Cái chết của Sinwar sẽ thay đổi được gì?

Vào giấc 2-3h chiều 18-10, tại phường Tal as-Sultan, quận Rafah phía nam Gaza, một đơn vị huấn luyện tiểu đội trưởng thuộc lữ đoàn Bislach (Israel) đang đi tuần thực tập thì phát hiện một nhóm 4 người. Họ bèn nổ súng sát hại 3 và truy kích người còn lại.

Cái chết tình cờ nhưng đúng sở nguyện

Phần lớn Gaza (60% nhà dân cư vào tháng 1-2024) là những nhà bỏ hoang và bị tàn phá sau 1 năm đánh bom đánh pháo. Chiến thuật của quân đội Israel thì an toàn trên hết, an toàn là bạn và tai nạn (với lại Palestine) là thù. 

Cho nên thay vì đuổi theo, đu giây tử thần qua cửa sổ như trong phim hành động, đơn vị này dùng 1 drone truy kích có thu hình. Người còn lại này bịt mặt, bị thương tay phải và đang ngồi nghỉ trên một chiếc ghế trong phòng khách căn nhà hoang tàn này. 

Ông không có vũ khí vào lúc đó và dùng tay trái ném một cái que về phía drone. Bên ngoài, đơn vị này gọi pháo tăng trực xạ và hỏa tiễn khai hỏa vào mục tiêu. Sau một thời gian yên ắng, họ đột nhập hiện trường. 

Người đơn độc bị sát hại là Yayha Sinwar, 62 tuổi, cầm đầu tổ chức Hamas về mặt chính trị từ tháng 8-2024 sau khi Ismael Haniyeh bị ám sát tại Iran, cũng như kiêm cả chỉ huy mặt quân sự sau khi Mohammed Deif bị phi pháo giết.

Giảo nghiệm tử thi xác định đó đúng là Sinwar. Ông bị mảnh pháo vào tay phải, gãy chân vì cột nhà đè nhưng chết vì một viên đạn vào đầu. 

Từ tháng 10-2023, ông đã là mục tiêu để sát hại và lập tức Tổng thống Biden cho biết ông từng chỉ thị cho Lực lượng đặc biệt và tình báo Mỹ truy lùng nhân vật này. Nhưng chỉ thị không có nghĩa là thành công. 

Israel cũng khoe công tình báo của chính họ nhưng đây là một run rủi tình cờ khi nhóm của Sinwar gặp một đơn vị quân nhân thực tập. Thước phim quay bởi drone của quân đội Israel khi công bố giúp phần đưa Sinwar vào huyền sử kháng chiến Palestine. 

Ông trở thành người lính bắn đến viên đạn cuối cùng, ném cây que khi đã bị thương và không còn vũ khí nào khác. Ông được toại nguyện chết ngoài mặt trận như ông đã ước, cùng với đồng đội chứ không chết ở trên giường.

Sinwar được ví với nhân vật phim ảnh John Wick nhờ cái dáng khắc khổ và khuôn mặt đăm đăm, đôi mắt kiên quyết, tức là về ngoại hình hợp với vai hảo hán hơn là các lãnh đạo Hamas khác. 

Tình báo Israel trước đây (tháng 2-2024) cho là ông trốn trong địa đạo, sống với một tốp con tin Israel luôn bên cạnh và đeo chất nổ trên người để giết các con tin khi bị phát hiện. Nhưng cái chết của ông đã bác bỏ hình ảnh tuyên truyền của Israel về lãnh đạo Hamas sống như tỉ phú ở Qatar, chui nhủi trong hầm hoặc núp sau đàn bà con nít. 

Khu vực Sinwar tử trận không có thường dân sinh sống để cho ông lợi dụng, không có con tin nào xa gần để làm bia đỡ đạn cho ông. Cái chết này sau 1 năm nỗ lực, bởi cả chỉ thị của tổng thống ở tận Mỹ, ắt là một chiến công nhưng rồi lại biến cá nhân Sinwar thành một biểu tượng oai hùng của kháng chiến dân tộc.

Gia đình Sinwar chỉ sống cách Gaza có mấy cây số nhưng họ bỏ nhà đi vào năm 1948. Đứa bé Sinwar sanh ra ở trong trại tị nạn như 2/3 dân số Gaza hiện nay. Sau khi tốt nghiệp cử nhân đại học Hồi giáo Gaza về Ả Rập học, Sinwar trở thành an ninh thân tín của lãnh tụ tinh thần của Hamas là thày Ahmed Yassin. 

