Vợ chồng đi biển

Phóng to

Những con cá hồng có giá cao đã cho vợ chồng anh Trần Tiến Phương nụ cười rạng rỡ - Ảnh: Huỳnh Văn Mỹ

Bến xóm Lưới nằm dọc dài theo dòng Trường Giang. Từ bến Lưới, những chiếc ghe nhỏ 5-10 CV ra đến cửa Lở phải mất gần hai giờ, từ đó phải đi thêm ba giờ nữa mới đến vùng đánh bắt. Ở triền sông nhưng lại dựa vào biển xa để kiếm sống, người xóm Lưới lúc nào cũng bươn bả trên quãng đường từ bến ra cửa biển.

Thành quả một đêm ròng

4 giờ sáng, xóm dưới làng trên còn ngái ngủ nhưng phía bến Lưới đã nghe thầm thì tiếng người, tiếng mạn chèo khua nước. Những ngọn đèn chong trên phao báo điểm cho ghe về đã được ai đó thắp lên từ sớm. Từ phía sông vào, lão ngư Trần Tuấn lọ mọ neo ghe vào cọc rồi ngước mắt nhìn sông, nhìn trời.

“Cá tôm trên sông kiệt dần. Một đêm làm chỉ được chừng này đây. Không trách lớp trẻ phải vợ chồng ra biển. Tui mà còn trẻ có biết nguy hiểm cũng phải đưa vợ đi cùng thôi...” - lão ngư 84 tuổi nói, săm se dúm tôm cá vụn không đầy hai chục ngàn đồng.

Chừng 5g kém, các ghe biển bắt đầu cập bến. Đúng như lời của lão ngư Tuấn, ghe của những cặp vợ chồng thường về sớm hơn bởi “họ luôn lo làm, lo về trước”. Chờ chồng dừng ghe là chị Võ Thị Thủy liền nhảy ào xuống, đi như chạy về nhà mang giỏ ra gánh cá về để kịp đưa lên chợ xã.

“Hồi hôm gió mạnh, vợ chồng tui chỉ làm được hai vác (mẻ lưới), được 39 con nhói, trừ tổn (phí tổn) chắc còn kiếm được hai trăm rưỡi ngàn. Vậy cũng gọi là có ăn...” - ngư dân Trần Văn Cần, 43 tuổi, vừa nói vừa cùng vợ cho cá vào giỏ.

Về muộn hơn, quên mỏi mệt sau một đêm quần quật bủa lưới cùng chồng, chị Đỗ Thị Tiến chỉ kịp uống ly nước cuối cùng còn lại trên ghe rồi gánh cá đi ngay. “Mùa cá chuồn đã gần mãn, nay chỉ đánh được cá nhói, cá nống. Đêm qua hai vợ chồng tui kiếm được hơn trăm rưỡi ngàn đồng. Vậy cũng được rồi” - chồng chị, ngư dân Võ Minh Hùng, 55 tuổi - nói.

Với những đôi vợ chồng đi biển, không kể những lúc lưới chài quá tệ, còn mỗi đêm kiếm được hơn trăm ngàn đồng cũng gọi là tạm được. Không dong ra được xa hơn vì đêm qua ra ghe quá trễ, vợ chồng anh Trần Tiến Phương chỉ quanh ở vùng biển gần bờ. Vậy mà họ được “tổ đãi”: lưới được 4kg cá hồng, kiếm được hơn 200.000 đồng.

“Đồng tiền kiếm được từ lưới chài rất quý với dân mình. Nhưng quý hơn là sáng ra biển lặng trời êm, vợ chồng cùng dong ghe về lại nhà để rồi chiều tối lại đi tiếp” - ngư dân 56 tuổi này bày tỏ.

Cách kiếm sống cuối cùng

Chuyện vợ chồng cùng ra sông đánh lưới đêm là chuyện thường. Nhưng chuyện cả hai vợ chồng cùng ra biển làm nghề là chuyện mới nảy ra không lâu. “Ngó thì đơn giản nhưng hai vợ chồng đơn độc trên biển nguy hiểm, ngặt nghèo lắm. Bởi cái ghe của người xóm Lưới nhỏ, đàn bà phụ nữ lại yếu đuối, chậm xoay xở mà sóng biển, dông gió thì lớn gấp mấy lần ở sông”, lão ngư Trí nói với vẻ ái ngại.

