Chim vịt kêu đêm

TTCT - Một lần nào đó, không biết là cách đây bao lâu, tôi chợt thức giấc vào quá nửa đêm vì hình như có ai đó gọi mình trong mơ. Giọng ấy rất quen, nhưng sao buồn da diết. Tôi mở cửa đi ra vườn. Trăng sáng vằng vặc. Hình như có cái gì lay động dưới tán cây vú sữa cổ thụ. Một tiếng kêu nao lòng cất lên: “Bớ thằng chăn vịt, trả vịt cho tao”.

Chim vịt kêu đêm

Ảnh: Lê Đức Hải

Thảo nào trong lúc mơ màng tôi ngỡ ấy là người quen. Gần 20 năm rồi tôi mới có dịp gặp lại người bạn thuở thiếu thời. Ngày ấy, quê tôi nghèo mà thanh bình lắm. Chim chóc cũng nhiều mà cá tôm cũng không ít. Cái rừng sác nho nhỏ bên cạnh cánh đồng cỏ năn bát ngát ở quê nhà là cả một vườn địa đàng mê hoặc, thừa sức quyến rũ những đứa trẻ tò mò muốn khám phá như tôi.

Có nhiều loại chim như cu đất, ổ già, chim ri, cúm núm, cò ráng, cò ma, vịt trời... nhưng tôi cứ bị ám ảnh bởi tiếng kêu của loài chim chăn vịt buồn buồn. Có thể đó là dư âm của khúc ca đưa nôi: Chiều chiều chim vịt kêu chiều, bâng khuâng nhớ mẹ chín chiều ruột đau.

Mà cũng có thể đó là nỗi cảm thương anh chàng nông dân chân chất, vì muốn kiếm miếng cơm manh áo mà tập tễnh đi buôn, dốc hết những đồng tiền mặn chát mồ hôi để mua phải bầy vịt trời của gã chăn trâu quỷ quyệt. (Cho đến tận bây giờ tôi vẫn tin rằng chỗ mua bán ấy là cái bờ đê ngăn cách giữa rừng sác và đồng cỏ năn làng tôi).

Không hiểu nỗi ám ảnh có căn nguyên từ đâu. Chỉ chắc chắn một điều rằng chim chăn vịt đã bay vào tâm khảm non nớt của tôi bằng đôi cánh u hoài.

Và thế là như một lời hẹn hò thầm kín, tôi thường thức giấc lúc nửa đêm về sáng và chú chim chăn vịt kia đến khu vườn nhỏ của tôi để tiếp tục cuộc hành trình vô vọng đi tìm lại những đồng tiền bị đánh mất từ thuở xa xưa. Thời nào cũng vậy, cuộc mưu sinh đều lắm nhọc nhằn, đôi khi mặn chát mồ hôi và nước mắt.

Cha mẹ cho ta sự sống nhưng cha mẹ không thể giữ mãi tuổi thơ cho các con của mình. Phải lớn lên thôi. Lớn lên để biết cuộc đời này đẹp đẽ và man trá đến mức nào. Cái giá phải trả cho bài học làm người đôi khi quá đắt. Đắt đến độ khi có được bài học rồi, có người lại không còn cơ hội làm người nữa. Tiền kiếp của chú chim chăn vịt đang đứng dưới tán cây vú sữa kia là một minh chứng vậy.

Chim chỉ kiên định mỗi mục đích duy nhất của cuộc đời là đòi lại sự công bằng (cái mà nhiều người cho rằng đó chỉ là một khái niệm xa xỉ). Còn tôi thì miên man bao nỗi. Có lúc người bạn của tôi đã từ biệt để tiếp tục rong ruổi vô vọng trong đêm mịt mùng theo dấu kẻ lừa đảo, tôi vẫn không chợp mắt được. Phải chăng ấy là một lời ẩn dụ của quê nhà?

Dọc dải đất miền Trung có biết bao nhiêu làng quê nghèo. Mỗi làng quê nghèo có biết bao nhiêu con người đang vật lộn với chuyện áo cơm, tiền trường cho con, tiền thuốc men ốm đau cho bố mẹ, tiền hiếu hỉ, ma chay? Rồi có biết bao nhiêu người nông dân chân chất ly hương để trôi vào dòng chảy thị thành cuồn cuộn? Mong sao những con người ấy may mắn có được công ăn việc làm chân chính để nuôi sống gia đình, nuôi sống những ước mơ về một tương lai tốt đẹp hơn ở phía trước.

Nhưng làm sao tránh khỏi những cạm bẫy người đầy rẫy đó đây? Và liệu có còn những con chim chăn vịt tội nghiệp nào sẽ được (đúng hơn là bị) sinh ra trong cái đô hội phồn hoa ấy? Chẳng ai trông đợi điều này nhưng cũng không ai đoan chắc là không. Đáng sợ hơn nữa là người nông dân ngày xưa dù có mất tất cả tài sản và phải suốt đời đi tìm thì cái nhân phẩm trắng trong vẫn còn được bảo toàn, nhưng ngày nay chỉ cần một bước sa chân, cái mất không chỉ là của cải. Có những cái mất mà người ta chẳng thể lên tiếng đi tìm dù đó là tiếng kêu trĩu nặng buồn thương như tiếng gọi hằng đêm của chú chim chăn vịt bạn tôi.

MẠC ĐẠI