​Rong ruổi theo dấu chân hoa

Xuân về hoa cũng về khắp phố phường - Ảnh: Cao Anh Tuấn

Hoa nơi phố thị

Tương truyền xưa kia ở vùng phía đông núi Sóc Sơn linh thiêng có một cây hoa đào cổ thụ, cành lá xum xuê khác thường, là nơi trú ngụ của hai vị thần luôn che chở cho dân chúng và dùng cành đào để trừng phạt ma quỷ. Vào dịp tết hai thần lên thiên đình chầu Ngọc hoàng, nên để trừ tà và những điều không may mắn, dân chúng đã hái những cành đào về cắm trong lọ. Từ đó thành phong tục, nhà nào cũng có một cành đào trong dịp tết. Có phải vì mang theo sinh khí của thần linh nên cánh hoa đào Việt thật huyền ảo và lung linh? Có phải vì thế mà những cánh hoa luôn đầy sức sống và như trong miền cổ tích không?

Ngắm phố những ngày giáp tết thật thích. Những ngày ấy, hoa đã thay màu áo cho phố. Cái xám xịt của bêtông dịu lại, những con phố bỗng trở nên mềm mại. Và dòng người xe - dẫu vẫn hối hả - nhưng đã hóa dòng sông mang theo những cánh hoa bồng bềnh trong gương mặt rạng rỡ của mùa xuân. Vẫn còn đó những nỗi lo cơm áo, gạo tiền không bao giờ dứt nổi. Vẫn còn đó những ham hố, bon chen của kiếp người, chẳng thể hết. Nhưng vẫn trào dâng một niềm vui nho nhỏ. Bừng lên một tình yêu phố, yêu người từ hoa. Bỗng muốn nghe quá tiếng hoa cười trong nắng giữa bêtông. Như muốn nghe một lời chào vĩnh cửu cho một khởi đầu mới.

Hoa nơi núi rừng

Hoa đào giờ có ở khắp nơi, không chỉ trong những làng hoa Hà Nội. Mỗi mùa giáp tết, đào rừng nở bạt ngàn trên những cung đường Tây Bắc. Đào đậu dày đặc trên những con lộ miền Đông, bên những gốc tràm cổ thụ vùng biển Long Hải hay trên những sườn xưa núi lửa Bảo Lộc, La Ngà. Mai anh đào, thứ đào phớt hồng cánh đơn khoe sắc trên những triền đồi phố núi Đà Lạt, Pleiku.

Ai đã từng đặt chân trên những cung đường hiểm trở của đại ngàn Tây Bắc, Hà Giang, Mèo Vạc hay Mộc Châu, Sa Pa những  khi năm hết tết đến, không thể quên những ngọn đồi phủ đầy đào hồng và ban trắng. Cái màu trắng hồng tinh khiết luôn mời gọi, dập dờn nồng ấm trong cái lạnh mùa đông,  trong trập trùng xanh, rồi mất hút trong màu chàm vô tận của núi. Những nếp nhà tường trình như nép theo cành, nương theo hoa, làm khung cảnh rừng núi mất đi vẻ uy nghiêm, trầm lắng thường ngày, rừng trở nên gần gũi hơn.

Nhưng rừng Tây Bắc, Đông Bắc không chỉ có ban và đào. Muôn vàn loài hoa dại có tên và không tên điểm tô cho bức tranh thiên nhiên đã quá toàn bích. Những cánh hoa hồng, trắng, xanh, trong, tinh khiết như những ngôi sao băng rớt trên thảm cỏ. Cứ mỗi mùa hoa nở, người người  lại rủ nhau lên rừng ngắm hoa. Và mỗi mùa tết về, chân người lại đi, rong ruổi theo những dấu chân hoa.

Hoa ở miền Tây mang một màu sắc riêng. Hoa ở Sa Đéc không giống bất kỳ làng hoa nào khác. Bởi những luống hoa ở đây không được trồng trong vườn hay ruộng mà trồng trên giàn, soi bóng xuống mặt nước lung linh. Để chăm sóc hoa người ta dùng những chiếc ghe nhỏ, len lỏi giữa những rẫy hoa cao ngang ngực hoặc gần lút đầu người. Có lẽ vì vậy mà làng hoa Sa Đéc luôn mang một vẻ quyến rũ và duyên dáng rất riêng biệt.

Hoa ôm người và người ôm hoa. Hình như chỉ khi được “chìm” trong cái không gian ngát hương nhiều màu sắc đó, người ta mới thấu hiểu một cách đầy đủ rằng hoa là những gì tinh túy nhất trong kết tinh của đất trời và nắng gió với cỏ cây. Có lẽ vì gần nước nên những cánh hoa nơi đây luôn đẫm hơi sương. Có lẽ vì gần gũi với nắng vàng phương Nam nên hoa ở đây luôn mang một vẻ rực rỡ và sung mãn, một vẻ đẹp chẳng hoa nào nơi xứ lạnh có được.

