30m2 thênh thang...

Phóng to

Minh họa: Bích Khoa

Thứ bảy, chủ nhật cũng vậy. Mà cũng có lẽ chỉ mình tôi thấy 30m² là rộng thênh thang. Ngoài đường lúc nào người cũng chạm người, lúc nhúc và chật hẹp khó tả. Đến khi về nhà chẳng có ai nên tôi nghĩ 30m² là quá rộng.

Có những ngày ở nhà vào buổi sáng, thèm một tiếng người thân gọi tên mình lại vắng tanh. Sợ nỗi buồn vây kín ngôi nhà, tôi mở tivi, dù chẳng biết nó đang phát sóng chương trình gì. Cứ mở âm thanh hết cỡ, tôi dọn dẹp nhà bếp, nghe tiếng người oang oang.

Và nhớ! Đứa em gái chắc giờ này đang ngồi nghe thầy giảng bài ở trường, anh Ba thì đang kéo cáp ở một công trình điện nào đó chẳng rõ, còn anh Hai thật không biết làm gì, ở đâu nữa. Riêng ba mẹ là tôi biết rõ nhất. Hẳn nhiên giờ này trên chợ, dưới cái nắng chang chang, hai người đang khản cổ mời hàng. Nghề bán rau, sáng mờ sương đã không thấy mặt, tối về là lên giường ngủ, ngủ cùng giấc ngủ với đàn gà.

Tôi đi suốt ngoài đường, 6g sáng mất dạng, 11g đêm mới có mặt ở nhà, thứ bảy, chủ nhật cũng thế. Cũng có khi về sớm nhưng lại nhảy tót lên gác, dán mắt mình vào máy vi tính, vào bài vở, chẳng còn để ý gì đến ai cả. Việc học bộn bề, kiếm sống bộn bề. Chính tôi đã tự lao mình vào cuộc chơi với số phận. Và tự quăng mình vào khoảng không trống rỗng trong chính ngôi nhà của mình.

Vừa rồi anh Hai cưới vợ, ra riêng. Nhanh thật, ngôi nhà chỉ còn lại năm người, lại rộng ra thêm. Ngôi nhà chỉ có 30m² với năm người ở mà rất rộng. Thèm gặp mặt người thân. Có những đêm tôi len lén vén màn, nhìn đứa em ngủ say. Có những hôm giả bộ ngủ, thật ra là đã thức giấc, lúc 3g sáng, để nghe tiếng ba thì thầm với mẹ chuyện sẽ mua rau gì, mua bao nhiêu bó cho buổi chợ sáng nay. Cũng là để lấp khoảng trống trong lòng mình mà thôi.

Tôi nhắm mắt. Ngôi nhà mình thật rộng, 30m² chứa dư dả năm người.

Chiếc cân của bà cụ

Hồi nhỏ ở xóm tôi có bà cụ đã già nhưng còn khỏe mạnh và dẻo dai. Chẳng phải tín đồ của nhà Phật nhưng bà ăn chay quanh năm. Bà bảo ăn chay giúp mình thanh khiết.

Bà bán tạp hóa ở chợ. Hàng tạp hóa khiến ai kinh doanh nó cũng sợ vì nhiều mặt hàng, khó nhớ, dễ nhầm lẫn. Với cái tuổi như bà, âu cũng là một bậc trí lự mới kham nổi mớ bòng bong đó. Tôi thường qua bà chơi. Mỗi lần như thế đều thấy bà san đường, mì chính hay các thứ đậu ra từng bao nhỏ. Loại 1kg, nửa kg tới 100 gam, 200 gam. Lúc ấy tôi từng cắc cớ hỏi sao bà không cân bớt một ít. Ví dụ như 1kg thì bớt đi 100 gam, 10 lần như thế thì thêm được 1kg.

Bà đánh nhẹ vào đầu tôi, bảo con nít ranh mương. “Một cân đường, lon đậu dư ra rồi ăn cũng hết. Cái cốt yếu làm sao cho cái tâm mình được thư thả. Chỉ một vài hạt đậu thôi nhưng bán thiếu cho người ta mình cũng mang tội. Chẳng có ai công tâm bằng chiếc cân đâu cháu ạ” - bà bảo với tôi như thế.

Tôi đi học xa, mỗi lần về nhà tôi thường ghé tạt sang bà. Ngoài hỏi thăm sức khỏe bà cụ, tôi thích nhìn bà cân đường, cân đậu. Mỗi lần nhìn vào đấy tôi thấy mình nên sống đẹp hơn, bao dung hơn và chín chắn hơn.

Bẵng đi vài năm, nghe tin bà cụ qua đời trong một cơn bạo bệnh. Người ta bảo cụ làm việc quá sức, ăn chay trường nên suy nhược cơ thể rồi đổ bệnh. Con của cụ là một sinh viên sắp tốt nghiệp, cùng gia đình về thanh lý kho hàng tạp hóa của người quá cố.

Bao năm bươn chải, tích cóp của bà cốt để nuôi đứa con út đang học đại học là anh. Họ gom những thứ đồ dùng cá nhân của bà để về đốt trên nấm mộ, còn hàng hóa thì chuyển nhượng cho người khác. Trong những thứ đồ đạc phải đổi chủ một cách đột ngột như thế, tôi chú ý nhất là chiếc cân. Đó là chiếc cân bàn mà kim đã ngả màu vì thời gian, chiếc khay cân bị hoen gỉ vì hàng ngàn lần mang nặng khi cân muối, đường...

Chắc người con trai ấy chẳng biết bà san đường, san đậu trên chiếc cân này như thế nào. Có lẽ cũng chẳng biết bà cân đo, đong đếm chính xác từng gam để tìm thấy sự thơ thẩn, hoan hỉ trong việc ấy. Chiếc cân ấy được tặng cho người sang lại sạp hàng của bà. Cũng là một chiếc cân, từ tay một người đến tay một người ắt sẽ có một kiểu cân đo khác.

Chỉ là một chiếc cân và sự công tâm đã tạc vào hồn tôi một tượng đài. Tượng đài đó soi bóng xuống dòng sông, dù chẳng ai giục gọi nhưng dòng sông ấy vẫn chảy trong sự lặng lẽ mà chẳng biết đến đời cần hơn - thiệt, được - mất.