Hương rừng Cà Mau: bài thơ viết trong tù

HUỲNH KIM 25/08/2008 20:08 GMT+7

TTCT - Bài Thay lời tựa tập truyện ngắn nổi tiếng Hương rừng Cà Mau của nhà văn Sơn Nam là một bài thơ hay. Bài thơ dài 28 câu viết về thuở tiền nhân xưa từ miền Trung tha hương vào khai hoang mở cõi phương Nam. Đó là một bài thơ độc đáo hiếm thấy của nhà văn mà nhiều người đã thuộc lòng vì điệu buồn chất chứa trong từng âm điệu, câu chữ.

Phóng to
TTCT - Bài Thay lời tựa tập truyện ngắn nổi tiếng Hương rừng Cà Mau của nhà văn Sơn Nam là một bài thơ hay. Bài thơ dài 28 câu viết về thuở tiền nhân xưa từ miền Trung tha hương vào khai hoang mở cõi phương Nam. Đó là một bài thơ độc đáo hiếm thấy của nhà văn mà nhiều người đã thuộc lòng vì điệu buồn chất chứa trong từng âm điệu, câu chữ.

Nhưng có lẽ ít ai biết bài thơ đó nhà văn viết khi nào và ở đâu. Một hôm, cuối năm 2000, gần tết, tôi nhớ là ngày 15-1-2001, ông ghé thăm báo Cần Thơ và nhắn tôi qua chơi. Tôi chở ông về nhà mình, giở cuốn Hương rừng Cà Mau do Nhà xuất bản Trẻ tái bản năm 1986 có chữ ký tặng bằng mực đỏ của ông ngày nào, rồi hỏi:

- Bài thơ này chú Tám làm hồi nào vậy?

Ông nheo nheo mắt, nói:

- Viết từ năm 1961, trong nhà tù Phú Lợi. Hồi đó chính quyền Sài Gòn bỏ tù cái tội mình vẫn theo kháng chiến.

Rồi ông ngồi chép lại cả bài thơ trên mặt sau một tờ lịch lớn. Nét chữ của một ông già 75 tuổi mà bay bướm quá chừng. Cuối bài thơ, ông ghi: “Viết thơ này từ năm 1961, nay chép lại tặng Huỳnh Kim, bờ sông Hậu”. Tôi đã nhờ thợ phủ laminate và ép tờ lịch ấy lên một tấm gỗ để lưu giữ được lâu bút tích của nhà văn Sơn Nam.

Tôi treo kỷ vật này trên tường kế bên kệ sách và gắn kề bên nét chữ của ông một chiếc lá khô hoang dã đã lìa cành tự khi nào. Chiếc lá ấy, nét chữ ấy, mỗi lần nhìn lên như nghe có tiếng người xưa vọng lại:

Trong khói sóng mênh mông
Có bóng người vô danh
Từ bên này sông Tiền
Qua bên kia sông Hậu
Mang theo chiếc độc huyền
Điệu thơ Lục Vân Tiên
Với câu chữ:
Kiến nghĩa bất vi vô dõng giả...
Tới Cà Mau - Rạch Giá
Cất chòi đốt lửa giữa rừng thiêng...
Muỗi vắt nhiều hơn cỏ
Chướng khí mù như sương
Thân không là lính thú
Sao chưa về cố hương?
Chiều chiều nghe vượn hú
Hoa lá rụng buồn buồn
Tiễn đưa về cửa biển
Những giọt nước lìa nguồn
Đôi tâm hồn cô tịch
Nghe lắng sầu cô thôn
Dưới trời mây heo hút
Hơi vọng cổ nương bờ tre bay vút
Điệu hò... ơ theo nước chảy chan hòa
Năm tháng đã trôi qua
Ray rứt mãi đời ta
Nắng mưa miền cố thổ
Phong sương mấy độ qua đường phố
Hạt bụi nghiêng mình nhớ đất quê...
Có lẽ đây là bài thơ đầu tiên, duy nhất và cuối cùng của “ông già Nam bộ”.

Bình luận Xem thêm
Bình luận (0)
Xem thêm bình luận