Cao hổ cốt có ích gì?

Phóng to

Năm Canh Dần, người ta lại kháo nhau về cao hổ cốt, một loại đặc sản rất Á Đông. Đã có những bài phóng sự dài trên báo, mô tả chi tiết các công đoạn nấu xương cọp thành cao.

Trên mạng, một số bác sĩ và chuyên gia ca ngợi lợi ích của cao hổ cốt trong điều trị các bệnh mãn tính liên quan đến xương khớp, có người còn cam đoan cao hổ cốt có tác dụng cường dương, thậm chí... bài trừ ma quỷ. Một số bài viết có phong cách khoa học thì mô tả tỉ mỉ các thành phần hóa học trong xương cọp như calcium phosphate, collagen (không rõ có xương động vật nào không có những hợp chất này).

Trên một tạp chí y học, người ta còn trích dẫn ý kiến một giáo sư thuộc Viện Quân y 103, cho biết lượng amino acid trong xương cọp cao gấp 900 lần xương các động vật khác (không biết động vật nào), nên khi uống vào người ta thấy khỏe khoắn, hết đau xương, đau cốt!

Bất cứ cơ phận nào của cọp cũng có thể chế biến hay bán, vì người ta tin rằng chúng có giá trị sinh học. Cầu mắt cọp được cho là tốt để điều trị bệnh động kinh, đuôi cọp trị bệnh da liễu, mật cọp giúp chữa chứng co giật ở trẻ em, râu cọp làm hết đau răng, óc cọp điều trị mụn nhọt... Nhưng xương cọp được xem là quý giá nhất. Những lời tán dương và niềm tin trên đây làm các cơ phận của cọp, đặc biệt là cao hổ cốt, trở thành thần dược.

Vì được quảng bá như thần dược nên người ta đổ xô đi tìm cao hổ cốt, làm lợi cho giới kinh doanh món hàng này. Chỉ riêng ở Trung Quốc, một cuộc điều tra xã hội cho thấy khi được hỏi dùng cao hổ cốt để làm gì, 57% trả lời để điều trị viêm khớp xương, 38% bổ sung calcium, 23% dùng cho chống viêm. Chính vì nhu cầu này mà cao hổ cốt rất đắt.

Hiện nay trên thị trường “chợ đen”, xương cọp có giá 1.250-3.750 USD/kg. Mỗi con cọp trung bình có trọng lượng xương khoảng 20kg. Do đó, không ngạc nhiên khi một con cọp có giá đến hàng trăm ngàn USD.

Giá cọp trên thị trường “chợ đen” là động cơ thương mại cũng là một nguy cơ đe dọa sự tồn vong của cọp, đặc biệt là cọp Đông Dương. Cọp tuyệt chủng ở Bali từ thập niên 1940, Java vào thập niên 1980, vùng biển Caspian vào thập niên 1970. Riêng ở Đông Dương, vài năm trước đây, tạp chí National Geographic ước tính số cọp sống sót trong rừng chỉ khoảng 300 con hay ít hơn.

Từ năm 1990-1992, Trung Quốc xuất khẩu 27 triệu đơn vị sản phẩm chế biến từ cọp. Đây cũng là nơi chế biến và tiêu thụ cọp nhiều nhất thế giới, bị các tổ chức bảo vệ môi sinh chỉ trích nhiều nhất. Năm 1993, trước áp lực của các tổ chức quốc tế, Chính phủ Trung Quốc ra lệnh cấm buôn bán cọp và các cơ phận của cọp. Tuy nhiên trong thực tế, cọp ở Trung Quốc vẫn bị bắt và “hi sinh” cho các mục tiêu kinh doanh.

Xương cọp và cao hổ cốt liệu có hiệu quả y học xứng đáng với cái giá đang đe dọa sự tồn vong của loài dã thú này? Khoảng 13% nguyên liệu dùng chế biến thuốc bắc là từ động vật hoang dã. Trái với những loại thuốc cổ truyền dựa vào thực vật, thuốc bắc chế biến từ động vật chưa bao giờ được thử nghiệm lâm sàng để biết hiệu quả của chúng ra sao.

Đến nay chưa có nghiên cứu khoa học nào trong y văn cho thấy cao hổ cốt có hiệu quả điều trị bệnh viêm khớp xương hay loãng xương. Hoàn toàn không có. Cũng chưa có bằng chứng khoa học nào cho thấy cao hổ cốt có tác dụng chống viêm và cường dương. Tất cả những cái gọi là lợi ích y tế của cao hổ cốt chỉ là những lời đồn đại, huyền thoại và niềm tin.

Trong lịch sử y khoa không thiếu những đồn đại và huyền thoại kéo dài hàng trăm năm, nhưng khi đưa vào thử nghiệm bằng khoa học thì tất cả đều trở nên hài hước. Đã đến lúc có thể khẳng định cao hổ cốt chẳng có giá trị y khoa nào. Do đó có thể nói không ngoa rằng cái giá mà người ta trả cho cao hổ cốt hay các sản phẩm chế biến từ cọp chẳng khác gì việc đốt tiền. Chẳng những đốt tiền mà còn gián tiếp gây hại nghiêm trọng đến một loài động vật hoang dã đã tồn tại cả triệu năm nay.

Bất cứ loại thuốc nào, kể cả thuốc bắc, phải được bào chế dựa trên nguyên tắc đạo đức, không gây tổn hại đến môi trường và phải nằm trong khuôn khổ của luật pháp quốc gia và quốc tế. Dựa vào ba nguyên tắc này, không có lý do gì cao hổ cốt có mặt trong tủ thuốc bắc.