Hoa xứ người và hoa xứ ta

Nhớ gần chục mùa tết phiêu bạt những phương trời xa xôi. Ngắm một Hà Lan thu nhỏ thôi đã thấy ngút ngàn hoa. Hay những ngày hè với lễ hội hoa trên đất Đức hay Mỹ, Floriade, Tulip top garden tại Canberra..., luôn là những kỷ niệm khó quên mỗi khi nghĩ về hoa. Đi và thêm thương hoa xứ mình.

Những lễ hội hoa ở nước ngoài cũng có rất nhiều sự kiện văn hóa đi kèm như ở ta. Nhưng có lẽ điểm khác biệt dễ thấy nhất là: hoa là vua, là nữ hoàng, là tối thượng được tôn vinh với tất cả mọi sự trân trọng nhất trong không gian và môi trường của hoa, chứ không hẳn chỉ để phục vụ người.

Lễ hội hoa Weißensee ở Berlin có truyền thống từ những năm 1960 tới nay và đã trở thành một lễ hội đường phố với hàng trăm ngàn người tham gia mỗi kỳ tổ chức. Ấy vậy nhưng hoa luôn có một không gian xứng đáng, nhờ sự tham gia và hỗ trợ của hàng trăm nhà trồng hoa và các công ty hoa và dịch vụ hoa khắp nơi. Hoa không bị “đè nén” trong những chậu, những bình, những không gian rườm rà, rắc rối lỉnh kỉnh từ giấy, sắt, nhựa, từ... mọi thứ như trong một số lễ hội hoa tại Việt Nam.

Tulip top garden Canberra chỉ là một vườn hoa nhưng ta có cảm giác như lạc vào động hoa tiên, ngay từ con đường quanh co uốn khúc, sắp đặt mà như không. Những gốc hoa anh đào hồng thắm được trồng rất tự nhiên không gò ép kiểu ngay hàng thẳng lối như vườn hoa xứ mình, xen qua những cây cầu, con suối và những bụi cỏ dại, dẫn lối đưa chân du khách vào với thế giới hoa.

Floriade là lễ hội chào đón mùa xuân lớn nhất tại thủ đô nước Úc đã có từ 27 năm nay. Tự nhiên thấy Floriade sao gần gũi với Sa Đéc mình quá. Cũng trên trời dưới hoa, mênh mông bát ngát. Cây và hoa đến với người nhưng vẫn được sống một cuộc đời tự thân, không bị can thiệp thô bạo. Có chăng chỉ là sự quy hoạch về màu sắc và hình khối đầy tính mỹ thuật để người được mãn nhãn khi bước chân vào thế giới hoa. Một mong ước về một “cuộc chơi thật” của hoa không cờ phướn, không vòm sắt đèn hoa giả nhấp nháy, hoa nhựa xanh đỏ. Mong ước chỉ có thiên nhiên của mùa xuân bên phố và bên người.

Tour “Ngắm hoa ngày Tết” 

Đã từng có một tour ngắm hoa tết năm nào. Bắt đầu từ những ngày giáp tết trước khi đưa ông táo về trời, lênh đênh bằng ghe trên sông nước miền Tây. Ngắm những rẫy hoa bạt ngàn ở Sa Đéc, Bến Tre, thăm thú làng hoa và la cà với nông dân. Rời sông lên núi, đi Đà Lạt, về với Thái Phiên, Hà Đông, dạo trên con phố đầy ban trắng và sững sờ trước những đỗ quyên lung linh bên sườn đồi.

Hai tuần rong ruổi theo những dấu chân hoa: qua Hội An và nhà vườn Huế, đến với đào và quất Nhật Tân, đến với đồng tiền, cúc, thược dược Tây Tựu, Từ Liêm, violet tím, hoa bướm mỏng manh Tây hồ và những chợ hoa tờ mờ sáng trên đê sông Hồng... thăm nhà nghệ nhân, xem cắt tỉa bonsai, xem trình diễn nghệ thuật cắm hoa kiểu Việt và Ikebana trong một buổi trà chiều, nghe thuyết trình về hoa trong hội họa ở một triển lãm tranh hoa, và thưởng thức những đặc sản chế biến từ hoa của bếp Việt... Tất cả đều là là những trải nghiệm thật khó quên về một tết, một mùa xuân Việt.

Chuyến đi kết thúc vào đêm giao thừa trong không gian linh thiêng của một ngôi chùa khi xuân vừa tới bên thềm một năm mới. Chuyến đi năm đó làm dấy lên một ước mong được chào một sản phẩm tour du lịch “Ngắm hoa ngày Tết“ cho du khách yêu hoa trong và ngoài nước. Tôi còn nhớ mãi lời của bạn năm đó: không ngờ chỉ là hoa thôi mà cũng nhiều điều thú vị đến vậy.