Năm 1989 ông bị bắt về tội tổ chức sát hại 2 quân nhân Israel với 4 người Palestine tay sai và lãnh 5 án chung thân. Trong thời gian này Sinwar tiếp tục hoạt động và tổ chức, lãnh đạo các tù nhân Palestine. Ông trở nên thông thạo tiếng Do Thái (tân Hebrew) và văn hóa, văn chương, tập quán, phong tục, lịch sử của kẻ địch.

Trong giới lãnh đạo Hamas, nhờ 22 năm tiếp cận thường nhật, đấu trí và đấu tranh này, Sinwar được coi là người am hiểu nhất về guồng máy, cung cách, suy nghĩ cho đến tâm lý của Israel. 

Năm 2011, Sinwar được thả trong đợt trao đổi với tù binh Gilad Shalit và trở thành nhân vật then chốt trong nội bộ. Ông được Israel coi là cứng rắn và không nhân nhượng trong các thương thuyết 2023-2024, vì thuộc dạng "tôi biết chúng nó quá rồi mà". 

Ông bị để ý đặc biệt và được coi là nguy hiểm nhất tuy không phải là lãnh đạo số 1 về chính trị cũng như quân sự. Ông mới chỉ đạt hai vị trí trên từ đầu tháng 8-2024, sau khi hai người tiền nhiệm bị sát hại.

Còn gia đình khác, còn anh em khác

Sau khi Israel giết Haniyeh (chủ tịch Bộ Chính trị) và Deif (chỉ huy Lực lượng vũ trang Al Qassem) thì phong trào này có tan rã không, hay trở thành mềm mỏng? Hai người trên được thay thế bởi Sinwar - người mà Israel cho là còn nguy hiểm hơn. Hamas không hề tan rã mà vẫn tiếp tục kháng cự. 

Thế thì cái chết của Sinwar sẽ thay đổi được gì? Đây là biến chuyển tự nhiên của mọi tổ chức đấu tranh. Khi ta giết người lãnh đạo của họ, mấy khi mà tổ chức đó trở nên dễ bảo? Trong dạng phim võ thuật kiểu Israel thì đến một võ đường đánh thày chưởng môn chết sẽ thu phục được võ đường đó, các môn sinh sẽ đi theo phái võ mới. 

Nhưng thực tế thì không, võ đường đó sẽ sôi sục, đệ tử của người bị đánh chết sẽ trả thù cho thày sau khi rèn luyện. Bất cứ tổ chức nào, dù là nhà hàng hay một đơn vị quân đội, lãnh đạo chết đều có người thay sau một thời gian bối rối.

Về mặt chính trị, có lẽ Khaled Mashal, hiện đang trú tại Thổ Nhĩ Kỳ, sẽ làm chủ tịch phong trào, về mặt quân sự có lẽ người em của Yayha Sinwar là Mohammed Sinwar sẽ thay thế anh. Mohammed Sinwar được cho là người chỉ huy và tổ chức sự cố 7-10-2023 và như vậy mang nợ máu với Israel. 

Ông từng bị họ ám sát hụt chí ít là 6 lần và có lẽ mấy tháng nữa rất có thể ông cũng sẽ chết. Nhưng nếu anh em nhà Sinwar không còn người thì vẫn có gia đình khác và người khác, anh em khác.

Từ cuộc tổng nổi dậy thứ 2 - Intifada (năm 2000), Israel công khai áp dụng chính sách "ám sát đối tượng". Theo tổ chức nhân quyền B'Tselem của Israel, trong thời gian 2002-2008, Israel đã ám sát ít nhất 234 người Palestine, phần lớn là tại Tây ngạn. 

Về phần tổ chức Hamas, cũng trong thời điểm Intifada 2, danh sách lãnh đạo bị Israel ám sát đáng kể: Salah Shahade (7-2002) - chỉ huy lực lượng vũ trang và tiền nhiệm 22 năm trước của Sinwar, Ibrahim al-Makadmeh (3-2003) - lãnh đạo quân sự tuyên bố sau ngày nhậm chức là ông sẽ bị giết "tự do có một cái giá, cái giá đó phải trả bằng máu (của chính mình)", Ismail Abu Shanab (8-2003) - số 2 của tổ chức, Ahmed Yassin (1-2004) - người thành lập Hamas và lãnh đạo tinh thần tối cao, Abdel Aziz al-Rantissi (4-2004) - chủ tịch Hội đồng trung ương của Hamas, Adnan al-Ghoul (10-2004), cha đẻ của tên lửa Qassam...

