"Cánh cửa mở rộng" - kích hoạt niềm đam mê khoa học

GS Ngô Bảo Châu (trái) và nhà văn Phan Việt

* Nếu phải kể đến một mối quan tâm chung nào đó khiến NXB Trẻ, GS Ngô Bảo Châu và nhà văn Phan Việt gặp nhau trong một dự án sách như thế này, thì nó khởi đầu thế nào?

- Ông Phạm Sỹ Sáu (NXB Trẻ): Khởi đầu, chị Lương Ngọc - cán bộ NXB Trẻ - đọc được một câu trong bài viết của GS Ngô Bảo Châu trên báo Tuổi Trẻ hồi tháng 10-2010, rằng “có người bạn đợi ta trên kệ sách...”, nhớ lại trước kia Phan Việt từng có ý tưởng làm một tủ sách sao cho thật hay, là những quyển sách từng để lại ấn tượng trong lòng những người trí thức.

Khi chia sẻ với GS Ngô Bảo Châu, anh rất hoan nghênh ý tưởng này, đồng thời gợi ý nên tìm kiếm những quyển sách gây ấn tượng cho những người trí thức từ khi họ còn nhỏ, mà trên hành trình trở thành trí thức họ còn nhớ mãi...

- Nhà văn Phan Việt: Thật ra sau khi tôi in cuốn sách đầu tiên là Phù phiếm truyện thì NXB Trẻ đã nhờ tôi giới thiệu sách xuất bản bên Mỹ để xuất bản tại VN. Suối nguồn của Ayn Rand là một cuốn sách ra đời trong chương trình liên kết đó. 

Tuy nhiên, chuyện liên kết này chủ yếu vẫn trên tinh thần tự nguyện, tôi làm cũng không thường xuyên lắm. Năm ngoái, sau khi anh Ngô Bảo Châu đoạt giải Fields thì phía NXB Trẻ chính thức đặt vấn đề mời anh Châu và tôi làm một tủ sách chính thức. Kết quả là sự ra đời tủ sách “Cánh cửa mở rộng”.

* Tiến độ thực hiện và hoạt động của tủ sách ra sao?

- Ông Phạm Sỹ Sáu: GS Ngô Bảo Châu thì đặt ước vọng tủ sách “Cánh cửa mở rộng” sẽ ra khoảng 10-12 đầu sách/năm, gồm ba mảng thể loại: văn học, khoa học xã hội - kinh tế, khoa học tự nhiên.

Về nội dung, nhóm thực hiện thống nhất sẽ có 80% số sách của “Cánh cửa mở rộng” hướng đến các bạn đọc phổ thông, có nội dung dễ tiếp cận với đông đảo bạn đọc, và 20% là các sách có nội dung chuyên ngành, chuyên sâu. “Cánh cửa mở rộng” sẽ có hai lần xuất bản mỗi năm, vào tháng 3 và tháng 11. Lần đầu ra mắt sẽ là dịp ngày 11-11-2011 năm nay.

* Trong tủ sách này, vai trò của GS Ngô Bảo Châu và nhà văn Phan Việt cụ thể là gì?

- Nhà văn Phan Việt: Thật ra anh Châu và tôi làm công việc giống nhau, tức là giới thiệu cho NXB Trẻ những sách mà chúng tôi thấy là hay, sau đó NXB Trẻ tổ chức dịch. Khi xuất bản thì anh Châu và tôi sẽ trực tiếp viết lời giới thiệu hoặc mời người khác viết. Trong lần ra sách đầu tiên này, do ý thích cá nhân, tôi cũng trực tiếp dịch một truyện ngắn của Tobias Wolff. Về lâu dài, chúng tôi dự định sẽ mời nhiều người cùng làm công việc giới thiệu sách.

