Siêu phẩm Hiệp sĩ bóng tối: Thế giới luôn cần anh hùng

TTCT - Các nhà phê bình cho rằng siêu phẩm The dark knight (Hiệp sĩ bóng tối), phần mới nhất của loạt phim về Người dơi, đánh dấu cột mốc trưởng thành của thể loại phim siêu anh hùng.

Phóng to

Poster quảng cáo phim Hiệp sĩ bóng tối

Khái niệm “super hero” (siêu người hùng) bước ra từ những trang truyện tranh, chuyên dùng sức mạnh siêu nhiên để trừ gian diệt ác, lúc nào cũng mang một sức hút kỳ lạ với khán giả thuộc mọi lứa tuổi. Và tất nhiên Hollywood đã sớm biết khai thác mảnh đất màu mỡ này để hốt bạc tỉ. Vậy đâu là công thức chung cho sự thành công của thể loại này?

Môtip

Trước hết, đó chính là sức mạnh siêu nhiên của nhân vật, tấm gương phản ánh những mơ ước phiêu lưu của con người từ thời thơ ấu. Khán giả được chứng kiến những pha chiến đấu ngoạn mục, những cảnh tượng phi thường mà chỉ có thể xuất hiện trên màn ảnh nhờ kỹ thuật vi tính hiện đại. Nếu cách đây vài thập niên, hàng triệu người đã mê đắm khi chứng kiến siêu nhân bay lượn trên bầu trời, thì giờ đây những cảnh tượng không tưởng kiểu người nhện đu người qua các tòa nhà chọc trời không còn là chuyện hiếm thấy.

Ngoài ra còn phải kể đến những chi tiết như tình yêu lãng mạn của nhân vật, triết lý cái thiện luôn thắng cái ác, trang phục ấn tượng và những pha hài hước xen lẫn những giây phút hồi hộp, nghẹt thở trong phim.

“Chúng ta dễ tìm thấy bản thân mình trong những nhân vật bất hạnh. Đó là những người hùng bên phe của chúng ta, những người mặc dù có năng lực siêu nhiên nhưng lại không hoàn hảo” - Akiva J. Goldsman, nhà sản xuất và viết bản kịch phim người Mỹ, nói với Hãng thông tấn AP.

“Đó là một cách thể hiện trừu tượng những nỗi sợ hãi của con người - ông nói - Thế giới luôn có những điều bất ổn và chúng ta luôn tìm kiếm những anh hùng như vậy để mong được cứu vớt. Với điều kiện là họ thật sự tồn tại”.

Bất chấp những lời phàn nàn của các nhà phê bình và khán giả hâm mộ rằng Hollywood đang khai thác cạn kiệt đề tài phim siêu nhân thì nó vẫn là một đề tài hứa hẹn cho những bộ phim “bom tấn”. Kể cả dù thiếu vắng những diễn viên ngôi sao thì những bộ phim kiểu này vẫn có thể thu hút một lượng khán giả nhờ vào những hiệu ứng hình ảnh đặc biệt của nó. Hơn nữa, môtip phim về siêu anh hùng thường rất dễ khai thác thêm các phần kế tiếp nên một đề tài có thể dựng thành phim trong vòng mấy chục năm.

Phim siêu nhân còn hấp dẫn vì một lời đồn đại rằng dường như có một “lời nguyền siêu nhân” dành cho những ai liên quan đến quá trình làm các bộ phim này.

Báo chí đã tốn rất nhiều giấy mực để viết về “lời nguyền siêu nhân”, nhất là sau tai nạn thảm khốc vì ngã ngựa vào năm 1995 và cái chết sau đó chín năm của Christopher Reeve, người thủ vai siêu nhân xuất sắc trong bộ phim Superman: the movie và liên tiếp ba phần sau đó. Báo chí so sánh cái chết này với vụ tự tử của George Reeves, diễn viên thủ vai siêu nhân trên truyền hình vào những năm 1950, với những lụn bại trong kinh doanh của hai nhà sáng tạo ra nhân vật siêu nhân là Siegel và Shuster sau khi họ bán bản quyền cho Hãng DC Comics chỉ với 130 USD.

Tính người

Phóng to

Christian Bale, diễn viên thủ vai Người dơi

Các bộ phim siêu người hùng không còn chỉ tập trung vào những pha đánh đấm. Thay vào đó, các nhà làm phim Hollywood đánh mạnh vào việc xây dựng linh hồn của bộ phim và các nhân vật. Các người hùng không chỉ lo cứu thế giới mà còn phải đối mặt với những vấn đề riêng của họ. Những siêu nhân vật này không còn là những hình ảnh hoàn hảo như cách họ đã được thể hiện cách đây vài thập niên. Thay vào đó, họ là những nhân vật không hoàn thiện, với những điểm yếu mà ta có thể bắt gặp ở bất kỳ một người bình thường nào.

Trước khi bộ phim Hiệp sĩ bóng tối đóng máy vào năm ngoái, dường như nó đã hứa hẹn sẽ trở thành bộ phim hay nhất trong mùa hè 2008, và cùng với cái chết của Heath Ledger, người thủ vai nhân vật phản diện “thằng hề”, vào tháng một năm nay càng làm dấy lên sự tò mò của khán giả. Bộ phim đã vượt ra khỏi những định kiến về một môtip phim siêu nhân Người dơi đã kéo dài nhiều năm qua, đánh dấu một bước ngoặt chứng tỏ sự trưởng thành của dòng phim về các siêu anh hùng của Hollywood.

