"O" gà nòi

Phóng to

Xổ gà

Đi cặp theo sông Cao Lãnh vô miệt vườn thuộc các xã Hòa An, Tân Thuận Tây, trên đường đi cứ cách khoảng 5-7 căn nhà là có một nhà đặt cái lồng nhốt gà trước sân. Bên trong khi thì chú gà ô lông đen tuyền, lúc thì anh gà điều màu vàng đỏ, hoặc chú gà chuối bông lốm đốm trắng ưỡn ngực cất cao tiếng gáy.

Có nhà để một lúc cả chục cái lồng như vậy và dành hẳn một sân rộng để “chưng” gà. Có người kín đáo hơn, đem sân gà ra phía sau nhà. Cũng có người lập hẳn một trại chuyên nuôi gà nòi, rào chắn cẩn thận.

Từ cách nuôi truyền thống…

Tôi ghé nhà chú Ba Sa, một người có tiếng trong nghề nuôi gà nòi hơn 30 năm qua. Ông dành hết khoảnh sân rộng xung quanh nhà để nuôi gà nòi. Mỗi con gà trưởng thành được nhốt riêng trong cái lồng đan bằng nan tre. Coi cái cách của ông cho gà uống nước cũng thấy hết sức kỹ lưỡng. Phải là nước mưa, đựng trong lu có nắp đậy đàng hoàng. Tới cữ mới đem ra cho vô cái ca nhựa móc trên thanh tre của lồng.

Chuyện cho gà ăn càng công phu hơn như ông cho biết: phải “ví” sẵn năm bảy chục giạ lúa trong nhà, mà phải là lúa phơi khô rê sạch như tiêu chuẩn lúa xuất khẩu. Trước bữa cho gà ăn phải “gút” lúa bằng cách ngâm nước, ủ cho ra mộng. Mà cho ăn cũng phải có chừng mực, sao cho vừa đủ chất vừa không dư mỡ, nếu không gà sẽ nặng nề, xoay trở chậm chạp.

Phóng to

Gà đang đá độ

Để con gà có da thịt săn chắc, hằng ngày ông tẩm nghệ, phun rượu toàn thân gà. Các thứ lông cánh, đuôi, chân, cổ… được cắt tỉa cẩn thận. “Để cho thân gà gọn nhẹ, không vướng víu khi lâm trận. Còn tẩm gà thì có bài thuốc riêng thuộc loại bí truyền, đủ sức tẩm gà tới mức da nó dày như da… voi, cựa thường đâm không lủng, trừ cựa sắt mà thôi”.

Gà nuôi được một năm thì tới tuổi trưởng thành, bắt đầu “cáp” đá được rồi. Nhưng thường các chủ gà chưa cho ra trận liền mà “ủ” đó cho tập luyện ráo riết. Cứ độ chừng 5-7 ngày là gà được “xổ” một lần, giống như võ sĩ đấu tập vậy. Chọn hai con gà bằng chạn nhau cho đá thử. Trước khi đá, các “huấn luyện viên” thường cẩn thận dùng vải mềm bịt cựa gà lại để tránh rủi ro.

Mỗi trận đấu tập chừng 10 - 15 phút thì nghỉ một hiệp. Cứ 3-4 hiệp thì xong. Sau khi đấu tập, các chủ gà thường coi thế đá, phân tích từng cú nạp, móc giò, né đòn, mổ, đâm... để đánh giá năng lực của “võ sĩ”. Từ đó sẽ có cách “cáp độ” thích hợp khi gặp đối thủ.

Trong thời gian “tập nặng” như vậy, các chú gà được tẩm bổ hết sức kỹ lưỡng. Cách chừng 2-3 ngày gà được cho ăn một lòng đỏ trứng gà, thịt hoặc cá sống. Tốt nhất là cho ăn lươn tươi chặt khúc nhỏ, không để mất máu tươi. Ngoài ra giặm thêm các thứ cà chua, đậu xanh, đậu nành... Chú Ba cho biết: mỗi sáng sớm cho gà uống một lần, có ly, chén đong đo cẩn thận. Làm như vậy để gà bền sức khi đá, không “hốc” nước.

Sau đó đem gà ra tắm sương, dùng khăn sạch lau gà cho đều rồi phun ít rượu. Cách này để gà dai sức, đá không hết “pin”. Và điều tối kỵ là không bao giờ để cho gà đạp mái. Chứ nếu không, đang đá nửa chừng mà bị run chân là gà “cúng mạng” đối phương liền.

