Dòng sông hoa trắng

Phóng to

Bông súng ma lá như lá môn nước, cỡ bàn tay xòe của người lớn, là đà, liêu phiêu hai bên triền sông. Đến mùa hoa súng nở trắng, trải dài hàng mươi cây số, tỏa ngát hương, đẹp như trong tranh. Sông Trẹm lúc ấy chỉ còn một lối hẹp cho xuồng ghe đi. Có người còn gọi sông Trẹm là “Dòng sông hoa trắng”.

Tuổi thơ ấu tôi gắn liền với những đám bần la đà bông trắng, với những hàng dừa nước xanh um xao xác ven sông, với rừng tràm bạt ngàn. Và với bông súng ma, mùa hè trải dài trên sông, nhìn xa như dải lụa lượn lờ...

Khi gió chướng thổi về, bông so đũa nở rộ trong vườn, lau sậy phơ phất trắng xóa cả đồng bưng, báo hiệu trời đã sang mùa, và tết cũng đến gần. Mẹ tôi sửa soạn dừa khô, phơi chuối xiêm chín để chuẩn bị làm mứt. Ba tôi cùng anh tôi đi sâu vào rừng tràm U Minh tìm mật ong, đem về cho chị tôi đi bán ở chợ Thứ Mười Một. Bọn trẻ chúng tôi thì hay dắt chó vào ven rừng để săn chồn, cáo và đánh bẫy những chú gà nước, chàng nghịch, cúm núm. Đôi khi còn lôi được cả những con trăn khá to về nhà.

Hồi ấy tôi học lớp bảy trường quận. Bọn học trò chúng tôi chuyền tay nhau đọc say mê cuốn tiểu thuyết Bên dòng sông Trẹm của ông Dương Hà nào đó, ở tít đâu Sài Gòn xa xôi. Nhỏ bạn gái của tôi khóc, mắt mũi đỏ hoe khi xem xong cuốn truyện ấy. “Tội nghiệp cô Mỹ Lan (*) quá! Cô ấy chắc còn sống, ở đâu đây xứ mình chứ chẳng xa đâu... Mình đi tìm cô ấy đi!”. Và chúng tôi đi tìm thật, dọc theo dòng sông Trẹm thơ mộng, lãng mạn như trong câu chuyện đã tả. Nhưng chúng tôi chẳng bao giờ gặp được cô Mỹ Lan!

Rồi chiến tranh. Ngay chỗ bến đò Bông Súng, lúc gần Tết Mậu Thân 1968, người qua sông nhiều lắm: bộ đội, dân công, súng to, súng nhỏ, bọn chúng tôi thử đếm không xiết! Chị tôi và các bạn, cùng với các cô phụ nữ vấn khăn rằn, đứng ở bến đò với những thúng bánh tét còn ấm hôi hổi, quàng vào vai mỗi người hai đòn. Bộ đội thật đông và bánh tét cũng nhiều. Lúc đó chúng tôi thầm ước ao chóng lớn để đi đánh giặc.

Sông Trẹm với tuổi thơ ấu của tôi giờ chỉ còn trong những giấc mơ. Thỉnh thoảng nhìn những đám bần xanh mơ bên sông Cần Giờ, tôi lại nhớ quay quắt những hàng bần ven sông Trẹm và những cánh rừng tràm U Minh; những bữa cơm với bông súng ma bóp gỏi chấm mắm kho cá sặc, những mùa hoa súng trắng nở kín sông Trẹm, những con ong tìm mật vo ve bên những bông tràm ngan ngát hương thơm. Và những bạn bè tôi, chẳng biết có ai còn nhớ đến “cô Mỹ Lan” ngày ấy?

Ngày hòa bình, cha tôi đã không về với mẹ tôi và anh chị em tôi như mong ước của mọi người. Ông đã hi sinh trong một trận đánh ác liệt ở ven rừng U Minh. Còn mẹ tôi, mười mấy năm sau cũng đã nằm lại trên đất Sài Gòn, không về được bên sông Trẹm với cha. Tiết Thanh minh năm tới chúng tôi sẽ đem hài cốt của mẹ về khu vườn xưa bên dòng sông Trẹm, để mẹ lại được gần cha.

Tôi sẽ trở về sông Trẹm...

(*) Nhân vật chính trong tiểu thuyết