Và cũng chính bởi cái ghe nhỏ, cái khó nghèo của xóm Lưới đã làm nảy ra chuyện vợ chồng đi biển ở đây. “Ghe của xóm Lưới dài chỉ chừng 7-8m, rộng chừng 1,5-2m, công suất chỉ 10 CV trở lui. Vậy mà cá tôm trên Trường Giang ngày càng cạn kiệt. Sống toàn dựa vô mặt nước, muốn có cái ăn chỉ có cách rủ nhau đi biển thôi. Nhưng ghe nhỏ như vậy, nếu mình kêu bạn chài cùng đi, chia phần đều thì mỗi đêm được chẳng mấy đồng. Tính tới tính lui, năm 1995 vợ chồng tui liều mon men ra biển với nhau” - ngư dân Võ Minh Hùng nhớ lại.

Vợ anh - chị Đỗ Thị Tiến - kể qua những lần nôn mửa thốc tháo, nằm rũ người trên sàn ghe kéo dài đến nửa tháng, chị quen dần với sóng gió, những mẻ lưới kha khá đã giúp vợ chồng chị nhẹ phần nỗi lo cơm áo cho đàn con năm đứa.

Từ khởi đầu của vợ chồng anh Hùng, vài ngư dân trong xóm thử làm theo. Những người phụ nữ chân yếu tay mềm kể lại lúc đầu ai cũng ngất ngư với sóng biển, tưởng chừng sẽ không thể nào tiếp tục. Nhưng nghĩ đến con cái, nghĩ đến cuộc sống ngày mai, họ quyết lòng tập tành cho quen sóng gió.

Ghe nhỏ không dám ra khơi, những cặp vợ chồng ngư dân xóm Lưới chỉ đánh bắt ở những ngư trường cách bờ từ 15 cây số trở lại. Từ tháng 2 đến cuối tháng 5 âm lịch, họ men theo các rạng - bãi đá ngầm ven bờ - để lưới cá chuồn. Từ tháng 6 âm lịch trở lên, họ lại dong ghe ra vùng lộng xa bờ để lưới các loại cá nhói, cá nống, cá cờ...

Mồ hôi nước mắt của vợ chồng cùng đổ ra trên biển làm họ thương nhau hơn. Chị Trần Thị Mười, 37 tuổi, với năm năm đi biển, tâm sự: “Hồi chưa đi biển mình chưa thấy hết cái khổ của chồng. Ra ngoài đó mới thấy người cầm lái, cầm lưới khổ cực thế nào. Đó là chưa nói khi trời trở gió bất thường, chồng mình phải đứng mũi chịu sào trăm thứ. Bởi vậy khi rảnh tay lưới là tui lo nấu nước, nấu mì cho ảnh dùng, canh lưới cho ảnh chợp mắt năm mười phút...”.

Bù lại, có vợ làm bạn chài, người chồng như thêm sức mạnh, thêm sự cẩn trọng trên sóng nước. Anh Trần Tiến Phương bộc bạch: “Cứ nghĩ vợ con người ta đang êm ấm trên giường rồi nhìn vợ mình lăn lộn trên sóng biển hiu quạnh với mình mà thương. Bởi vậy mình luôn ráng làm để nhẹ bớt phần việc của vợ. Quan trọng hơn là mình luôn cẩn thận trong công việc, xử lý những tình huống bất ngờ xảy đến”.

Khoản thu đổ đồng mỗi tháng chừng 3 triệu đồng/cặp vợ chồng bao năm qua đã giúp những đôi vợ chồng đi biển ổn định dần cuộc sống, nhất là trong việc nuôi con ăn học. Theo ngư dân Phương, người am hiểu việc xóm Lưới, chuyện vợ chồng đi biển là phương cách kiếm sống cuối cùng của người dân chài nghèo khó.