Tinh gọn bộ máy: Hiện thực hóa những triết lý căn bản

Trong hành trình phát triển của mỗi quốc gia, có những cuộc cách mạng mang tính bước ngoặt, không chỉ thay đổi cách thức vận hành của bộ máy quản lý, mà còn định hình tư duy và tương lai của cả dân tộc. Cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy mà Tổng Bí thư Tô Lâm đề xướng là một bước ngoặt điển hình như vậy.

Đây không chỉ đơn thuần là việc giảm biên chế hay hợp nhất các cơ quan một cách cơ học, mà là một sự chuyển đổi căn bản, đòi hỏi chúng ta phải hiện thực hóa được những triết lý cốt lõi, mang tính nền tảng.

Triết lý phục vụ:

Khi bắt đầu tinh gọn bộ máy, đầu tiên người đứng đầu phải hiểu: hệ thống này được sinh ra vì dân, không phải vì mình. Bộ máy chính trị không phải là một pháo đài để bảo vệ quyền lực, mà là một cỗ máy để phục vụ nhân dân. Để thực hiện triết lý này, hệ thống phải tự đặt ra câu hỏi: Mỗi mắt xích trong bộ máy đang tạo ra giá trị gì cho người dân?

Chúng ta đã thấy những bước tiến đáng kể trong cải cách hành chính, từ việc cắt giảm thủ tục rườm rà, đến việc triển khai chính quyền điện tử. Nhưng ở đâu đó vẫn còn những cánh cửa công sở khép kín, những ánh mắt lạnh lùng từ người thực thi công vụ, và những con dấu vô hồn làm khó người dân. Tinh gọn bộ máy theo triết lý phục vụ không chỉ là cải cách quy trình, mà còn là thay đổi thái độ, biến mỗi cán bộ, công chức thành một người bạn đồng hành của nhân dân.

Một chính quyền phục vụ nhân dân phải giống như một dòng nước chảy, len lỏi và làm dịu mát mọi nơi khô cằn. Không phải ngẫu nhiên mà Bác Hồ nói: Chính quyền là công bộc của dân. Chúng ta cần tiếp tục hiện thực hóa triết lý này bằng cách lấy sự hài lòng của người dân làm thước đo cao nhất cho hiệu quả của bộ máy.

Triết lý hiệu quả - Cắt bỏ để có sức bật xa hơn.

Tinh gọn không phải chỉ là chuyện làm nhỏ đi để khỏi tốn không gian mà còn là làm mạnh hơn. Một chiếc thuyền muốn đi xa cần giảm bớt những gánh nặng không cần thiết. Cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy cũng vậy, cần loại bỏ những bộ phận hoạt động kém hiệu quả, chồng chéo chức năng để tối ưu hóa nguồn lực.

Thực tế cho thấy chúng ta đã có những bước đi đúng hướng, như việc thí điểm hợp nhất các văn phòng Đảng, chính quyền và Mặt trận ở cấp xã theo tinh thần nghị quyết số 18-NQ/TW (năm 2017), cắt giảm tầng nấc trung gian trong quản lý. Nhưng đáng tiếc, nhiều nơi vẫn chỉ làm tinh gọn trên giấy tờ. Một số tổ chức dù được hợp nhất nhưng vẫn giữ nguyên biên chế, thậm chí bổ sung các vị trí không cần thiết.

Hiệu quả không phải là một khẩu hiệu, mà là thước đo cụ thể. Hãy tưởng tượng một cỗ máy chỉ có các bánh răng quay đúng vị trí, không có bộ phận nào gây ra sự lãng phí năng lượng. Đó mới là hình mẫu mà cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy hướng tới: một hệ thống gọn gàng, vận hành nhịp nhàng và luôn có sức bật xa hơn.

Triết lý đơn giản hóa bộ máy chính trị - Làm ít mà hiệu quả nhiều.

Khi bước vào một khu rừng, bạn sẽ thấy những nhánh cây rườm rà che khuất ánh sáng. Bộ máy chính trị cũng vậy, sự phức tạp, tầng tầng lớp lớp của quy trình thủ tục che khuất ánh sáng của minh bạch và hiệu quả. Triết lý đơn giản hóa đòi hỏi phải dọn sạch những nhánh cây thừa thãi để tạo ra một không gian và con đường sáng rõ, dễ dàng cất bước đi lên.

Việc rút gọn thủ tục hành chính, áp dụng công nghệ số là những bước đi quan trọng mà Việt Nam đã thực hiện. Nhưng vẫn còn những "rừng giấy tờ" chồng chất trong nhiều lĩnh vực, từ đất đai, xây dựng cho đến thuế khóa. Chúng ta cần dũng cảm đặt câu hỏi: "Liệu những giấy tờ này có thực sự cần thiết? Quy trình này có thể cắt giảm thêm không?".

