Phim ngày càng dở vì streaming?

 

Những ngày tháng cách ly với bên ngoài để tránh dịch COVID-19, nhiều người chỉ còn biết bám vào màn hình xem phim qua các dịch vụ phát trực tuyến (streaming) như Netflix. 

Nhưng dường như trời không chịu lòng người; phim nào cũng chỉ coi được ít phút rồi phải nhảy sang phim khác, cứ thế ai cũng nghĩ sao phim “streaming” ngày càng dở, mãi không chọn được một bộ phim tạm coi được.

Đây không phải là suy nghĩ của riêng người viết bài này; hàng loạt bài viết gần đây trên nhiều tờ báo hàng đầu cũng đưa ra nhận xét tương tự. Chẳng hạn, tờ Wall Street Journal cho rằng các nơi cung cấp dịch vụ streaming phải liên tục tung ra phim mới để giữ chân khách đăng ký dài hạn; số lượng sản xuất nhiều đương nhiên ảnh hưởng đến chất lượng.

Netflix là nơi sản xuất phim nhiều nhất trong tất cả các hãng phim, thế nhưng điểm khán giả cho các phim của Netflix chỉ là 59,1 trên 100; điểm của các nhà phê bình phim có khá hơn một chút: 54,4. Khán giả mất hứng thú với phim của Netflix nhanh hơn phim của hãng khác. Để so sánh, tờ báo này cho biết điểm bình quân khán giả chấm cho phim của Disney là 70,3.

Có cảm giác những người đóng phim cho các hãng chuyên streaming không bỏ hết công sức như khi đóng cho các phim của hãng truyền thống. Cứ như thể họ biết dịch vụ streaming bán trọn gói một kho phim cho khán giả chọn lựa nên thêm bớt vài trăm ngàn người xem cũng không có nhiều ý nghĩa. 

Trước đây, những nhà làm phim thường hợp tác với các hãng theo công thức nhận một phần tiền công; còn lại tùy vào mức độ thành công của phim khi ra rạp để ăn chia theo tỉ lệ với hãng phim. Nay làm phim cho các dịch vụ streaming thì đâu còn động lực đó nữa.

Một số khán giả nhận xét phim do hãng streaming làm gần giống phim truyền hình nhiều tập hơn. Với đại dịch COVID-19 phim ít ra rạp, thường được đưa ngay lên dịch vụ phát trực tuyến nên khó đánh giá phim nào ăn khách, phim nào thất bại. 

Phim ra rạp có thể đo lường bằng doanh thu bán vé, còn phim trực tuyến thì chịu, nhất là khi các nơi làm dịch vụ streaming ít khi tiết lộ số người xem cho từng phim. Trước năm 2020, Netflix chỉ tính ai đã coi ít nhất 70% nội dung một bộ phim là “một lượt xem” cho phim đó; nay họ giảm xuống còn 2 phút.

Thật ra, chỉ cần quan sát những người vừa đăng ký Netflix sẽ thấy ngay họ bị ngợp trong một rừng phim nên luôn có cảm giác không thỏa mãn với chọn lựa đầu tiên của mình. Coi một phim được ít phút, họ cứ băn khoăn liệu phim này có đáng cho mình tiêu tốn gần 2 tiếng nữa trong khi chỉ cần bấm thụt lùi một phát sẽ có ngay hàng chục chọn lựa “hấp dẫn” khác. Cái tâm lý “phim hay là phim chưa được xem” sẽ cuốn họ vào vòng xoáy nhảy từ tựa phim này sang tựa phim khác, không nơi nào đậu lại đủ lâu để coi cho hết phim.

Người vừa đăng ký Netflix cứ coi kiểu nhảy cóc như thế sẽ bị thuật toán của dịch vụ này bày mâm bát cho xem toàn các phim tương tự. Ai nhảy cóc phim hành động sẽ thấy màn hình giới thiệu đưa ra toàn phim hành động. Ai coi phim Hàn Quốc sẽ thấy toàn phim Hàn Quốc. Trong khi các phim có giá trị sẽ bị chìm khuất nếu người xem không cất công đi tìm.

Đạo diễn Martin Scorsese từng chê bai các nền tảng streaming là phá hoại nền điện ảnh, rằng các thuật toán giới thiệu phim dựa vào thói quen xem phim của từng người cứ “đối xử với người xem chẳng khác gì một người tiêu dùng [hàng hóa]”. 

Dựa vào bản năng thích xem phim tươi mát của mọi người, e rằng bất kỳ ai mở Netflix lên cũng sẽ thấy Sex/Life, 365 Days hay Love.

Nếu chỉ có một chọn lựa là Netflix cũng còn đỡ - dân Mỹ bây giờ càng đau đầu vì các dịch vụ streaming mới chen nhau xuất hiện; mỗi dịch vụ có kho phim riêng buộc khán giả phải mất công lựa chọn. 

Ai muốn coi Game of Thrones phải đăng ký HBO, muốn coi Marvel, Star Wars phải mua kênh Disney+... Dịch vụ mới mở ra đều tìm cách chiếm độc quyền cho mình một vài bộ phim độc. Chẳng lạ gì khi lâu lâu chúng ta sẽ thấy thông báo phim này chỉ còn trên Netflix đến cuối tháng, phim kia hết chiếu trên Hulu...

Xem một bộ phim có chất lượng đòi hỏi một nỗ lực theo dõi nhất định. Thế nên trong thời buổi “đa tác nhiệm” vừa mở phim lên, mắt đảo qua đảo lại giữa màn hình chiếu phim và màn hình chiếc điện thoại mở Facebook, ít ai dành hết thời giờ chăm chú coi phim. 

Vậy nên phim streaming ngày càng dở cũng là chiều theo ý muốn có “mì ăn liền” của chúng ta, không có gì phải than trách. ■