Điều mà tướng De Gaulle cảnh báo hơn nửa thế kỷ trước về sự mất độc lập tư tưởng để rồi không thừa nhận các thực tế vẫn luôn là một cái bẫy thường trực trong chính trị hiện đại. Ông Lý Hiển Long phát biểu tại Shangri La 2019 Trong bài diễn văn ôn cố tri tân của mình tại diễn đàn Shangri La vừa rồi, có lẽ ông Lý Hiển Long đã quen trong một khu vực ảnh hưởng, một hệ tư duy, nên ông vẫn chưa ra khỏi đó khi nói rằng: “Việt Nam đã xâm chiếm Campuchia, do đó đặt ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với các nước láng giềng không cộng sản. Nhưng bây giờ Việt Nam đã gia nhập ASEAN, cùng với Campuchia, Lào và Myanmar. Đó là một trường hợp đánh lưỡi gươm thành lưỡi cày”. Tất nhiên, có thể hiểu câu trên và ý trên nằm trong một bài ôn cố tri tân từ cái nhìn phân biệt hai khối cộng sản và không cộng sản, như có thể thấy trong đoạn nói về chiến tranh lạnh. Không thể “cấm cản” những góc nhìn như thế, tùy thuộc vùng ảnh hưởng đã quen, cho dù từ phe bên này hay bên kia. Cho nên chuyện ông nói luôn điều này trong một status trên Facebook của mình về chuyện Việt Nam "xâm chiếm" cũng cùng mạch tư duy ấy. Còn về mặt ngôn ngữ, từ tiếng Anh “invasion” (từ mà ông Lý dùng) chỉ mang nội hàm chồng lấn, nhưng không trùng khít, với từ tiếng Việt “xâm lược”: đều có nghĩa là đưa quân một nước vào một nước khác, nhưng “invasion” mang hàm nghĩa trung tính hơn, phản ánh một dữ kiện xảy ra, trong khi “xâm lược” là một từ tiếng Việt rất mạnh về biểu cảm với nghĩa xấu, tiêu cực, có nội hàm là đưa quân vào, chiếm đóng, với ý đồ sát nhập, thôn tính lâu dài (mà trong tiếng Anh, với trình độ ngôn ngữ hạn hẹp của người viết đây, sẽ phải diễn đạt bằng hai từ: “invasion” và “annexation” - nghĩa là “đưa quân vào” và “thôn tính, sát nhập”). Không ai viết, dịch và hiểu “the invasion of Normandy”, mà trong những ngày này thế giới đang kỷ niệm 75 năm cuộc đổ bộ Normandy (ở Pháp) ngày 6-6-1944 để giải phóng nước Pháp và châu Âu khỏi ách phát xít quốc xã, là “xâm lược Normandy”. Cũng không ai dịch mẩu tin của Reuters loan báo lịch trình của Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Pháp là “Trump dự các buổi lễ tại Pháp kỷ niệm 75 năm ngày N cuộc xâm lược Normandy vào ngày 6-6” (Trump attends ceremonies in France marking the 75th anniversary of the D-Day invasion of Normandy on June 6)! Status của ông Lý Hiển Long trên Facebook ông. Như lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam, thật đáng “lấy làm tiếc”, từ “invasion” này lại xuất hiện trong thư chia buồn của ông Lý Hiển Long với Thái Lan khi cựu thủ tướng nước này Prem Tinsulanonda qua đời, mà tờ The Strait Times 1-6 trích lại như sau: “Ông Lee cho biết khu vực này cũng được hưởng lợi từ sự lãnh đạo của ông Prem, lưu ý rằng thời gian cầm quyền của ông Prem trùng khớp với việc 5 quốc gia ASEAN cùng nhau kiên quyết phản đối quyết định đưa quân vào (hay “xâm lược”, chữ “invasion” được dùng ở đây) Campuchia của Việt Nam”. Người Pháp có câu “Bên này dãy Pyrénées là chân lý, sang bên kia là sai lầm”. Vấn đề là nếu “ôn cố” trong tương quan nhân quả, có lẽ sẽ phải nhìn ra đâu là nhân và đâu là quả trong cuộc chiến tranh Campuchia, mà nạn diệt chủng đã đóng khung đất nước này trong gông cùm Pol Pot. Những vụ thảm sát ở Ba Chúc tháng 4-1978 khiến hơn 3.000 thường dân Việt Nam thiệt mạng không chỉ do bàn tay Khmer Đỏ, và Việt Nam có quyền tự vệ hoàn toàn chính đáng. 41 năm sau thảm kịch Khmer Đỏ, có lẽ cũng cần nhìn lại đâu là “nhân” thật sự, để hiểu cái “quả” ngày nay. Trong bối cảnh hung hiểm hiện giờ, một ASEAN chia rẽ sẽ là điều nguy hại cho tất cả các nước trong khối. Đừng để trong tương lai, bài học Đông Nam Á phải học là lẽ ra vào năm 2019, chúng ta phải đoàn kết hơn. Bởi nếu ASEAN càng chia rẽ, rủi ro bất ổn sẽ càng lớn, và khả năng chia bè kết cánh sẽ càng tăng. Lúc đó mới thực sự xuất hiện nguy cơ của một “cuộc xâm lược” từ bên ngoài!■ Tags: ASEANKhmer ĐỏLý Hiển LongCampuchiaPol PotPhát ngôn
Hoa đại, hoa sứ - Hoa của mâu thuẫn, hoa của ai? PHẠM PHONG (TỔNG HỢP VÀ LƯỢC DỊCH) 25/03/2023 2156 từ
Tuổi Trẻ Cuối Tuần số 11-2023: "Thượng đỉnh Nga - Trung: Một liên minh mới đã định hình?" TUỔI TRẺ CUỐI TUẦN ONLINE 23/03/2023 1 từ
Hạ tầng sạc pin ô tô điện Việt Nam: Trạm sạc chưa nhiều, quy chuẩn chưa đủ CÔNG TRUNG 22/03/2023 1759 từ
Nổ đầu đạn ở Kon Tum: 2 người chết, 3 người đa chấn thương ĐÌNH CƯƠNG 26/03/2023 Chiều 26-3, bác sĩ Võ Văn Thiện, giám đốc Bệnh viện Đa khoa tỉnh Kon Tum, cho biết bệnh viện đã cứu sống 3 bệnh nhân trong tình trạng đa chấn thương. Nguyên nhân chấn thương, theo người nhà khai báo, là do nổ đầu đạn dẫn đến cháy nổ.
Ukraine lên án Nga triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật ở Belarus HỒNG VÂN 26/03/2023 Ông Oleksiy Danilov, cố vấn về an ninh của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, cho rằng kế hoạch triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật ở Belarus của Nga sẽ gây bất ổn cho chính Belarus.
Căn nhà 4 mặt tiền nằm giữa đường suốt 10 năm chưa giải tỏa được ở TP.HCM LÊ PHAN 26/03/2023 Năm nay sẽ di dời nhà 4 'mặt tiền' án ngữ giữa đường TP.HCM 10 năm
Kim tiêm dính máu vứt bỏ ở vỉa hè khu đô thị mới QUANG THẾ - DANH KHANG 26/03/2023 "Dù khu đô thị mới đã đông đúc cư dân hơn những năm trước nhưng chúng tôi vẫn thấy kim tiêm dính máu vứt la liệt trên vỉa hè. Có nhiều hôm người nghiện ma túy còn đi vào những biệt thự không có người ở để tiêm chích…", bà T. cho biết.