liền đường Tôn Thất Tùng (Bùi Chu) với đường Cách Mạng Tháng Tám (Lê Văn Duyệt).
Ông Putin tuyên bố 'bị lừa hoài' nên mới đánh Ukraine NHẬT ĐĂNG 18/01/2023 Chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine được phát động nhằm chấm dứt cuộc chiến tại miền đông Ukraine, sau thời gian dài Matxcơva bị lừa liên tục, theo Tổng thống Nga Vladimir Putin.