Rau cần tây có bùa yêu?

Đàn ông ăn rau cần tây thì cơ thể tiết ra mùi quyến rũ phụ nữ? Chuyện khó tin nhưng thực tế đã có hàng loạt thức từ thực phẩm đến hóa mỹ phẩm dính líu đến cần tây được sản xuất nhằm tăng khả năng quyến dụ của đàn ông.

Những lời đồn thổi này cũng có cơ sở khoa học phần nào. Cơ sở khoa học đó là, trong rau cần tây có chứa hai nội tiết tố sinh dục thuộc nhóm steroids: Androstenone và Androstenol (hai tên khác nhau ở các mẫu tự cuối "one" và "ol").

Cần tây không làm đàn ông dũng mãnh hơn

Androstenone là kích thích tố sinh dục nam, nhưng rất tiếc, không làm ăn gì được so với "tay tổ" testosterone. Dù vậy, androstenone lại là sản phẩm của quá trình chuyển hóa các hormone sinh dục (trong đó có testosterone). 

Nên dù không tác động trực tiếp, androsterone lại tác động gián tiếp với vai trò điều hòa hoạt động của các hormone sinh dục, tác động đến những đặc tính sinh dục thứ cấp như phát triển lông tóc, cơ bắp, mật độ xương, vỡ tiếng ở tuổi dậy thì, libido (dục tính) và sex.

Androstenone là hormone do tuyến thượng thận và tuyến sinh dục (tinh hoàn) tiết ra. Dù androsterone là kích thích tố nam, nhưng nữ cũng có androsterone (từ buồng trứng). Đàn ông dĩ nhiên có nhiều androsterone hơn đàn bà. Thừa hay thiếu androstenone ở mức nào đó, kể cả phái nữ, đều sinh lắm bệnh phiền toái, chứ chẳng riêng gì gây trở ngại chuyện ái ân hay ngoại hình phái tính.

Truyền thông lá cải kháo nhau rằng androstenone làm tăng testosterone, từ đó suy diễn androsterone làm tăng sự "dũng mãnh" của đàn ông. Ăn rau cần tây có androstenone sẽ cải thiện khả năng giường chiếu. Về làm tăng testosterone thì đúng một phần, vì androsterone có vai trò điều hòa các hormone sinh dục, nhưng không đáng kể. Còn ăn rau cần tây, thậm chí uống nước ép, nước xay rau cần tây, cho đến nay chưa có nghiên cứu khoa học nào xác nhận công dụng thần thánh đó cho quý ông.

Thế còn chất bổ sung androsterone (một dạng thực phẩm chức năng) thì sao? Điều này tuyệt đối bị cấm, vì tính không an toàn của nó. Không chỉ trong tăng sex ảo tưởng, mà trong thể thao, các vận động viên dùng androsterone để làm tăng sức mạnh cơ bắp cũng bị cấm. Androsterone có trong danh mục chất dopping của tổ chức anti-doping thế giới (WADA). Thử máu mà có androsterone thì khỏi thi đấu.

Hormone và pheromone cả hai đều là nội tiết tố, nhưng "tác nghiệp" khác nhau. Hormone hoạt động trong phạm vi cơ thể, còn pheromone được phóng ra ngoài để hoạt động.

Như vừa nói ở trên, chất androstenone có vai trò là hormone, nhưng điều thú vị là androsterone còn có vai trò như một pheromone, nghĩa là có thể tiết mùi hay tín hiệu ra ngoài để "tác nghiệp".

Một nội tiết tố khác có trong rau cần tây là androstenol. Chất này không có vai trò của một hormone, mà chỉ thuần túy là pheromone. Một số loài thực vật khác như nấm cũng có hai nội tiết tố này, nhưng nhiều nhất là rau cần tây. Hai chất, androstenone và androstenol, có lẽ chỉ ảnh hưởng một chút đến mùi vị của cần tây.

Điều thú vị là androsterone và androsterol cũng được tìm thấy ở người trong nước tiểu và mồ hôi, đặc biệt là mồ hôi nách.

