Vòng luẩn quẩn chim phóng sinh 

Tranh: Nguyễn Hoàng Huy

Đối với nó, cây quất này là một cõi bình yên cho nó náu thân, sau những ngày bị giam cầm trong lồng sắt, chật hẹp và hôi hám. Nó không đủ trí khôn như loài người để hiểu vì sao người ta bắt nó, khi đang vui đùa tìm miếng ăn dưới ruộng.

Nó chỉ biết những ngày đã trải qua là những ngày hoàn toàn mất tự do, không còn hơi sức để quan tâm đến chính mình, không còn hơi sức để quan tâm đến mọi vật xung quanh, dù bên cạnh nó là những bạn bè cũng không may mắn và cũng đang ngơ ngác, mệt mỏi như nó.

Nhưng bây giờ thì đúng là nó may mắn hơn nhiều bạn bè nó. Khi người ta mở lồng, bạn nó đứa khỏe thì vụt bay, đứa yếu hơn thì đến cửa lồng cố bay nhưng loạng choạng rơi xuống, đứa yếu nữa thì nằm lỳ trong lồng chờ người ta thò tay lấy ra tung lên trời nhưng rồi cũng rơi tự do.

Tất cả, mỗi đứa một quyết định, vội vàng tìm đường thoát thân cho mình, nhưng nhiều đứa bạn nó sức cùng lực kiệt, chỉ lảo đảo vài bước trên mặt đất rồi ngã quỵ, và những bàn chân vô tình giẫm qua...

Cây quất mà nó tìm được để náu thân cũng chẳng còn rậm rạp sum sê như hồi tết, nằm nép mình sát vách ngôi chánh điện, chẳng ai thèm để ý đến nữa, mặc dù mới hai tháng trước đây được chễm chệ đàng hoàng trưng bày nơi trang trọng nhất trong chùa. Nhưng nhờ thế, chẳng ai quan tâm đến một con chim vừa được phóng sinh đang ẩn náu.

Dù vậy, một cây quất không phải là vườn cây, một cánh đồng hay một khu rừng để con chim có thể tìm sự bình yên lâu dài. Hơn thế, giờ đây, ngay cả những vườn cây, những cánh đồng hay những khu rừng cũng chẳng còn bình yên cho lũ chim nữa.

Người ta đang sục sạo, vơ vét từ con nhỏ đến con to, bằng lưới, bằng súng, bằng bẫy... để kiếm miếng ăn, trực tiếp hay gián tiếp. Chưa bao giờ như lúc này đây, xã hội đang chứng kiến người ta “ăn không chừa một thứ gì”...

Như một vòng luẩn quẩn, người ta nghĩ rằng mua chim phóng sinh là làm việc thiện để tạo phước đức, nhưng sự méo mó trong cuộc sinh tồn của con người đã dẫn đến trò bắt chim để bán cho những người muốn phóng sinh.

Nếu cả xã hội đồng loạt từ chối mua những con chim phóng sinh mà người ta đang nhốt trong lồng, có thể những con chim ấy sẽ chết, nhưng hãy xem cái chết của nó là nghiệp, một sự hi sinh và là cái chết có ý nghĩa để những con chim khác được sống trong tương lai. Không dám hi vọng điều đó, nhưng có lẽ làm việc thiện mà thiếu chính kiến đôi khi chính là đang làm điều ác mà không biết...

Con chim trên cành quất kia giờ đang vùi đầu vào bộ lông xác xơ, thỉnh thoảng lại giật mình như sắp ngã, có lẽ trong giấc ngủ chập chờn nó vẫn bị ám ảnh những ác mộng đã trải qua. Hay biết đâu, nó đang cố tĩnh lặng để nghe những lời kinh tiếng kệ trong chùa?

Miên man chuyện chim lại nhớ ở Đức, người ta đã có những tiêu chuẩn quy định về kính kiến trúc lắp đặt tại các tòa nhà để các loài chim không bị chói mắt, hạn chế tai nạn cho chim. Tiêu chuẩn xây dựng các trang trại điện gió tại các nước phát triển cũng tính đến đường bay di trú của chim, tìm cách tránh để chim va vào các quạt gió hay tháp gió.

Gần đây ở Việt Nam nổi lên một số loại hình du lịch vào rừng ngắm chim, một dấu chỉ cho thấy sự thay đổi về nhận thức sống cùng thiên nhiên, chiêm ngắm vẻ đẹp thiên nhiên theo khuynh hướng bảo vệ, bảo tồn chứ không chỉ có khai thác. Mong làm sao khuynh hướng này ngày càng được ủng hộ, xã hội bỏ được cái vòng luẩn quẩn chim phóng sinh.■