Hồ sơ tranh cử tổng thống Mỹ: "Chúng tôi nổi tiếng với những trò chính trị bẩn"

Ứng viên Đảng Cộng hòa Mitt Romney cùng vợ trong chuyến bay vận động bỏ phiếu ở bang Ohio đầu tháng 3 - Ảnh: Reuters

Đầu năm 2008, Thomas Bass của tờ New Yorker - tạp chí nổi tiếng với những bài điều tra dài hơi và lối viết hoa mỹ - tới Hà Nội. Bass khi đó đang hoàn tất cuốn sách The spy who loved us về huyền thoại tình báo Phạm Xuân Ẩn (khi còn sống, tướng Ẩn đã từ chối không cho Bass tiếp cận để viết sách). Nhưng Bass đến Hà Nội không chỉ vì nhân vật "điệp viên hoàn hảo" của cuốn sách. 

Trong thời gian ở đây, Bass còn tìm mọi cách để tiếp cận thông tin về các cuộc hỏi cung của John McCain thời ông này còn trong tù ở Hỏa Lò. Bass muốn tìm xem thượng nghị sĩ McCain, người luôn được ca tụng là người hùng nước Mỹ, đã khai những gì khi còn ở trong tù. Và 2008 là năm của bầu cử tổng thống Mỹ. 

Khi đời tư, quá khứ được "chăm sóc"

Khi đó McCain mới đang bắt đầu cuộc chạy đua marathon vào Nhà Trắng. Thời điểm đó, ông chưa là ứng viên chính thức của Đảng Cộng hòa. Nhưng như bao cuộc chạy đua khác ở chính trường Mỹ, nghệ thuật hắc ám để moi móc về đời tư, quá khứ của các đối thủ luôn là một phần tất yếu của năm bầu cử. 

Cuộc chạy đua tổng thống Mỹ năm 2012 cũng không tránh vết xe này. Ngay từ khi bắt đầu, các ứng viên và bộ máy vận động của mình đều tìm hiểu rất kỹ về đối thủ và quá khứ của họ: từng làm việc ở đâu, tôn giáo gì, có mắc sai lầm gì trong quá khứ, từng hẹn hò với những ai, có quá khứ lăng nhăng gì không… thậm chí cả việc gia đình đó từng thuê ai cắt cỏ. 

Đối thủ đầu tiên bị loại trong cuộc đua 2012 bởi nghệ thuật hắc ám là Hermain Cain, cựu chủ tịch của Godfather’s Pizza và Hiệp hội Nhà hàng Mỹ. Cuối tháng 10-2011, khi Hermain Cain bắt đầu vươn lên dẫn đầu trong các cuộc thăm dò thì các đòn tấn công vào ông bắt đầu dồn dập. 

Một nguồn nào đó đã lộ thông tin cho phóng viên của trang Politico tố cáo ông Hermain Cain từng quấy rối hai nhân viên nữ ở Hiệp hội Nhà hàng Mỹ - nơi ông từng là chủ tịch từ năm 1996-1999. Thực tế cáo buộc này chưa bao giờ được chứng minh và vụ việc chưa bao giờ được đưa ra tòa, nhưng Hiệp hội Nhà hàng Mỹ đã đồng ý trả tiền để hai phụ nữ này nghỉ việc. Đáng nói là cả hai đều ký thỏa thuận im lặng khi nhận tiền bồi thường. 

Tuy nhiên, mọi thứ im lặng đều lên tiếng trước sự sục sạo kinh hoàng của giới truyền thông và các bộ máy tranh cử. Hai người phụ nữ rồi lần lượt đến người thứ ba, thứ tư và thứ năm liên tiếp xuất hiện với những cáo buộc bị quấy rối và ngoại tình với Cain. Ít nhất hai trong số phụ nữ này hoặc đang thất nghiệp hoặc đang có vấn đề cá nhân và không có cáo buộc nào được chứng minh cụ thể. Nhưng đến lúc này thì cú đánh tung ra và tổn hại đã xuất hiện. Chỉ số ủng hộ ông Cain sụt giảm không phanh và tới ngày 3-12-2011, Hermain Cain chính thức rút lui.