Hiện nay, các “lò” nuôi gà xuất hiện ở đều khắp các tỉnh chứ không riêng gì Cao Lãnh. Có thể thấy nổi lên khá rầm rộ ở miệt Gò Công (Tiền Giang), Đức Hòa (Long An), Hóc Môn - Bà Điểm (TP.HCM), Ô Môn (Cần Thơ), Châu Đốc (An Giang)... đều là những nơi có nuôi gà nòi truyền thống từ xưa.

…đến công nghệ nuôi gà nòi

Còn dân cá độ thứ thiệt, cỡ 5-7 triệu tới vài chục triệu mỗi độ thì có cách nuôi và chơi gà thuộc đẳng cấp chuyên nghiệp. Gà cỡ này phải có giá 5-7 triệu đồng/con. Cá biệt gà “dữ”, thường thắng hai, ba độ rồi giá tới 10 triệu đồng/con cũng có người tranh mua.

Năm Đại, một tay nuôi gà có tiếng ở xã Tân Thuận Tây, được biết tới như một người nuôi gà nòi chuyên nghiệp. Anh thường tuyển giống từ những con gà đã giải nghệ sau khi thắng những độ lớn. Khi đem về gà cũng te tua, bầm dập, nhưng với cách dưỡng của anh, gà mạnh khỏe, sung sức trở lại.

Rồi anh đi qua tận miệt Bến Tre, Tiền Giang tìm những con mái tơ nòi đem về phối giống. Giải thích vì sao phải đi xa như vậy, anh cho biết “để tránh gà bị “lộn kiếp”, tức là đồng huyết, cùng họ hàng, gà sẽ yếu”. Khi gà bằng cùm tay, trong một bầy 8-9 con, anh chỉ giữ lại 3-4 con “tuyển” và bắt đầu “o” cho tới ngày khôn lớn. Gà của anh bán giá bét nhất cũng 1,8 triệu đồng/con.

Nuôi gà cao cấp hơn phải kể tới anh P.H. ở xã Hòa An (TX Cao Lãnh, Đồng Tháp). Dựa vào câu nói dân gian “chó giống cha, gà giống mẹ”, anh tìm mua cho được gà mái Mỹ nhập từ nước ngoài. Theo suy luận của anh, gà mái Mỹ có lá phổi nhỏ, cho lai gà nòi Việt sẽ cho ra lứa gà giống mẹ là có phổi nhỏ. Điều này hết sức có lợi cho gà khi lâm trận. Bởi vì khi đá, gà thường đâm vào nách đối thủ, nếu trúng phổi thì thua liền. Nếu gà có lá phổi nhỏ thì xác suất bị đâm trúng sẽ không cao.

Ngoài ra, do đặc tính của gà Mỹ là sung sức, mạnh mẽ, khi lai với gà nòi Việt nhanh lẹ, khôn ngoan sẽ cho ra lớp kế thừa có đầy đủ tố chất của dòng gà vừa khỏe vừa tinh khôn, có đòn hiểm. Không biết lý luận trên có đúng với thực tiễn không, nhưng xem ra gà của anh bán đắt như tôm tươi. Đa số dân chơi gà nòi ở khắp xứ, từ TP.HCM đến các tỉnh ĐBSCL, tận Campuchia đều tìm về anh để chọn gà.

Phóng to

Gà nhốt nuôi thúc chờ đá

Cũng công phu và tỉ mỉ như nuôi bò sữa, gà loại này được ghi rõ xuất xứ bố mẹ, chủng loại, cân nặng, độ tuổi… hẳn hoi. Và tất nhiên là tiền nào của nấy, một con gà ở đây bán ra không dưới 2 triệu đồng. Và chỉ cần thắng một độ đầu tiên, lập tức nó tăng lên tới 9 -10 triệu đồng. Giống như cầu thủ bóng đá vậy, chỉ qua vài trận nổi lên là lập tức giá chuyển nhượng sẽ tăng tới mức chóng mặt.

Mánh khóe trường gà

Tại một quán cà phê ở TP Mỹ Tho (Tiền Giang), một nhóm thanh niên chừng 9-10 người móc điện thoại di động gọi nhau liên tục. Sau một hồi thỏa thuận, cả nhóm lên xe gắn máy rồ ga phóng về hướng ngoại ô. Len lỏi qua nhiều vườn cây rậm rạp, họ đến một bãi đất trống, vắng vẻ. Một tốp thanh niên khác không biết ở đâu ra, cũng bất ngờ xuất hiện. Hai bên trao đổi vài câu ngắn gọn rồi mỗi bên đem một con gà của mình ra.

Họ vẽ một cái vòng tròn đường kính chừng 2m rồi thả gà vô. Gà nào cũng được chồng hai cây cựa sắt dài 5-6 phân ở chân. Cựa nhọn hoắt, bén ngót, tưởng tượng nó đâm vô ngực mình cũng chết, huống chi gà. Hai con gà được thả vô vòng đấu. Chúng xù lông, nhảy lên xông vào nhau đá rẹt rẹt. Khán giả bên ngoài vỗ tay reo hò cổ vũ.

