U siccu - Quyền lực và hồi kết của một mafia

Cũng tại chính thành phố này, 30 năm trước, ngày 15-1-1993, "ông trùm của các ông trùm", Totò Riina bị bắt.

Kẻ tạo ra một thế hệ mafia mới

Được biết đến với cái tên "U siccu" (Chàng Gầy), và biệt danh Diabolik (nhân vật phản diện trong truyện tranh Ý những năm 1960), Messina Denaro, sinh ra ở Castelvetrano (Trapani) năm 1962, trở thành đứa con được bảo trợ của Totò Riina khi y 20 tuổi. 

Hành trình tội phạm của Messina được ghi nhận từ năm 1989 khi y tham gia mối thù hằn đẫm máu giữa hai băng đảng Accardo và Ingoglia ở Partanna.

Messina Denaro là một trong những ông trùm quan trọng nhất của Cosa Nostra - tổ chức mafia của đảo Sicilia. Messina Denaro rất thân cận với Totò Riina và do đó là người rành rẽ những phần quan trọng trong các đàm phán giữa mafia và bộ máy lệch lạc của nhà nước Ý.

Những tháng đầu năm 1992, Messina Denaro tham gia một nhóm vũ trang gồm các thành viên của mafia ở Trapani tới Roma để rình rập toan ám hại người dẫn chương trình truyền hình Maurizio Costanzo, giết thẩm phán Giovanni Falcone và bộ trưởng Claudio Martelli. 

Nhưng kế hoạch hành động đã bị Riina thay đổi. Tháng 7-1992, Messina Denaro là một trong những người thực hiện vụ sát hại Vincenzo Milazzo (đứng đầu băng đảng Alcamo), người đã bắt đầu tỏ ra bất tuân quyền lực của Riina.

Sau khi Riina bị bắt, Messina Denaro ủng hộ việc tiếp tục chiến lược đánh bom cùng với các ông trùm Leoluca Bagarella, Giovanni Brusca và anh em nhà Graviano. Messina Denaro đã cử một tay chân của mình, Antonio Scarano (một tay buôn ma túy gốc Calabria cư trú tại Roma) hỗ trợ hậu cần cho nhóm Palermo thực hiện các vụ đánh bom ở Firenze, Milano và Roma. 

Các vụ đánh bom này đã khiến 10 người chết, 106 người bị thương và gây thiệt hại cho Bảo tàng nghệ thuật Uffizi (Firenze).

Tháng 11-1993, Messina Denaro tổ chức vụ bắt cóc cậu bé Giuseppe Di Matteo 12 tuổi để buộc cha cậu là Santino rút lại những tiết lộ của mình về vụ thảm sát Capaci. Sau 779 ngày bị giam cầm, Di Matteo đã bị bóp cổ dã man và xác bị phi tang trong bể acid.

Là truyền thừa của hai "bố già" Totò Riina, Bernardo Provenzano và của cả cha ruột don Ciccio (một ông trùm khác, chết trên đường lẩn trốn vào năm 1998), Messina Derano đã tạo ra ở Trapani một thế hệ mafia mới, thay đổi cách thức hoạt động bằng cách xâm nhập các doanh nghiệp, nhà băng để trở thành mafia kinh doanh.

Năm 1993, Denaro được đưa vào danh sách 10 kẻ bị truy nã gắt gao nhất thế giới. Y trở thành một "Primula Rossa" - kẻ bị truy nã gắt gao nhưng luôn tẩu thoát tài tình, không để lại dấu vết. Messina Denaro từ đó thành một "bố già" nắm giữ một quyền lực vô hạn, và sống như một bóng ma.

Thận trọng trong hành trình đào tẩu, vốn được vô số người tham gia bảo vệ và ủng hộ, ông trùm bị truy nã gắt gao nhất này vẫn để lại hình ảnh một tay chơi không ngừng nghỉ với những cặp kính Ray Ban, đam mê những chiếc Porsche và đồng hồ Rolex bằng vàng, một kẻ cuồng trò chơi điện tử, một người mê truyện tranh, luôn mặc sơ mi hàng hiệu, trang phục thanh lịch và những huyền thoại về thành tích chinh phục trái tim phụ nữ.

Khi còn trẻ, Messina Denero từng tự hào tuyên bố: "Tôi đã giết nhiều người đủ để lấp đầy một nghĩa trang". Denaro đã xây dựng quyền lực của mình trên các vụ thảm sát, tạo dựng một đế chế kinh tế khổng lồ trên chiến lược im lặng.

Tháng 4-2008, tạp chí Forbes của Mỹ công bố bảng xếp hạng những người giàu nhất thế giới, Messina Denaro nằm trong nhóm 400 trên thế giới và ở vị trí thứ 9 ở Ý.

Cũng trong năm 2008, FBI đã xếp Denaro ở vị trí thứ 5 trong danh sách bị truy nã gắt gao nhất. Như Lirio Abbate viết trong cuốn U siccu, trong những năm đầu tiên đào tẩu, Messina Denaro kiếm được nhiều tiền đến độ không thể đếm được nữa mà phải đem cân. 

Không có một lĩnh vực kinh tế nào mà Denaro không đầu tư, lèo lái một nền công nghiệp tội phạm, mang những đồng tiền bẩn đi khắp nơi và được rửa sạch, khoác dưới chiếc áo của những kẻ danh giá.

Các ngành xây dựng, du lịch, ăn uống, phân phối quy mô lớn, các sòng bài, dịch vụ y tế chỉ là một số lĩnh vực kinh doanh đã mang lại sự giàu có cho Messina Denaro và Cosa Nostra. 