Ðòn độc South Carolina

Trong khi đấu đá chính trị diễn ra hầu như ở khắp các bang, "danh tiếng" của South Carolina, nơi bầu cử sơ bộ diễn ra ngày 21-1, trội hơn hết. 

Suốt 32 năm qua, ứng viên thắng tại South Carolina sẽ là ứng viên tổng thống của Đảng Cộng hòa. Dù chính trị vốn đầy rẫy mưu mô, tính toán, nhưng đấu đá ở South Carolina đã ở một đỉnh cao khác. Bang miền Nam này nổi tiếng với những chiêu hắc ám kinh hoàng nhất và những phi vụ bôi nhọ mà sau đó không ai có thể tìm được vết tích. 

"Đây không phải chính trị nữa, đây là rác rưởi" - ứng viên Đảng Cộng hòa Bob Dole đã phải thốt lên như vậy ở Thượng viện Mỹ năm 1988, sau khi có một giác thư ám chỉ tân chủ tịch hạ viện lúc đó Tom Foley là người đồng tính (khi đó vấn đề này vẫn còn rất nhạy cảm ở Mỹ), không trung thực cả về giới tính và các vấn đề chính trị. 

Giác thư đó được Lee Atwater - một nhân vật từ South Carolina, một ông trùm về các nghệ thuật hắc ám và là giám đốc tranh cử cho Bush cha vào năm 1988 - chấp bút. 

Atwater sau đó qua đời năm 1991 ở tuổi 40 vì ung thư, nhưng "thành tích" của ông vẫn bao trùm trong giới chính trị hắc ám. Nhưng chiến dịch bôi nhọ Foley, khi đó đã có hơn 20 năm là nghị sĩ quốc hội, chẳng thấm vào đâu so với lịch sử của vô số phi vụ hắc ám khác vẫn thường diễn ra ở South Carolina. 

Năm 1990, để giúp chị mình thắng trong cuộc đua làm phó thống đốc bang, một thành viên của Đảng Cộng hòa có tên Rod Shealy đã thuê một người da đen thất nghiệp, có lý lịch phạm tội ra tranh cử, trả cho ông ta 900 USD và nộp 2.400 USD tiền phí đăng ký để ra tranh cử hòng thu hút sự chú ý của cử tri da trắng đi bỏ phiếu cho chị mình. Shealy sau đó chỉ bị phạt 500 USD và bị cấm tham gia hoạt động chính trị trong thời gian ngắn. 

"Chúng tôi có lịch sử nổi tiếng với những trò chính trị bẩn. Từ năm 2000 tới giờ, hầu như cuộc bầu cử nào bạn cũng thấy một trò bẩn thỉu nào đó" - David Woodard, giáo sư chính trị ở Trường ĐH Clemson, nói với Hiệp hội Nhà hàng Mỹ. 

Sau Bush cha hơn 10 năm, chiến dịch tranh cử của George W. Bush con vào năm 2000 cũng giáng đòn trí mạng vào John McCain - đối thủ ở Đảng Cộng hòa khi đó. 

Đó là thời điểm mà phe George W. Bush đang cần điểm hơn bao giờ hết khi John McCain vừa mới giành chiến thắng ngoạn mục ở New Hampshire và Bush chỉ có 18 ngày để giành lại lợi thế ở South Carolina. 

Khi đó họ tung cáo buộc con gái nuôi người Bangladesh của John McCain thực tế là con ngoài giá thú của ông với cô gái điếm da đen và ông bị tẩy não thời còn là tù nhân chiến tranh. Vợ ông bị cáo buộc nghiện thuốc giảm đau. Với bang miền Nam thuần theo đạo Tin lành như South Carolina, ngoại tình và da màu đều mất điểm nặng với cử tri. 

