Tranh luận bầu cử Mỹ: Ông Trump 'sập bẫy'?

Các chuyên gia vận động tranh cử ở Mỹ trước giờ vẫn khuyến cáo ứng viên khi tranh luận đừng quan tâm tới câu hỏi, mà cứ dùng nó như cái cớ để nhắc lại những điểm mình đã tập luyện thuần thục từ trước.

Chiến lược này đã được bà Harris nhiều lần thể hiện trong đêm tranh luận 10-9 với ông Donald Trump: bà giăng bẫy, chuẩn bị rất kỹ những khiêu khích, chê bai và chế giễu để chọc giận đối thủ. 

Bà đã tập luyện tốt tới mức có vẻ thủ sẵn hàng chục câu khiêu khích, mà gần như câu nào cũng nhắc tới những điều ông Trump ám ảnh như số người dự các sự kiện của ông, chuyện ông được bố cho tài sản, hay tay sát nhân tưởng tượng Hannibal…

Bà Harris "dẫn dắt lối chơi"

Chiến lược của bà Harris hiệu quả vì gần như ông Trump tới cuộc tranh luận mà hoàn toàn không có chiến lược gì: Mới qua 15 phút đầu, ai cũng thấy ông bị áp đảo và lèo lái thế nào. 

Trong nhiều trường hợp, ông làm ngược lại hoàn toàn với những điều căn bản mà bất cứ chuyên gia nào cũng sẽ khuyên. Khi bị khiêu khích, ông cố gắng đáp trả chi tiết, nên cả buổi tối ông hầu như bị dẫn dắt. Ông lên giọng và mặt mũi nhăn nhó. 

Có những đoạn ông cũng nói rõ ràng và mạnh mẽ, tấn công vào điểm yếu của chính quyền hiện tại về người nhập cư và lạm phát. Nhưng sau đó ông lại chuyển sang lan man, không khác gì đối thủ cũ Biden của ông - càng làm nổi bật sự tương phản giữa bà Harris trẻ hơn nhiều.

Đã có lúc tưởng như ông Trump tập trung được khi bắt đầu quay lại các vấn đề về nhập cư sau màn khởi đầu không tốt. Nhưng sau đó ông lại sa hố. 

Ông bắt đầu những cáo buộc vô cứ người nhập cư Haiti ăn thịt thú cưng của người dân ở Springfield, Ohio. (Trên mạng ở Mỹ đã xuất hiện vô số meme đùa cợt chuyện này sau cuộc tranh luận, trong khi ở Springfield, nhiều người nhập cư Haiti bị đe dọa).

"Ghi âm các cuộc gọi 911 cho thấy người dân báo về tình trạng người nhập cư bắt ngỗng của thị trấn ăn thịt. Ngỗng này ở đâu? Ở công viên, nuôi trong hồ cảnh quan, thậm chí họ bắt cả thú cưng.

"Chó nhà tôi nuôi cũng bị bắt", ông Trump nói trong cuộc tranh luận tối 10-9 ở Tucson, Arizona. Chưa hết, ông Trump tiếp tục sa đà vào chuyện này khi tới 12-9, ông lại đăng hình (giả) trên mạng xã hội Truth cảnh ông cứu mèo, gồm một con đeo biển "Kamala ghét tôi".

Với phe Dân chủ, họ đã có chiến thắng trong cuộc tranh luận. Bà Harris hầu như không gặp khó khăn gì với vấn đề được coi là điểm yếu bậc nhất của chính quyền Biden. 

"Bà ấy đã chuẩn bị rất kỹ, đã giăng bẫy, còn ông Trump cứ thấy thỏ là đuổi tận hang, thay vì nói về những thứ đáng nói", cựu thống đốc New Jersey Chris Christie, người từng đứng đầu đội hình chuyển giao của ông Trump năm 2016, nói trên ABC.

"Trận đấu kinh điển"

Thăm dò của các hãng truyền thông cho thấy hơn 60% người xem đánh giá bà Harris chiến thắng, còn tỉ lệ nói ông Trump thắng khoảng ngoài 30%.

Các chuyên gia nói bà Harris được tập luyện kỹ từ ánh mắt đến cách cười để khiêu khích ông Trump. Ngược lại, ông Trump tùy hứng tới mức nhiều khi thiếu kiềm chế. Nhưng những người ủng hộ ông Trump vẫn lạc quan: bà Hillary Clinton từng được cho là thắng ông Trump trong toàn bộ các tranh luận hồi năm 2016.

Nhưng bà Harris đã đạt được mục tiêu cho cuộc tranh luận: bà truy ông Trump khá sát và ít nhất 4 lần kêu gọi người dân hãy "lật trang mới", chấm dứt với Trump và văn hóa chính trị kiểu Trump, vốn đã chi phối chính trường Mỹ gần 8 năm nay. 

Một số chuyên gia đánh giá đêm tranh luận áp đảo tới mức bà Harris có thể coi là một trong những người tranh luận xuất sắc nhất lịch sử chính trị Mỹ hiện đại, còn đêm tranh luận có thể được coi là "trận đấu kinh điển".

Theo truyền thống, các buổi tranh luận được coi là cơ hội để thay đổi góc nhìn của cử tri, giới chuyên gia và tạo cơ hội cho ứng viên tiếp cận trực tiếp các cử tri qua truyền hình. 

Nhưng cuộc tranh luận này cho thấy chính trường đã thay đổi vì phương tiện truyền tải thay đổi ra sao: truyền hình thực tế và mạng xã hội giờ chi phối rất lớn. Vì lẽ đó, thay cho các vấn đề chính sách, ứng viên cũng sa đà vào nhiều chuyện lặt vặt.

Bà Harris nói các cuộc vận động của ông Trump ám ảnh với những chuyện ngớ ngẩn như trụ điện gió có thể gây ung thư hay nhân vật giết người tưởng tượng Hannibal Lecter (trong Sự im lặng của bầy cừu). 

Bà cũng khiêu khích đối thủ khi cho rằng cử tọa của ông thường bỏ về vì "mệt mỏi và chán nản". Ông Trump ngay lập tức không kìm lại được và nói tràng giang đại hải về chuyện đó, gồm cả những cáo buộc vô căn cứ như người tới dự vận động của bà Harris là người được thuê.

Bà Harris cũng móc mỉa ông Trump chuyện ông được thừa kế 400 triệu USD từ cha, nhưng sau đó phá sản tới 6 lần để bảo vệ tài sản của mình (ông Trump vẫn thường tự nhận mình là tỉ phú tự tay làm nên). Đáp lại, Trump lại phản ứng giận dữ, tập trung chú ý vào vấn đề của chính ông, thay vì tấn công thành tích của chính quyền Biden với bà Harris.

Theo Politico, cử tri thực ra không biết được gì mới từ cả hai ứng viên sau tranh luận. ■