Chỉ cần có... nhúc nhích

Khiêu vũ ở công viên Lê Văn Tám (TP.HCM), một hoạt động tăng cường sức khỏe của nhiều bạn trẻ -N.C.T.

Công việc của giới văn phòng phải ngồi lâu một chỗ được cho là góp phần vào 5,3 triệu ca tử vong trên toàn thế giới mỗi năm. So với 5,1 triệu ca tử vong liên quan tới hút thuốc, con số trong nghiên cứu cho thấy việc ngồi ỳ một chỗ thật sự nguy hiểm ra sao.

Những chuyên gia, vì thế, hối thúc dân làm việc văn phòng phải tập thể dục đều đặn để tránh các nguy cơ bệnh tim mạch, tiểu đường và cả một số chứng ung thư.

Nghiên cứu đăng trên Lancet đã phân tích dữ liệu từ hơn 1 triệu người và được công bố nhân dịp Olympic vừa khai mạc với ý định kêu gọi mọi người tập thể dục tích cực hơn. Trong nghiên cứu, các đối tượng được phân loại phụ thuộc vào việc họ vận động tích cực ở mức độ nào, từ những người không động chân động tay gì cả cho tới những người tập luyện 60-75 phút mỗi ngày.

Chia nhỏ thời gian

Các nhà nghiên cứu sau đó xem xét bao nhiêu người qua đời trong 2-14 năm sau đó. Những ai ngồi 8 tiếng mỗi ngày nhưng hoạt động thể chất tích cực, có rủi ro tử vong thấp hơn so với những người ngồi ít hơn mỗi ngày nhưng không hoạt động nhiều bằng.

Giáo sư Ulf Ekelund, thuộc Trường khoa học thể thao Na Uy và Đại học Cambridge, là người đứng đầu nghiên cứu. Phát biểu trên BBC, ông “hết sức nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tập thể dục” với những ai ngồi lâu khi đi làm và làm những công việc văn phòng.

“Một tiếng đồng hồ vận động mỗi ngày là lý tưởng, nhưng nếu như thế là không thể, ít ra mỗi ngày nên tập thể dục một chút cũng giúp giảm rủi ro” - giáo sư Ekelund nói.

Xem tivi nhiều hơn ba tiếng mỗi ngày cũng có tương quan tới rủi ro tử vong sớm gia tăng với tất cả mọi người. Khả năng này tăng lên vì những người xem tivi cũng có thói quen ăn vặt, hoặc xem tivi sau khi ăn tối, điều sẽ ảnh hưởng tới cơ chế trao đổi chất, theo nghiên cứu.

“Chúng tôi thấy rằng ít nhất một giờ vận động mỗi ngày, với các hoạt động ngắn như đi bộ hay đạp xe, loại bỏ mối tương quan giữa thời gian ngồi lâu và khả năng tử vong - giáo sư Ekelund khuyên nhủ - Bạn không cần phải chơi thể thao, không cần phải tới phòng tập, có thể đi bộ một chút vào buổi sáng, giờ ăn trưa hay sau bữa tối cũng được. Bạn có thể chia đều khoảng thời gian đó ra, nhưng cần ít nhất một tiếng đồng hồ mỗi ngày”.

Ông cũng hiểu rằng nhiều người phải ngồi suốt trên đường đi làm và từ chỗ làm về nhà, cũng như có những công việc đòi hỏi họ phải ngồi một chỗ. Với những người này, bất cứ hành động nào dứt họ ra khỏi tư thế tĩnh cũng là điều tốt. “Cứ một tiếng đồng hồ hãy nghỉ 5 phút, đi sang phòng bên, đi lên tầng trên tới máy pha cà phê, hay ra chỗ máy in - giáo sư Ekelund nói - Hãy chú ý vận động trong suốt ngày làm việc”.

Tập để sống

Nghiên cứu, tập hợp dữ liệu từ 16 nghiên cứu trước đó, thuộc một nghiên cứu lớn hơn do Lancet tiến hành trước Olympic. Những người tham gia chủ yếu từ 45 tuổi trở lên, gồm người Mỹ, Tây Âu và Úc, được chia vào 4 nhóm nhỏ với số lượng bằng nhau tùy theo cường độ vận động của họ.

Còn nghiên cứu về việc xem tivi được thực hiện với nhóm nhỏ hơn rút ra từ nhóm này, vào khoảng 500.000 người. Các nhà nghiên cứu đặc biệt cảnh báo sự thay đổi trong phong cách sống hiện đại, khi nhiều người cả ngày ngồi trước máy tính, rồi buổi tối lại dán mắt vào màn hình tivi.

Họ cũng kêu gọi những thay đổi trong chính sách của các chính phủ để khuyến khích các thói quen có lợi cho sức khỏe hơn, bao gồm việc đặt các trạm xe buýt xa nhau hơn để mọi người đi bộ nhiều hơn, cấm một số tuyến đường với xe hơi vào cuối tuần để khuyến khích đi xe đạp và tập thể dục, cũng như mở thêm các không gian công cộng cho hoạt động thể dục thể thao.

Tiến sĩ Pedro Hallal, một người tham gia nghiên cứu thuộc Đại học liên bang Pelotas ở Brazil, nói: “Sự kết hợp giữa việc ngồi quá lâu cả ngày và quá ít hoạt động là một vấn đề sức khỏe đe dọa tính mạng”.

Các nghiên cứu cho tới nay vẫn chưa giải thích được hoàn toàn tại sao việc ngồi lâu một chỗ lại mang tới nhiều rủi ro như thế. Nhưng các nhà khoa học tham gia nghiên cứu này nói có thể việc vận động có ích cho cơ chế trao đổi chất của cơ thể, trong khi các giai đoạn ở yên một chỗ ảnh hưởng tới những hormone như leptin, vốn có vai trò duy trì sự cân bằng năng lượng trong cơ thể.

Trong số những người tham gia nghiên cứu ngồi 8 tiếng mỗi ngày và ít tập thể dục, tỉ lệ tử vong trong giai đoạn 2-14 năm là 9,9%; với những người cũng ngồi lâu như thế nhưng tập thể dục ít nhất một tiếng mỗi ngày, tỉ lệ này giảm xuống còn 6,2%.

Ung thư và tim mạch là hai loại bệnh có khả năng cao nhất gây tử vong liên quan tới việc ít hoạt động.

Steven Ward, giám đốc tổ chức thúc đẩy vận động và tập thể dục ở Anh - UK Active, thì hối thúc giới chủ cho phép nhân viên hoạt động nhiều hơn trong ngày làm việc.

“Nghiên cứu này cho thấy không vận động có thể dẫn tới tử vong - Ward nói - Khi chúng ta nhận ra điều này trong việc hút thuốc chúng ta đã nỗ lực đối phó, chúng ta cần làm điều tương tự với văn hóa văn phòng”.

Ông kêu gọi những thay đổi trong chính sách thuế để các công ty có thể mua thẻ tập thể dục cho nhân viên, hay các thiết bị tập thể dục tập thể khác, giống như với chương trình Cycle to Work (Đạp xe đi làm) trong đó giới chủ mua xe đạp cho nhân viên sử dụng và được tính vào phúc lợi nhân viên, cũng như không bị đánh thuế.■

Một số động tác tập thể dục tại chỗ sẽ có ích cho người ngồi nhiều ở văn phòng -shu.ac.uk