Một cách công khai, Bush con khi đó không chỉ trích trực tiếp McCain mà chỉ nhấn mạnh mình là người bảo thủ thật sự - đặc trưng của phe Cộng hòa. Nhưng đằng sau lưng thì vô số cú đánh lén được tung ra. Những người tới dự các buổi mittinh hay tranh luận thường thấy trên gạt kính xe tờ rơi ghi các cáo buộc về ông McCain và con gái nuôi, cũng như những chỉ trích về thần kinh của ông. 

Người dân thường nhận được điện thoại của những người tự xưng là để thăm dò dư luận với các câu hỏi kiểu như liệu họ có chấp nhận một người đồng tính, hay họ có bỏ phiếu cho một người hùng chiến tranh nhưng thực tế chỉ là kẻ phản bội… Và tất nhiên những vụ tấn công này đều không tìm được nhân vật đứng đằng sau. 

Chỉ một đòn tấn công có lẽ không hiệu quả, nhưng nếu tổng hợp các đòn tấn công thì thực tế đã hạ gục McCain: ông thua đậm ở South Carolina và thất bại trong chiến dịch trở thành ứng viên của Đảng Cộng hòa. Bush giành chiến thắng trước Al Gore với lá phiếu đầy tranh cãi ở Florida. 

Tổng thống Bush sau này phủ nhận những tin này do phe của ông tung ra, nhưng McCain không hoàn toàn tin tuyên bố đó. Trở lại thượng viện, McCain trở thành nhân vật Cộng hòa chỉ trích tổng thống dữ dội nhất suốt tám năm còn lại. 

Nạn nhân Mitt Romney

Giáng sinh năm 2007, chỉ vài tuần trước cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa, rất nhiều cử tri ở đây nhận được thiệp giáng sinh được ký bởi "Gia đình Romney" với câu nói của một lãnh đạo người Mormon từ thế kỷ 19 rằng Chúa trời có vài người vợ (đạo Mormon tin vào chế độ đa thê). 

Đòn này diễn ra chỉ vài tuần trước cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa năm 2008 ở South Carolina, một bang với phần lớn người Tin lành và có cái nhìn khắt khe với đạo Mormon. Cựu thống đốc bang Massachusetts Mitt Romney sau đó chỉ đứng thứ tư trong cuộc bầu cử sơ bộ ở South Carolina và thất bại trong cuộc chạy đua trước McCain.

Phe của Romney về sau kịch liệt chỉ trích cú đánh dưới bụng này bởi tấm thiệp nặc danh trên. Dĩ nhiên không đối thủ nào thừa nhận chủ mưu. 

Mới đây trong cuộc vận động ở South Carolina, thống đốc bang Texas Rick Perry, một ứng viên của Đảng Cộng hòa, đã chỉ trích Mitt Romney là "tư bản kền kền" thời còn làm cho một quỹ đầu tư lớn. 

Perry gọi Romney và Bain Capital là "những con kền kền đang đợi trên cành cây, chờ các công ty kinh doanh thua lỗ để sà xuống ăn xác chết của các công ty, rồi chúng rời đi và để lại bộ xương". 

Bain là quỹ đầu tư do Romney lập ra và chính quỹ này đã giúp Romney trở thành một triệu phú giàu có. Hồi tháng 10-2011, cũng chính Rick Perry chỉ trích Romney vì việc thuê công ty dọn cỏ có sử dụng người bất hợp pháp để dọn khu vườn trước nhà. 

"Mitt, theo tôi, chẳng có tư cách gì khi thuê người nhập cư bất hợp pháp ở nhà và ông ta đã biết điều đó cả năm trời rồi" - Rick Perry nói lúc đó. Cuộc đua vào Nhà Trắng mới chỉ bắt đầu ở vòng sơ bộ. Từ giờ tới tháng 11, khi lá phiếu cuối cùng được bỏ, chiến dịch bầu cử của hai phe sẽ còn nhiều đòn độc.