Đừng xem thường triển lãm cấp phường

Arthur Siozio, Vô danh XVII, acrylic, $2.000-Đ.T.

Bộ máy hành chính của người Úc rất gọn nhẹ. Hệ thống quản lý hành chính của Nhà nước Úc chỉ có ba cấp theo chiều dọc: liên bang (Federal tier), bang (States and Territories) và đơn vị hành chính cấp cơ sở (Local governments). 

Cái thú vị là ở cấp thứ ba, cấp thấp nhất nhưng lại đa dạng nhất về tên gọi cũng như đặc điểm địa lý và dân cư. Đơn vị hành chính này ở phố thì gọi là city (thành phố), ở quê thì gọi là shire (huyện), có bang thì gọi là district (quận), bang khác lại gọi là town (thị xã).

Triển lãm “liên phường”

Tự do kiểu Úc là thế, chẳng có quy tắc nào hết. Bất chấp hàng chục tên gọi khác nhau, nhưng cũng chỉ có một quy định chung: đơn vị hành chính cơ sở được quản lý bởi một council (hội đồng hay ủy ban). 

Nguyên tắc về quản lý hành chính là dựa trên dân số chứ không phải diện tích, mà Úc lại là một đất nước khổng lồ, vì thế thành phố bé nhất chỉ có 1km2 mà cái huyện lớn nhất thì còn to hơn nước Việt Nam đến 50.000km2.

Chi tiết tranh Tổ hợp thánh thần. Ảnh: ĐT

Từ sự phân chia hành chính này có thể thấy rất nhiều người hiểu sai và dùng sai về chữ city ở Úc cũng như ở Mỹ. Ta nói Ho Chi Minh city, tức thành phố Hồ Chí Minh là hoàn toàn đúng theo phân chia hành chính của Việt Nam, nhưng nói thành phố Sydney thì lại không đúng, không ai viết “Sydney city” bao giờ.

Đơn giản vì cái “thành phố Sydney” mà chúng ta đang nghĩ tới không phải là một thực thể hành chính mà chỉ là tập hợp của rất nhiều các city khác nằm xung quanh city ở chính giữa có tên City of Sydney.

City of Sydney có diện tích 25km2 và dân số khoảng 170.000 người, nghĩa là tương đương với một quận ở các thành phố lớn của Việt Nam. Giải thích dông dài như vậy cốt để chúng ta hình dung ra được quy mô tổ chức của cuộc triển lãm mà bạn đọc đi xem hôm nay.

Triển lãm được tổ chức bởi một city council ở nội ô một thành phố lớn của Úc, city này được hợp nhất từ nhiều city cũ trước đây, mỗi city cũ có khoảng 20.000 người. Với quy mô dân số như thế thì chữ city không thể dịch một cách máy móc là thành phố được mà chỉ giống như một phường nhà ta thôi.

Cộng hết tất cả lại, dân số không bằng nổi một nửa quận ở Việt Nam nên tác giả tạm gọi là “triển lãm liên phường” và từ đây trở đi thống nhất dùng cách dịch city là phường. 

Ottavio Otto Boron, Lộ thiên, sơn dầu, $4.800-Đ.T.

Art Show và chợ nghệ thuật

Triển lãm được gọi tên là Art Show vì nó không đơn thuần là một triển lãm tranh. Các bạn thử tưởng tượng một triển lãm do ủy ban phường đứng ra tổ chức thì sẽ thế nào?

Daniel Grace, Gai góc (bức trên) và Hành tinh (bức dưới), chất liệu tổng hợp, đồng giá $850-Đ.T.

Kinh phí đương nhiên không dư dả, tổ chức đương nhiên không chuyên nghiệp, không gian đương nhiên không đủ rộng, giám tuyển đương nhiên không phải hàng đầu cả nước. Vì vậy Art Show này còn phải tranh thủ kết hợp là một chợ nghệ thuật - nơi tác giả đem tác phẩm của mình rao bán, một chương trình từ thiện thông qua tiền bán tranh và một cuộc thi nơi các nghệ sĩ nộp bài để lấy giải thưởng.

Tuy nhiên, đừng vì những dòng trên mà xem thường một triển lãm cấp phường. Sau đây là một vài thông tin về triển lãm, theo lời ban tổ chức:

“Triển lãm là một hoạt động thường niên của phường chúng ta trong suốt 50 năm qua, nhằm cung cấp một sân chơi cho các nghệ sĩ chuyên nghiệp cũng như nghiệp dư ở địa phương, đồng thời gây quỹ để xây dựng một không gian triển lãm thường xuyên của phường. 

