Như một cuộc chiến để làm người

"Và bởi vì các số này là các số nguyên tố (số chỉ chia hết cho 1 và chính nó): 31, 19, 197, 79 và 1979. Tôi có thể nhận ra tất cả các số nguyên tố từ 1 đến 9973 qua đặc tính “hòn sỏi” của chúng. Đó đơn giản là cách mà não tôi hoạt động”.

Tôi ở đây là Daniel Tammet. Nhưng bạn cũng khoan vội tìm hiểu cái tên này. Trước lúc tìm hiểu những khó khăn của anh đã.

“...đến hai tuổi, tôi thường đập đầu vào một vị trí nhất định trên tường trong phòng khách. Tôi cúi đầu về phía trước và đập trán vào tường liên tục nhịp nhàng, đều đều”.

“Mỗi sáng tôi chỉ ăn đúng 45 gam cháo, tôi cân bát cháo bằng cân điện tử để đảm bảo độ chính xác”.

“Nói chuyện với ai, tôi thường nói dài, liên tục. Khái niệm về dừng hay đối đáp trong cuộc hội thoại đơn giản không tồn tại trong tôi”.

“Tôi cứ nói và chỉ kết thúc khi tôi nói câu đại loại như: tôi phải đi rồi”.

“Có nhiều thứ tôi cảm thấy khó, như đánh răng chẳng hạn”.

“... tôi đã thử dùng bông gòn nhét vào tai để không nghe tiếng lạo xạo khi đánh răng. Khi đánh răng, tôi đồng thời chú ý vào chiếc tivi nhỏ trong phòng để quên rằng mình đang đánh răng, nếu không làm thế tiếng lạo xạo có thể làm cho tôi buồn nôn. Tất cả những nỗ lực nhỏ này đã giúp tôi có thể đánh răng mỗi ngày”.

Nếu một ngày chúng ta không thể chịu đựng nổi tiếng lạo xạo của bàn chải cọ vào răng, tiếng reo của chuông đồng hồ báo thức, hoặc tiếng dao cạo râu như Daniel Tammet thì e rằng lúc đó mới có thể hình dung với anh thế giới này đã huyên náo đến nhường nào.

Bởi đơn giản, thế giới này được thiết kế cho những con người như chúng ta, những con người liên tục gây nên tiếng động, không bằng cách này thì cũng bằng cách khác. Những con người gần như quên mất khả năng có thể thấu hiểu một ai đó trong im lặng, không thể chìm sâu vào tâm khảm đủ lâu một cách sâu sắc mà không làm gì, ngoài ngắm nhìn một chuỗi màu rực rỡ như Daniel Tammet (anh nhìn thấy những con số có hình dạng, màu sắc và cấu tạo khác nhau). Và chúng ta cũng trở nên dễ lừa dối hơn, bởi chúng ta biết thế nào là tình yêu và quá dễ dàng để diễn tả điều đó hoặc ngụy tạo điều đó.

Daniel Tammet thì khác. Có lẽ bởi anh sinh vào ngày xanh - cũng là tên cuốn tự truyện của anh - cái ngày mong manh nhất, nên một cơn gió không đúng lộ trình cũng làm anh sợ.

Cuốn sách là chuỗi dài “sự thật” mô tả quá trình chống lại nỗi sợ hãi của anh, làm cách nào đi xe buýt mà vẫn kiềm chế được, làm cách nào có thể gọi món ăn một cách trơn tru không va vấp gì (sau khi đã lẩm nhẩm hàng chục lần trong đầu), làm sao có thể nhìn vào mắt ai đó khi nói chuyện, hoặc cắt nghĩa được việc chúng ta chờ đợi một ai đó nói một câu gì đó vô nghĩa và rồi chúng ta nói thế à.

Được chọn là một trong “100 thiên tài đương đại”, Daniel Tammet mắc phải một hội chứng hiếm gặp gọi là hội chứng bác học, một dạng tự kỷ. Anh có thể học một ngoại ngữ khó trong vòng một tuần, sau đó trò chuyện trên truyền hình bằng chính ngôn ngữ đó. Anh lập kỷ lục châu Âu khi nhớ chính xác 22.514 chữ số của dãy số pi. Cuộc đời của anh là vô vàn những cuộc chiến với cái bàn cái ghế, với khoảng trống, với con người vô tâm và cả những con người thiện chí. Anh thông thạo rất nhiều ngôn ngữ khó trên thế giới như Lithuania, Estonia, Esperanto...

Anh còn sáng tạo riêng một ngôn ngữ cho mình gọi là Manti và anh cảm thấy an toàn hơn trong ngôn ngữ của mình. Anh có lập một trang web dạy ngoại ngữ, bạn có thể truy cập tại đây http://www.optimnem.co.uk/. Bạn cũng có thể xem những đoạn video clip về anh tại http://www.youtube.com/results?search_query=Daniel+Tammet&aq=f. Anh có giọng nói nhẹ nhàng, gương mặt thông minh và là niềm ngưỡng mộ của rất nhiều người - ngay cả người viết bài này.

Cuốn tự truyện Sinh vào ngày xanh của anh có thể làm say đắm bất kỳ ai, bởi nó chứa đựng quá nhiều điều mà một người giàu tưởng tượng nhất cũng không nghĩ ra nổi. Nó là những trải nghiệm chân thực và đau đớn nhất đời anh, cũng là những trải nghiệm đau đớn nhất mà một kiếp người có thể chịu đựng và giãi bày trên giấy.

Nó đứng ngấp nghé giữa hai bờ hiện thực và mộng tưởng, giữa một thiên tài và một thằng đần, giữa một kẻ luôn tìm kiếm yêu thương nhưng lại không định nghĩa được yêu thương, không thể hiểu nổi yêu thương có gì. Anh được rất nhiều nhà khoa học nổi tiếng không ngớt trầm trồ đặt ra những câu hỏi đâu là giới hạn và là khả năng có thể của con người.

Vì những lẽ đó, Sinh vào ngày xanh đã trở thành cánh cửa hiếm hoi soi rọi vào những tầng khuất lấp nhất, đưa chúng ta - những con người bình thường gần như cạn kiệt những điều huyền diệu - bước vào thế giới hi hữu nhất - cái thế giới bất hạnh mà cũng vinh dự thay trong một phút giây lơ đễnh nào đó của số phận nghiệt ngã đã tạo nên nó.

Cuộc sống của Daniel Tammet có thể nói là cuộc chiến kinh khủng để làm người, và ơn trời, cũng hạnh phúc biết bao khi được làm người.

__________

Sinh vào ngày xanh, NXB Trẻ, Phạm Ngọc Điệp và Nguyễn Dung dịch.