Mùi cần tây và mùi của… heo đực

Điều bất ngờ là hai nội tiết tố androsterone và androsterol lại được tìm thấy trong heo đực, với vai trò của một pheromone sinh dục thứ thiệt, nghĩa là tiết ra mùi dụ dỗ. Cả hai thứ "trời đánh" này đều do tinh hoàn và tuyến nước bọt của heo sản xuất, và được tìm thấy trong nước dãi và da của heo đực.

Heo cái trong mùa "tình yêu", đánh hơi được mùi của hai chất dẫn dụ này, đặc biệt là androsterone, thì sẽ sẵn sàng trong tư thế di truyền nòi giống ngay. Trong chăn nuôi, androsterone là hoạt chất chính trong thuốc thử, để xác định xem heo cái có đang trong thời gian thích hợp để sẵn sàng thụ tinh hay chưa.

Người mình xưa nay, hễ nói đến chuyện giường chiếu thường lảng tránh. Dân Tây lại khác, nói đến cải thiện sex thì rất hào hứng. Mấy ông nhà báo vội vàng liên tưởng rau cần tây với nước dãi của heo đực, và mồ hôi nách của đàn ông. Chẳng phải cả heo và người đều có thành phần chất dẫn dụ sinh dục androsterone và androsterol đấy sao?

Khi một nhà tâm lý học, trong một nghiên cứu đầy máu lửa cảm tính, đưa ra kết luận: đàn ông ăn rau cần tây thì cơ thể sẽ tiết ra mùi làm hấp dẫn phụ nữ. Đã có tiến sĩ bảo chứng, khỏi cần dè dặt, androsterone và androsterol lập tức được "tôn vinh" thành chất dẫn dụ phái tính ở người, được thêu dệt nhiều chuyện tình ái ly kỳ xoay quanh rau cần tây, không kém gì câu chuyện của tay chơi phóng đãng người Ý, Casanova, ăn điểm tâm với 50 con hàu để đủ sức duy trì "bản lãnh" với 122 bạn tình.

Vậy là giới kinh doanh "bắt bài" và nhập cuộc. Nhập cuộc mà chỉ buôn bán rau cần tây thì kiếm chác là bao? Giới làm ăn huy động toàn bộ thân thể cần tây, lá, rễ, hạt vào quy trình chế biến. Lá cần tây có mùi thoang thoảng của tiêu, thế là có mặt hàng gia vị: bột cần tây sấy khô để rắc lên món thịt quay, cá nướng.

Rồi rau cần ép thành nước giải khát "celery juice", được quảng cáo là vừa "detox", vừa có… mùi hấp dẫn phái tính. Celery juice đã trở thành xu hướng tiêu thụ ở Mỹ trong những năm qua. Hạt cần tây được sấy khô, nghiền mịn trộn với muối ăn để cho ra "muối cần tây" (celery salt) làm gia vị trong các món cocktail, hotdog… hay để mấy bà bếp ướp thịt.

Kiếm bộn bạc nhất là nước hoa cần tây (celery perfume). Hạt cần tây được chiết xuất để lấy tinh dầu. Không biết trong "nước hoa cần tây" này có hai chất pheromone của cần tây không? Nếu có thì hàm lượng bao nhiêu? Điều rắc rối là chất androsterone có mùi chẳng dễ chịu chút nào. Còn andorostenol thì có mùi thơm, nhưng lại mất mùi rất nhanh, ngay sau khi mồ hôi tiết ra (ở đàn ông).

Chẳng nhằm nhò gì với các đại gia. Tiền bạc được bung ra để tổng hợp chất dẫn dụ andorostenol, pha chế thêm thắt để thành nước hoa có mùi êm dịu, quyến rũ phái đẹp. Tiền tài trợ cũng được đổ vào cho các viện, các trường đại học… đang đói ngân sách nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu nào cũng công bố nước đôi, cũng phải thòng cho được chữ "putative pheromone" (được giả định là chất dẫn dụ phái tính ở người), và cần thêm nhiều nghiên cứu sâu hơn. Báo chí thì khỏi nói, bốc không đẹp không ăn… tiền (quảng cáo). Thậm chí có báo còn xem nước hoa cần tây như là chất kích dục (aphrodisiac).

