Một tòa nhà văn phòng ở London, Anh với khu vực leo núi cho nhân viên bên trong. Ảnh: spaces.com

Các tòa nhà văn phòng là một trong những động năng quan trọng của tăng trưởng kinh tế và sẽ chỉ ngày càng mở rộng trong tương lai khi đô thị hóa tăng tốc, hầu hết nền kinh tế đang phát triển đều sẽ chuyển dịch theo hướng sang công nghiệp và dịch vụ - đồng nghĩa với việc ngày càng mở rộng diện tích và quy mô làm việc văn phòng.

Theo The Economist, ở 40 nước phát triển, khoảng 200 triệu người, tức 1/3 lực lượng lao động, đảm nhiệm các công việc bàn giấy. Riêng ở Anh, nhân viên văn phòng tạo ra 55% tổng thu nhập của lực lượng lao động.

Công nghệ và các thói quen làm việc thay đổi nhanh chóng đang định hình lại “đời công sở” ở khắp nơi, với cả người lao động lẫn chủ doanh nghiệp, cả người thuê lẫn chủ sở hữu của các không gian văn phòng này.

Vào đầu thế kỷ 20, ở các nước đã công nghiệp hóa, không gian văn phòng nhắm tới mục tiêu tối đa hóa hiệu quả bằng cách bắt chước thiết kế và vận hành của nhà máy sản xuất công nghiệp hàng loạt, với hàng dãy người đánh máy, thư ký và kế toán viên, theo ý tưởng của Frederick Taylor, một trong những chuyên gia quản trị doanh nghiệp đầu tiên trên thế giới.

Tới những năm 1960, không gian văn phòng ít tù túng hơn xuất hiện lần đầu tiên có lẽ là ở Đức, với khái niệm mới mẻ “Bürolandschaft” (cảnh quan văn phòng).

Không gian làm việc kiểu hình hộp, mỗi người một ô.

Những năm 1980, mô hình “mỗi người một buồng” xuất hiện. Gần đây nhất là các “không gian mở” hoặc “không gian hội tụ” với mục tiêu san bằng thứ bậc và tăng tính không chính thức trong các văn phòng.

Ngày nay, các cải tiến trong thiết kế và xây dựng văn phòng hướng tới việc giúp dân văn phòng khỏe mạnh hơn, vui vẻ hơn, và qua đó người sử dụng lao động hi vọng họ cũng sẽ làm việc hiệu quả hơn.

Một nghiên cứu của Đại học Harvard cho thấy 10% quỹ lương của các doanh nghiệp được chi cho việc nghỉ ốm của nhân viên và sự cải thiện chất lượng không khí hay nhiệt độ trong không gian văn phòng sẽ giúp người lao động sắc bén cũng như thông tuệ hơn với công việc. Việc được tiếp cận ánh sáng tự nhiên cũng giúp tăng năng suất.

“Trong 10 năm nữa, chúng tôi kỳ vọng nơi làm việc sẽ trở nên thoải mái hơn rất nhiều - một nơi bạn có thể ở lại lâu hơn mà không thấy áp lực và sự chính thức của không gian văn phòng truyền thống - Tanya Wood, giám đốc Hãng thiết kế văn phòng Soho Works, nói với thespaces.com - Với thời giờ làm việc linh động hơn, người ta sẽ ít muốn ngồi ở văn phòng chính thức hơn. Họ muốn các không gian thực sự chăm sóc cho đời sống ở nơi làm việc, nơi họ có thể tiếp cận mọi thứ từ phòng tập thể dục tới các không gian xã hội, thậm chí là nhà tắm và phòng ngủ”.

Các không gian văn phòng mở và hội tụ, từng được cổ xúy một thời gian, nay cũng đang bắt đầu bị nghi ngờ. “Chúng ta đang bắt đầu thấy người ta không còn ưa việc công nghệ xóa nhòa sự riêng tư ở không gian văn phòng - Dan Harvey của Công ty bất động sản CBRE nói - Tương tự là việc từ bỏ các không gian mở và trở lại với những văn phòng riêng tư. Sự hợp tác là tốt, nhưng ngày càng có cảm giác là không gian mở không cho người lao động lựa chọn, trong khi nhiều lúc họ muốn được riêng tư. Các văn phòng tương lai, vì vậy, có thể trở nên riêng tư hơn”. ■