Hướng nghiệp không áp đặt

Phóng to

Học sinh lớp 12 Trường thpt An Lạc (quận Tân Phú, tp.hcm) tham quan phòng thực hành của khoa thiết kế thời trang và may mặc tại Trường đại học Sư phạm kỹ thuật TP.HCM - Ảnh: Như Hùng

Chọn nghề là bước khởi đầu trên con đường sự nghiệp của mỗi người. Không chỉ bây giờ mà trước đây người ta đã quan tâm rất nhiều đến nghề nghiệp của mỗi người.

Quan niệm “một nghề cho chín, còn hơn chín nghề” là vậy. Tuy nhiên, ngày nay trong khi các nguồn cung cấp thông tin quá nhiều, ngành nghề lại hết sức đa dạng, hầu hết bạn trẻ sống còn mơ hồ, thiếu thực tế và kỳ vọng của bố mẹ vào con cái quá lớn lại là rào cản gây trở ngại cho việc chọn ngành học phù hợp của các bạn trẻ. Vì thế, đã có không ít trường hợp chọn sai nghề và suốt đời phải làm nghề tay trái.

Tránh ảo tưởng

Định hướng nghề nghiệp cho con là cả một quá trình chứ không phải là việc làm trong chốc lát, ngày một ngày hai. Cũng không phải đợi đến thời điểm nhạy cảm là lúc con làm hồ sơ thi đại học, cha mẹ mới cố vấn cho con chọn nghề. Song để định hướng nghề cho con có hiệu quả, các bậc phụ huynh nên chủ động trao đổi với con, nhận thức đúng năng lực và sở trường con mình đang có.

Phải giúp con cân nhắc cẩn thận, tránh sự ảo tưởng và kỳ vọng quá cao dẫn đến chọn sai nghề hay chọn nghề theo cảm tính, những ngành dễ đậu vào đại học rồi... tính sau. Hậu quả là khi đi học thì chán nản, mất phương hướng, thậm chí lo âu, trầm cảm, bỏ học. Đồng thời, phải tham khảo thêm ý kiến của nhà trường và các chuyên gia tư vấn tâm lý nghề nghiệp.

Định hướng nghề cho con cần phải xem xét kỹ càng, chắc chắn, tránh biểu hiện thái độ qua quýt, đại khái cho rằng “đến đâu hay đến đó”. Hướng nghiệp cho con phải bằng những dẫn chứng cụ thể, thuyết phục bằng những hình ảnh sinh động. Thậm chí, khi có cơ hội cần cho con tham quan những địa điểm con mong muốn được học tập, công tác để hình dung ra thực tế mình cần phải trải qua.

Ép buộc sẽ gây tâm lý căng thẳng

Nhiều bạn trẻ không được hỗ trợ của mọi người, mày mò chọn nghề theo cảm tính, khi vào học mới thấy chán nản, lúng túng, đạt kết quả không như mong muốn và thua thiệt với bạn. Khi đi làm thì không hiệu quả và không tâm huyết vì không có năng lực thật sự. Tùy từng tính cách, khí chất, khả năng của mỗi người để chọn ngành, nghề cho thích hợp.

Nếu bạn trẻ có tính hướng ngoại, năng động, linh hoạt, thích sự thử thách thì có thể chọn những nghề có tính thời thượng. Nếu bạn trẻ có tính thận trọng, ngại sự thay đổi thì nên chọn nghề bền vững. Bạn trẻ có khả năng sáng tạo, nhiều ý tưởng và thích sự tự do nên chọn các ngành có liên quan đến sáng tác nghệ thuật.

Quan trọng là phải nhận biết được bản thân mình, biết mình muốn gì, làm được gì để chọn nghề cho phù hợp. Bạn trẻ tự quyết định thì sẽ có trách nhiệm với sự lựa chọn của mình. Cha mẹ chỉ định hướng và hỗ trợ, không được áp đặt, ép buộc gây tâm lý căng thẳng, xung đột không đáng có.

Có nhiều con đường để lập nghiệp. Tốt nhất là cha mẹ hãy định hướng và để con quyết định và có trách nhiệm với sự lựa chọn của mình.