Được khoảng 5 phút, con gà ô dùng mỏ túm được mồng con gà điều. Nó nhảy lên nạp mạnh một cái. Hai con rớt xuống nằm dính cục vào nhau. Hai “nài” gà của đôi bên nhào vô gỡ ra. Phe gà điều chửi thề: “Mẹ nó. Dính nguyên cựa vô ức”. Cái cựa sắt được gỡ ra, con gà điều loạng choạng vài bước rồi ngã gục. Độ gà nhanh chóng kết thúc. Hai bên chung tiền rồi mạnh ai nấy… biến.

Dân chơi gà thường kể nhau nghe những vụ thắng độ đáng ngờ của ông Sáu Dâu, một tay chơi gà có hạng ở Bà Điểm (TP.HCM). Sau nhiều lần thua xiểng liểng ở Long An, ông bán hết nhà cửa giải nghệ. Nhưng sau đó một năm, bỗng dưng người ta lại thấy ông xuất hiện. Ông ôm theo những con gà không lấy gì xuất sắc lắm, nhưng gà đá đâu thắng đó. Ông thắng chừng 7-8 độ gì đó, chuộc lại nhà cửa rồi từ đó tới nay giải nghệ luôn.

Phóng to

Gà nhốt nuôi thúc chờ đá

Có người trả lời: “Vì ông đã thề độc với thầy là chỉ dùng mánh này để lấy lại vốn đã mất thôi. Sau đó phải bỏ nghề. Ông giữ đúng lời hứa, sau đó thì biệt tích giang hồ luôn”.

Ở Gò Công (Tiền Giang), vào cuối năm 2002, gần Tết Nguyên đán, một chủ gà đã nhờ hẳn một bác sĩ phẫu thuật nách con gà của mình, luồn vô đó một miếng inox nhỏ làm “giáp” che thân. Con gà bị đâm liên tục ba bốn nhát mà vẫn… trơ trơ. Nó thắng tới độ thứ tư thì chủ của nó cũng đem đi... nấu cà ri luôn vì sợ bể mánh.

Tại Châu Đốc, mới hồi đầu năm nay, một bác sĩ mê đá gà đã cho con gà cưng của mình uống một loại “doping” cực kỳ sung mãn. Khi ra đá, sức nạp của nó hết sức mãnh liệt. Chỉ cần ba cú “nhập kê”, gà đối phương đã bị đo ván liền. Dân độ khoái quá, tưởng gà chiến nên tranh nhau mua với giá cao. Ai dè chỉ một độ kế tiếp, gà này thua tan nát. Lý do vì thiếu “doping”.

Dân chơi gà độ thường “xử” nhau theo luật giang hồ. Vì mang tính cờ bạc nên Nhà nước cấm, khi tranh chấp nhau không ai phân xử, cho nên chuyện đánh lộn, đâm chém gây rối loạn trật tự thường xuyên xảy ra. Chú Ba Sa kể:

“Có lần trong khi đá, con gà của bên A bị đâm một cựa sắp chết. Khi gỡ gà ra, “nài” của bên A đã kịp thời bí mật lòn tay đâm gà bên B một cựa. Hai con gà cùng ngất ngư, coi như huề. Bên B sinh nghi bèn kiểm tra gà của mình thì phát hiện bị gian lận. Họ xách dao rượt đuổi bên kia chạy có cờ. Báo hại bà con xóm làng phải một phen khiếp vía”.

Phóng to

Chăm sóc gà

Chú Huê cho biết thêm chơi gà nòi là một nghệ thuật của ông bà ta từ xưa. Nhìn cặp gà đá nhau, người xưa coi thế đá, né đòn, cách tiến thủ của gà mà sáng tạo ra bài “kê quyền” trong môn võ Bình Định. Cũng giống như nhìn khỉ đùa với hổ mà ông bà mình có bài “hầu quyền”, nhìn rắn và chuột đấu với nhau cho ra bài “xà quyền”...

Người xưa đá gà có phân hiệp đấu, cho gà nghỉ giải lao vô nước, vỗ hen đàng hoàng. Trường gà có dựng mê bồ, có sân ngồi coi, giống như coi thi đấu võ đài thật sự. Một độ gà đá cả buổi, có khi kéo dài tới cả ngày mới kết thúc, bởi vì gà đá cựa thiệt. Chứ không như bây giờ, mấy chú trẻ toàn chồng cựa sắt, đá vài ba phút là gà đâm nhau chết rồi chung độ. Đá kiểu đó mang tính cờ bạc, không còn gì là nghệ thuật.