Denaro cũng là một trong những người đầu tiên ở Sicilia hiểu được tiềm năng và bỏ tiền vào năng lượng tái tạo và năng lượng sạch. Cánh tay của đế chế Denaro mở rộng khắp nước Ý, phân nhánh ở một nửa châu Âu và vươn xa đến tận Trung và Nam Mỹ.

Mafia - Kết thúc và chưa kết thúc

Cuối cùng, sau 30 năm, Messina Denaro bị bắt mà không hề có chút kháng cự nào tại một phòng khám chuyên điều trị ung thư, Viện điều dưỡng La Maddalena ở trung tâm Palermo. 

Cũng trong đêm đó, cảnh sát quân đội Carabinieri del Ros và văn phòng công tố Palermo đã tìm được nơi ẩn náu của Denaro ở thị trấn Campobello di Mazara, thuộc khu vực Trapani, không xa Castelvetrano, quê hương của tên trùm.

Vì sao một kẻ sát hại hàng trăm người, bị truy lùng gay gắt lại sống như một thường dân ở một vùng đất chỉ có 13.000 người đã nhiều năm mà không bị phát hiện?

Nguyên do rất dễ hiểu: Cuộc điều tra dẫn đến việc bắt giữ trùm mafia Castelvetrano, do công tố viên Maurizio de Lucia và phó công tố viên Paolo Guido ở Palermo điều phối. Messina Denaro bị bắt dưới cái tên đi mượn là Andrea Bonafede. 

Cảnh sát Carabinieri đã thu giữ tất cả các hồ sơ y tế liên quan đến "boss". Trong các thư mục có toàn bộ lịch sử y tế của bệnh nhân được phẫu thuật ở Marsala lần đầu tiên vì ung thư ruột kết và sau đó ở phòng khám Palermo vì di căn gan.

Andrea Bonafede sống ở Castelvetrano, quen biết ông trùm từ nhỏ, đã đưa chứng minh thư của mình cho kẻ chạy trốn thay ảnh và sử dụng, đưa cho ông ta thẻ y tế, dùng tên mình mua ngôi nhà tại Campobello di Mazara cho Messina Denaro làm nơi ẩn nấp, đưa cho ông trùm thẻ tín dụng để mua sắm.

Cùng bị bắt với Andrea Bonafede còn có bác sĩ Alfonso Tumbarello - người đã đích thân điều trị, đảm bảo cho Messina Denaro được tiếp cận dịch vụ chăm sóc của Dịch vụ y tế quốc gia thông qua một quá trình trị liệu kéo dài hơn hai năm, với hơn một trăm đơn thuốc, xét nghiệm sức khỏe, điều trị nội trú...

Lorena Lanceri, cùng chồng Emmanuele Bonafede, anh em họ với Andrea Bonafede, không chỉ giúp đỡ và nấu ăn thường xuyên cho ông trùm mà còn đảm nhận việc liên lạc cung cấp thông tin. 

Bà ta thậm chí còn có quan hệ tình cảm thân mật, gần gũi với ông trùm dưới cái tên "Diletta". Những thư từ qua lại cho thấy người phụ nữ này biết Messina Denaro là ai, mặc dù luôn cùng chồng giới thiệu Denaro với những người quen biết bằng cái tên Francesco Salsi, bác sĩ gây mê. 

Trong thời gian lockdown vì Covid, Messina Denaro cư ngụ ngay tại nhà cặp vợ chồng này. Lorena "Diletta" cũng là người đi cùng boss trong những lần điều trị tại bệnh viện.

Danh tính giả đã giữ được sự an toàn cho "boss" tốt đến mức Messina Denaro có thể tự do đi quanh vùng, thậm chí đón tiếp phụ nữ tại nhà - nơi y cất giữ vũ khí, tiền bạc cùng các tài liệu mật.

Messina Denaro giữ liên lạc với thân tín bằng mật thư, nghiêm cấm các cuộc nói chuyện điện thoại và trao đổi trong xe, trong nhà. Các tờ thư nhỏ được cuộn lại, niêm phong bằng băng keo, giấu trong các gói nhỏ ghi tên người nhận bằng bí danh, được giao tận tay qua một chuỗi người. 

Messina Denaro từng ra lệnh "Đừng xé, hãy đốt hết" nhưng lệnh này đã không được chị gái của ông trùm là Rosetta thực hiện, chính điều này đã dẫn các nhà điều tra đi đúng hướng.

Messina Denaro bị biệt giam trong trại giam đặc biệt nghiêm ngặt 41Bis ở Aquilla. Ông ta tiếp tục được hóa trị ngay tại đây, được theo dõi sức khỏe qua màn hình bởi một đội ngũ các bác sĩ khoa ung bướu thuộc Bệnh viện Aquilla.

Luật sư đứng ra bảo vệ cho Messina Denaro là Lorenza Guttadauro, cháu gái của "boss" mafia, con gái của Rosalia Messina Denaro. Rosalia, 68 tuổi, biệt danh Rosetta, là chị gái lớn nhất của ông trùm, tay hòm chìa khóa và điều khiển mạng lưới thư tín của tổ chức. Chồng của Rosalia đang nhận án chung thân vì tham gia tổ chức mafia.

Mafia ngày nay không chỉ là những cuộc thanh trừng, nổ súng đẫm máu. Tổ chức này đã thay đổi hình ảnh với sự tham gia ngày càng nhiều của các nhân vật "cổ cồn trắng", có bằng cấp và địa vị xã hội cao. ■

(*) Nhà báo nổi tiếng với các phóng sự điều tra về mafia, và các vụ tham nhũng, hối lộ, bê bối, thông đồng với mafia… trong chính trường Ý, là một trong "100 anh hùng về thông tin" năm 2004 do Tổ chức Phóng viên không biên giới trao.