Một bộ máy đơn giản hóa là một bộ máy mà mỗi cá nhân trong xã hội đều có thể hiểu và tiếp cận, không cần qua những tầng nấc trung gian phức tạp. Giống như một chiếc điện thoại thông minh, nhỏ gọn nhưng mạnh mẽ, hiệu quả của nó không nằm ở hình thức, mà ở cách nó phục vụ con người.

Triết lý phân quyền - Giao việc cho người hiểu việc.

Không ai hiểu một mảnh đất bằng người trực tiếp sống trên đó. Bộ máy chính trị chỉ có thể hiệu quả, nếu quyền lực được giao đúng nơi, đúng người, đúng việc. Triết lý phân quyền không chỉ là trao quyền, mà còn là trao niềm tin và trách nhiệm.

Việc phân quyền cho các địa phương trong phê duyệt một số dự án đầu tư công, tự chủ tài chính trong một số lĩnh vực là những tín hiệu tích cực. Nhưng đáng tiếc, sự phân quyền đôi khi đi kèm với nỗi lo sợ đã "buông tay", khiến nhiều quyết định quan trọng vẫn bị giữ ở Trung ương.

Hãy tưởng tượng một dòng sông chia thành nhiều nhánh nhỏ, mỗi nhánh mang nước đến những vùng khô hạn. Phân quyền không phải là mất quyền, mà là làm cho hệ thống toàn diện hơn, thông suốt hơn. Để triết lý này trở thành hiện thực, cần đảm bảo rằng quyền lực đi kèm với nguồn lực và trách nhiệm giải trình, để không ai lạm quyền và không nơi nào bị bỏ lại phía sau.

Triết lý linh hoạt - Bước đi cùng thời đại.

Trong một thế giới thay đổi không ngừng, sự linh hoạt là yếu tố quyết định để tồn tại và phát triển. Một bộ máy linh hoạt là không cứng nhắc theo khuôn mẫu, mà biết điều chỉnh để thích nghi với hoàn cảnh.

Đại dịch COVID-19 là một bài kiểm tra lớn cho khả năng linh hoạt của bộ máy Nhà nước Việt Nam. Chúng ta đã chứng minh được sự nhanh nhạy trong việc triển khai tiêm chủng, hỗ trợ an sinh xã hội và chuyển đổi số. Nhưng ở nhiều lĩnh vực khác, sự linh hoạt vẫn còn bị bó buộc bởi quy trình quan liêu và tâm lý ngại đổi mới.

Bước đi cùng thời đại không chỉ là theo kịp công nghệ, mà còn là bắt nhịp nhu cầu và nguyện vọng của người dân. Hãy hình dung một chiếc thuyền buồm biết đổi hướng theo chiều gió. Đó cũng là cách một bộ máy linh hoạt cần phải ứng xử để tiến nhanh hơn và xa hơn.

Triết lý công bằng - Tinh giản, nhưng không bỏ rơi: Tinh giản không có nghĩa là loại bỏ con người, mà là tạo ra cơ hội để họ chuyển đổi và phát triển trong vai trò mới. Một cuộc cách mạng thực sự chỉ thành công nếu nó đặt nền tảng trên sự công bằng, bảo đảm rằng không ai bị bỏ rơi.

Chính sách nghỉ hưu sớm, hỗ trợ tài chính và đào tạo lại cho những người bị tinh giản là những bước đi nhân văn mà Việt Nam đã thực hiện. Tuy nhiên, vẫn còn những trường hợp tinh giản không đi kèm sự hỗ trợ đủ mạnh, khiến một số người rơi vào hoàn cảnh khó khăn.

Công bằng là giá trị cốt lõi để tinh gọn bộ máy trở thành một cuộc cách mạng xã hội tích cực, chứ không phải là nguồn gốc của sự bất mãn. Hãy tưởng tượng một khu rừng được tỉa cành đúng cách, cây cối trở nên xanh tốt hơn và cả hệ sinh thái phát triển hài hòa hơn. Đó chính là hình mẫu mà tinh giản gắn liền với công bằng cần hướng tới.

Cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy của Việt Nam không chỉ là câu chuyện sắp xếp tổ chức, mà là một sự thay đổi tư duy, một bước tiến lịch sử trong cách thức vận hành hệ thống chính trị. Các triết lý cốt lõi - phục vụ, hiệu quả, đơn giản hóa, phân quyền, linh hoạt và công bằng - chính là kim chỉ nam để ta không chỉ đạt được mục tiêu tinh gọn, mà còn xây dựng một hệ thống chính trị hiện đại, gần gũi với nhân dân hơn.

Những triết lý này cần được hiện thực hóa không chỉ ở Trung ương, mà ở từng cấp địa phương, từng tổ chức và từng con người trong bộ máy. Một bộ máy tinh gọn không chỉ là điều kiện cần, mà còn là động lực để đưa Việt Nam tiến xa hơn trong hành trình phát triển. Hãy cùng nhau xây dựng một bộ máy không chỉ gọn nhẹ, mà còn mạnh mẽ, không chỉ hiệu quả mà còn nhân văn, để mỗi bước tiến của hệ thống chính trị cũng là một bước tiến của cả dân tộc!■