Hiện cả anh Châu và tôi đều chỉ nghĩ đến những mục đích rất cụ thể, ví dụ trong những năm đầu, mỗi năm ra được vài chục đầu sách mà nội dung và chất lượng dịch đảm bảo. Chúng tôi hi vọng những cuốn sách mà chúng tôi thấy có giá trị với mình thì cũng sẽ có ích cho độc giả của tủ sách.

* Thưa GS Ngô Bảo Châu, một tủ sách nhằm giới thiệu các kiến thức cho bạn trẻ Việt Nam thì thật sự cần thiết. Tuy nhiên, khi nghe đến ba chữ “sách kiến thức” thì không hẳn bạn trẻ nào cũng bị cuốn hút ngay...

- GS Ngô Bảo Châu: Tủ sách “Cánh cửa mở rộng” không chỉ là một tủ sách phổ biến kiến thức. Phan Việt và tôi xác định tinh thần của tủ sách như sau: Vì mỗi người chúng ta đều bị giam cầm bởi những hạn chế vô hình, ai giải phóng chúng ta khỏi những sự hạn chế vô hình đó nếu không phải những người thầy, những người bạn và những cuốn sách hay? 

Chúng tôi hi vọng mỗi cuốn sách của tủ sách này là một cánh cửa đưa bạn đọc đến một thế giới mới hoặc là một sự thôi thúc để bạn đọc khám phá một thế giới mới.

Những cuốn sách chúng tôi lựa chọn hướng tới đông đảo độc giả chứ không hạn chế trong một phạm vi chuyên môn nào. Nhưng chúng tôi cũng không định chạy theo thị hiếu của độc giả. Thách thức lôi cuốn chúng tôi vào công việc này là làm thế nào để những cuốn sách có vẻ quá nghiêm túc hấp dẫn độc giả, trở thành những cuốn sách thân thiết của nhiều người.

* Thế còn Phan Việt, từng dõi theo những độc giả trẻ trong nước, chị ghi nhận được điều gì tâm đắc hay đáng nói?

- Nhà văn Phan Việt: Tôi có cảm giác, có thể sai, là rất ít bạn trẻ trong nước biến đọc sách thành một thói quen thường xuyên, ví dụ đọc hằng ngày trước khi đi ngủ. Điều này rất đáng tiếc. Dĩ nhiên họ có đọc tin tức trên Internet hay trên báo và điều này là cần thiết nhưng đọc sách có một giá trị riêng. Ngoài chuyện kiến thức thì đọc sách hằng ngày giống như tập thể dục tư duy thường xuyên, giúp mình có những giờ phút cho riêng bản thân để tự biện, để sống và định được những cảm giác của mình chứ không để chúng chảy trôi đi - điều này rất cần thiết.

* Sách khoa học vốn là mảng đề tài lâu nay của NXB Trẻ. Khi “Cánh cửa mở rộng” ra đời, nó sẽ có vị trí thế nào trong các mảng sách của NXB?

- Ông Phạm Sỹ Sáu: Tủ sách này sẽ vừa giới thiệu các sách là danh tác thế giới có ảnh hưởng đến những người trí thức hàng đầu, vừa có tính khoa học khám phá. Bộ sách không nhằm giới thiệu các kiến thức chuyên ngành, mà tập trung truyền niềm đam mê tri thức, đam mê đọc sách, qua đó kích hoạt niềm đam mê khoa học. Hi vọng từ đó các bạn trẻ sẽ đi vào con đường khoa học.

Lâu nay NXB vẫn làm mảng sách khoa học, thậm chí vẫn nhờ bạn bè, cộng tác viên đi nước ngoài thấy bản sách nào hay thì giới thiệu, nhưng như vậy thì lẻ mẻ. Bây giờ “Cánh cửa mở rộng” ra đời, NXB Trẻ cũng đã hình thành chủ trương theo đuổi mảng sách này. Mục đích xa hơn của tủ sách này là thúc đẩy tinh thần hiếu học, coi trọng tri thức và giá trị sống của các thế hệ người Việt Nam.