Chỉ là "lia thia quen chậu…"

Pheromone thường được mặc định là chất dẫn dụ phái tính, nôm na là quyến rũ đối tượng khác phái xáp vào. Thật ra, pheromone là tín hiệu hóa học được phóng ra ngoài, để báo hiệu cho côn trùng cùng chủng loại thông tin gì đó, và chỉ có cộng đồng chung sống với nhau mới nhận diện ra.

Ong phát ra pheromone, tín hiệu báo cho đồng bọn cùng tổ biết nơi nào có hoa để hút mật. Kiến phát ra tín hiệu đánh dấu đường đi cho cộng đồng kiến khỏi đi lạc… Thậm chí có người còn hào hứng cho rằng thực vật cũng tiết ra pheromone, như hoa tiết ra mùi (tín hiệu hóa học) để dụ ong bướm đến hút mật, nhân đó phát tán phấn hoa. Điều này chưa được khẳng định.

Androsterone và androsterol là chất dẫn dụ phái tính của heo đực, nhưng được suy diễn thành chất dẫn dụ phái tính ở đàn ông. Không có chuyện phụ nữ (trong thời gian trứng rụng) hễ ngửi thấy mùi androsterone là đã chịu… xáp vào như heo cái. Tế bào khứu giác ở người không có thụ thể để tiếp nhận androsterone như là chất dẫn dụ, mặc dù họ vẫn ngửi được mùi đặc trưng của androsterone và androsterol trong mồ hôi.

Dù có nhiều nghiên cứu về chất dẫn dụ phái tính ở người, nói chung chứ chẳng riêng gì pheromone của heo đực, nhưng kết quả chẳng đi tới đâu, chỉ là bày tỏ "hy vọng" cho vui, hoặc để tạo cái cớ cho báo chí mập mờ thêm thắt. 

Cho đến nay, khoa học vẫn chưa thừa nhận có pheromone dẫn dụ phái tính ở người. Pheromone ở người, nhất là với phái nữ, nếu có thì phải có tính chọn lọc tuyệt đối: một và chỉ một. Có bà nào ngửi mồ hôi đàn ông mà khen… thơm đâu, trừ duy nhất người nào đó, mà trong ca dao gọi là "Lia thia quen chậu…". Trái tim người khác trái tim heo. Tập tính khác với bản năng là ở chỗ đó.

Rau cần tây là món ăn lành mạnh. Vài lợi ích sức khỏe của rau cần tây đã được khoa học ghi nhận. Nghiên cứu của Đại học Chicago cho thấy khi thử trên động vật, chất phthalide có trong cần tây làm giảm mức LDL (cholesterol xấu) khoảng 7% và làm hạ huyết áp khoảng 14%.

 Chất phthalide cũng làm giãn mạch máu. Một nghiên cứu khác trên người bị cao huyết áp nhẹ trong sáu tuần cho thấy huyết áp giảm. Rau cần tây dù sao cũng chỉ là thực phẩm. Bệnh cao huyết áp ở người lớn tuổi chỉ chữa bằng thực phẩm là không ổn. Nên đi bác sĩ điều trị bằng thuốc; thực phẩm chỉ là hỗ trợ.

Về ẩm thực, rau cần tây xào thịt bò là món ăn hấp dẫn. Ăn món này để bổ dưỡng và cũng để sướng miệng. Còn mơ mộng sướng thêm chuyện khác thì cũng nên biết rằng: hai chất dẫn dụ androsterone và andorostenol trong cần tây khi vào tới hệ tiêu hóa sẽ bị phân giải, không còn nguyên vẹn để thành bùa mê. Còn nếu một mực ảo tưởng với nước hoa cần tây hấp dẫn người đẹp thì cứ việc tự thỏa mãn, nhưng cũng nên nhìn trước ngó sau. ■