Người dơi là một “thương hiệu” nổi tiếng qua hàng thập kỷ với hàng loạt tập phim ra đời. Nhưng cùng với thời gian, các tập phim dần mất đi nét đặc sắc ban đầu. Chỉ đến khi đạo diễn Christopher Nolan bắt tay thực hiện hai tập phim gần đây nhất là Batman begins (tạm dịch: Người dơi bắt đầu) và The dark knight (Hiệp sĩ bóng tối) thì sức hút mãnh liệt của Người dơi mới được hồi sinh, thậm chí nâng lên một tầm cao mới.

Người dơi là một siêu người hùng “không hoàn hảo”, tên thật là Bruce Wayne. Xuất thân từ một gia đình giàu có, ban ngày anh là một doanh nhân thành đạt nhưng về đêm lại khoác lên mình bộ áo giáp màu đen để bảo vệ thành phố Gotham. Tuy nhiên, Người dơi khác biệt so với các siêu anh hùng khác ở điểm nhân vật này luôn bị chi phối bởi động cơ trả thù và nỗi ám ảnh phải chứng kiến cha mẹ mình bị ám sát.

“Đó là một nhân vật không ổn định, anh ta cũng phải đối mặt với rất nhiều vấn đề - Christian Bale, diễn viên đảm nhận vai Người dơi trong hai tập phim gần đây nhất, nói với AP - Người dơi cũng mang những tính chất bất ổn và kỳ lạ như những kẻ thù mà anh ta phải đối mặt, đó chính là một phần làm nên vẻ đẹp của cốt truyện”.

Theo bảng thống kê của Box Office Mojo thì vỏn vẹn trong ba ngày cuối của tuần trình chiếu đầu tiên, bộ phim “bom tấn” với kinh phí tổng cộng 185 triệu đôla đã thu về 158 triệu đôla, đánh bật Người nhện 3 khỏi vị trí đầu bảng những phim thu được tiền vé nhiều nhất trong những ngày nghỉ của tuần chiếu ra mắt.

Cột mốc

Phóng to

Diễn viên Heath Ledger trong vai Joker tàn độc, dị hợm

Hiệp sĩ bóng tối, một bộ phim “đen tối” như chính tên gọi của nó, khai thác một khía cạnh hoàn toàn mới: người hùng không phải lúc nào cũng lao tới và cứu thế, nơi có một kẻ vô chính phủ với khuôn mặt xanh xao nhợt nhạt đe dọa sẽ cho nổ tung một bệnh viện và hắn đã thành công, và cái chết cùng mối hiểm nguy không chỉ đe dọa các nhân vật chính.

Robert Thompson, giáo sư về văn hóa đại chúng của Đại học Syracuse, cho rằng truyện tranh ngày càng mang tính văn học hơn. Một cuốn truyện tranh cũng có thể mang tư tưởng của thời đại như một cuốn tiểu thuyết hay bản giao hưởng, và phim dựa trên các thể loại truyện tranh như thế này được hưởng lợi từ điều đó.

Đạo diễn Christopher Nolan cho rằng Hiệp sĩ bóng tối hứa hẹn là một lời bình luận về những sự kiện của thế giới đương đại và cuộc đấu tranh chống khủng bố. “Tôi thật sự muốn bộ phim này mang nhiều ý thức về thực tại hơn phim Người dơi trở lại. Chúng tôi đã bấm máy ở Chicago trong vòng bốn tháng, sử dụng đường phố thật và nội thất thay cho các hiệu ứng âm thanh. Tôi nghĩ nếu mọi thứ đều thật và hiển hiện rõ ràng thì nỗi sợ hãi và các cảnh hành động sẽ trở nên thú vị hơn nhiều, khuếch đại được tác động cảm xúc của câu chuyện”.

Hiệp sĩ bóng tối đồng thời đánh dấu đỉnh cao diễn xuất của tài năng yểu mệnh Heath Ledger. Anh đã hoàn thành xuất sắc vai diễn phản diện mang tên Joker của mình trước khi qua đời do uống thuốc quá liều vào cuối tháng một năm nay.

Trước khi ra đi ở tuổi 28, Ledger đã kịp để lại một vai diễn để đời và đóng góp một phần quan trọng vào sự thành công của Hiệp sĩ bóng tối. Vai diễn Joker, kẻ tìm vui trong việc gieo rắc nỗi kinh hoàng cho người dân thành phố Gotham, từng được Jack Nicholson thể hiện rất thành công vào tập 5 của loạt phim Người dơi năm 1989. Cũng chính với tài năng của ông mà nhân vật Joker đã được Viện Điện ảnh Mỹ đưa vào danh sách những nhân vật phản diện hàng đầu trong phim ảnh.

Nếu Joker của Jack Nicholson mang đậm tính hài hước thì Heath Ledger đã hòa mình vào nhân vật để lột tả một Joker tàn độc, dị hợm với bộ mặt sơn trắng mốc, cùng một vệt sơn đỏ vạch ngang qua miệng tạo nên hình thù một nụ cười kỳ quái. Giấu những đường nét điển trai của mình sau lớp hóa trang dị hợm của nhân vật, chàng diễn viên người Úc này đã sáng tạo nên một Joker có một không hai. Đó là một kẻ chỉ nhằm tồn tại để mang sự hỗn loạn đến cho xã hội như chính lời nhân vật đã nói trong phim: “Ta chọn sự hỗn loạn”. Đây cũng chính là nhân vật đã khơi dậy những bất ổn về tâm lý của Người dơi để từ đó làm nổi bật lên giới hạn mỏng manh giữa thiện và ác.