Sau khi các lãnh đạo chính trị và tinh thần của tổ chức bị giết thì Hamas tiêu vong? Trong cuộc bầu cử quốc hội duy nhất 2006, Hamas là tổ chức về đầu (44,45%) với 74 đại biểu trên 132, chiếm đa số quốc hội và thành lập chính phủ. 

Lãnh đạo quân sự Hamas bị giết năm 2002 thì từ đó Hamas không có lãnh đạo quân sự nữa? Hamas trở thành tổ chức kháng chiến số 1 tại Palestine. Năm 1967, Israel đánh bại trong 6 ngày 3 nước Ai cập, Syria và Jordan, có thể kể thêm 2 phi cơ Lebanon và 100 tăng Iraq chưa tham chiến, để gọi là 5 nước Ả Rập hay là "cả khối Ả Rập" cho thêm oai. 

Số thiệt hại phần Israel là chết 796 (776 quân nhân, 20 dân sự) và 4.517 bị thương. Hiện nay sau 1 năm chiến tranh, Israel vẫn không dẹp được tổ chức Hamas. Số thiệt hại phần Israel là chết 1.640 (763 quân nhân, 877 dân sự) và 10.056 bị thương (theo cơ quan hồi phục quân nhân của Bộ Quốc phòng Israel ngày 14-8-2024). 

Một tổ chức 30.000 thành viên và du kích như vậy gây nhiều thiệt hại cho Israel hơn 465.000 quân của "khối Ả Rập" năm 1967.

Chuyện giết số 1, số 2, số 3 hay số 7 cho dù liên tục trong hơn 20 năm qua đưa đến kết quả là Hamas mạnh hơn. Giờ thay thế cho Sinwar vừa bị giết là Khaled Mashal. Năm 1997, Mashal là chủ tịch Bộ Chính trị Hamas cư trú tại Jordan. 

Điệp viên Israel theo lệnh của Thủ tướng Netanyahu ra lệnh sang đó bắn độc dược vào tai ông khiến ông mê man bất tỉnh nhưng 2 điệp viên bị bắt và 6 người chỉ chạy kịp vào sứ quán Israel chứ không chạy kịp về nước. 

Vua Jordan dọa hủy hòa ước 1994 với Israel và đích thân tổng thống Mỹ Bill Clinton can thiệp, yêu cầu Israel giao thuốc giải độc. Mashal được cứu, sau đó ông nói: "Khi nào Trời gọi thì tôi sẽ chết chứ không phải là tình báo Mossad". 

Ngày mai, ông sẽ có thể bị giết và nếu Hamas có bị tiêu diệt thì nó hẳn sẽ được thay thế bởi một tổ chức khác của kháng chiến, như Jihad Hồi giáo hay một tổ chức ngày hôm nay chưa ra đời để đáp ứng với hoàn cảnh Palestine vẫn còn bị chiếm đóng.

Từ ngày lập quốc 1948, Israel hiện hữu nhờ sức mạnh quân sự. Sức mạnh này thể hiện bằng giết người, đốt phá 400 làng phố để trục xuất 750.000 người Palestine. Trong 76 năm sau đó, Israel đã thiết lập được chính sách ngăn ngừa bằng đe dọa và hiện hữu bằng sự phô trương thường xuyên sức mạnh đó và tính "vô địch" của nó. 

Nhưng chính sách này vô hiệu nếu đối tượng của họ không còn biết sợ nữa. Năm 1967, trong 6 ngày Israel diệt cả ngàn tăng và thiết giáp Ả Rập với 452 phi cơ địch. Năm 2023-2024, Israel diệt 0 tăng của Hamas và 0 máy bay của Hezbollah vì Hamas không có tăng và Hezbollah không có phi cơ. 

Năm 1967, trong 6 ngày Israel chiếm được 70.000 km2. Trong hơn 1 năm qua, Israel vẫn không làm chủ được Dải Gaza có 365 km2. Israel ném 75.000 tấn chất nổ tức là 35kg/m2/đầu người Gaza hay 2.500kg cho mỗi đầu thành viên Hamas, nhưng Hamas vẫn y đó. Hezbollah vẫn y đó. 

Chính sách ám sát, tàn sát, đe dọa không có hiệu quả với những kẻ đã không biết sợ là gì. Việc Israel ngày càng phải gia tăng cường độ giết chóc là chứng minh hùng hồn của tinh thần đối kháng Palestine ngày nay. Yahya Sinwar là một chỉ huy thời chiến, và ông sẽ được thay thế.■