Không chỉ dừng lại là một sự kiện nghệ thuật cho cộng đồng, chúng ta hướng tới mục tiêu gìn giữ những tác phẩm nghệ thuật giá trị bằng một bộ sưu tập của ủy ban phường và nhân dân phường ta”.

Triển lãm năm nay có... 1.300 tác phẩm tham dự với 450 tác giả. Ba tác phẩm sẽ được mua lại cho bộ sưu tập của phường gồm: giải nhất 20.000 đôla Úc, giải nhì 10.000 và giải ba 5.000. Tiền mua do các công ty và quỹ nghệ thuật cá nhân tài trợ.

Khung cảnh chung của một góc triển lãm. Tranh treo dày đặc trên những bức tường di động xếp như mê cung. Tranh của cùng một tác giả thì treo cùng một khu vực. Không phân chia theo đề tài mà xếp theo tên tác giả trên bảng chữ cái -Đ.T.

Một đôla Úc thời điểm hiện tại đổi được khoảng 16.000 đồng VN nhưng lúc cao điểm có thể lên đến 23.000 đồng, nên bạn đọc cứ nhân 20.000 cho dễ hiểu. Nhân tiện kể luôn, bốn giải khuyến khích cho bốn chất liệu: màu nước, sơn dầu, acrylic, màu sáp và hai giải khung tranh đẹp cùng trị giá 500 đôla.

Giá tranh được niêm yết công khai ngay trên biển ghi tên và tác giả (thật ra là miếng giấy có in mã vạch). Ủy ban phường không có đủ chỗ để treo hết số tranh nhiều như thế nên mỗi năm lại phải chạy vạy đi tìm phòng, năm nay mượn một số phòng trống của trường đại học trên địa bàn.

Chất liệu thì có hạn (chủ yếu là bốn chất liệu được chấm giải) nhưng trường phái thì vô cùng. Từ cực thực cho đến trừu tượng, từ phong cảnh, hiện thực xã hội cho đến lập thể, biểu hiện tượng hình. Đề tài thì không quá xa lạ.

Người Úc thường suy nghĩ đơn giản, điều đó không có nghĩa là nghệ sĩ suy nghĩ đơn giản mà người xem và người mua muốn những gì gần gũi, quen thuộc hơn, ít nhất là những gì họ có thể mua về treo trong nhà ngay tối nay. Nhịp sống ở Úc không nhanh như Mỹ, người lại không đông như châu Âu nên nội dung tranh nhìn chung là nhẹ nhàng.

Vicki Sullivan, Ánh sáng chói lọi (bức trên) giá $3.500 và Thi sĩ của rừng rậm (bức dưới) giá $9.500, sơn dầu -Đ.T.

Cuộc sống ở Úc rất đắt đỏ. Thu nhập trung bình một năm của người Úc khoảng 50.000 đôla, gấp 25 lần người Việt Nam (khoảng 2.000 đôla) nhưng người Úc chỉ phải trả tiền xăng cao hơn người Việt khoảng 5.000 đồng/lít và giá của một ổ bánh mì gối ở cả hai nước thì xấp xỉ nhau.

Úc là chỗ neo người, nên cái gì làm được bằng máy thì rất rẻ, còn cái gì cần người làm, đặc biệt là chỉ có người mới làm được, thì đắt kinh hồn. Ví dụ như cắt tóc nam, robot không thể làm được, ở Việt Nam rẻ thì khoảng 20.000 đồng, ở Úc rẻ là khoảng 200.000 đồng. Nói như vậy để bạn đọc cảm nhận rõ ràng hơn giá tranh treo ở đây.

Với thu nhập trung bình rất cao và dân trí nằm trong nhóm đầu thế giới thì nhu cầu mua tranh của người dân Úc là không nhỏ. Những bức tầm 1.000 đôla trở xuống, đặc biệt nhóm dưới 500 đôla, người ta mua xoành xoạch như mua cà phê Starbucks vậy. Trong bài tiếp theo chúng ta sẽ cùng tiếp tục xem tranh và ngắm cả những người mua, người xem, nghệ sĩ!■

Đ.T. City of Sydney (tô đỏ) là đơn vị hành chính nằm ở trung tâm khu vực, nơi duy nhất mang tên Sydney và có cái nhà hát cùng cái cầu. Các đơn vị hành chính khác tỏa dần ra các hướng, trong một phạm vi nhất định được coi là Sydney. Các city nằm gần City of Sydney thì được coi là nội ô (Inner Suburbs), xa hơn, gần sân bay chẳng hạn thì gọi là ngoại ô (Outer suburbs). Vì vậy, “thành phố Sydney” thực chất là vùng đô thị Sydney, gọi theo kiểu Mỹ là Metropolitan Sydney hay kiểu Anh là Greater Sydney.

Kỳ tới: Xem tranh... từ trong nôi