Khi mâu thuẫn xã hội chồng chất

Phần hư hỏng của tòa nhà sau vụ nổ ngày 30-9-Reuters

Anh Khoáng làm nghề chở hàng thuê. Chiều 30-9, anh đang đậu xe trước cửa siêu thị huyện thì một người đàn ông đến nhờ chuyển đến Liễu Châu gói bưu kiện ghi tên người nhận là Vi Đông Hỷ, có kèm theo số điện thoại và dặn khi đến đầu cầu Song Xung thì gọi điện cho anh Hỷ đến lấy hàng.

Lúc 3g chiều hôm đó, anh Khoáng đến đúng địa điểm rồi gọi điện cho anh Hỷ, nhưng anh Hỷ lại nói đang ở Liễu Bắc và bảo anh mở gói bưu kiện xem có đúng hàng hay không mới qua lấy. Nghe vậy, anh Khoáng dùng tay phải mở gói bưu kiện để cạnh ghế ngồi. Không ngờ gói bưu kiện phát nổ làm đứt hai đốt ngón tay và phỏng khuôn mặt, rất may là không nguy hiểm đến tính mạng.

Sau đó, cảnh sát nhờ anh xác minh người gửi bưu kiện thì đúng là Vi Ngân Dũng, người Liễu Thành. Liệu Vi Đông Hỷ - người nhận hàng - có phải cũng là Vi Ngân Dũng? Anh Khoáng cho biết giọng nói có vẻ là hai người khác nhau, nhưng hiện cảnh sát vẫn chưa có lời đáp.

Người lầm lì

Tờ Thanh Niên Bắc Kinh cho biết các vụ nổ xảy ra ở khu huyện thành Bố Liễu, trong đó xa nội thành nhất là vụ nổ ở đoạn đường từ Lạc Nhai về hướng Cổ Trại, nhưng lại khá gần làng Đại Bi, quê của Vi Ngân Dũng, chỉ mất 20 phút chạy xe.

Cũng trong chiều 30-9, sau khi nghe tiếng nổ từ một vụ nổ khác ở đoạn đường từ Lạc Nhai về hướng Cổ Trại, dân làng Đại Bi đã chạy ra ngoài đường xem. Sức công phá của vụ nổ làm mặt đường sụt lún một hố lớn, phụ tùng xe hơi rơi vãi hai bên đường, nhiều chiếc xe hơi bị cháy đen.

Nhiều người cho biết người nhà ông Dũng cũng có mặt trong nhóm người hiếu kỳ, họ cũng không có biểu hiện gì khác thường. Đến chiều thì xe cảnh sát vào làng Đại Bi mời vợ và cha Dũng đi. Theo dân làng, bố mẹ Dũng thời trẻ có một tiệm tạp hóa. Dưới mắt những người làm nông trong làng, gia đình ông có thể xem là khá giả.

Vợ ông là người làng Trại Cước gần đó, bố vợ là nhà thầu một công trường khai thác đá. Dân làng còn nhớ đám cưới ông đãi gần 40 bàn, một đám cưới khá linh đình ở làng.

Gần hai năm nay, Dũng đi ra ngoài làm việc kiếm sống, thuê nhà ở thành phố nên dân làng cũng ít gặp ông. Cho dù có về làng, ông cũng lầm lầm lì lì, rất ít chuyện trò với mọi người. Theo lời người em tên La, ông Dũng không hề từ chối mỗi khi bạn bè đến hỏi mượn tiền.

Một chiếc xe bị lật tung sau vụ nổ -Reuters

Mâu thuẫn làm ăn

Công trình khai thác đá, cách làng Trại Cước chừng 100m, vốn do bố vợ thầu. Sau khi kết hôn, Dũng cũng phụ một tay, từng có lúc ở luôn tại căn nhà cạnh công trình do thời gian bận rộn. Hai năm trước, bãi đá bị đóng cửa do phát sinh mâu thuẫn với dân làng Trại Cước.

Cột điện cạnh nhà ông Dũng vẫn còn dán bảng quảng cáo công trình khai thác đá Trại Cước, điện thoại cũng trùng khớp với số điện thoại ông sử dụng.

Theo dân làng Trại Cước, đóng cửa công trình khai thác đá là việc làm đúng đắn. Nguyên nhân không chỉ vì mâu thuẫn về giá cả thuê mặt bằng khai thác, mà còn vì cuộc sống dân làng bị ảnh hưởng bởi mỗi lần nổ mìn khai thác đá làm sập mái nhà người dân.

Dân làng cho biết các ngọn núi xung quanh làng vốn ẩn chứa nhiều hiểm họa về địa chất. Đó cũng là một trong những lý do chính quyền đóng cửa công trình khai thác đá.

Nhiều dân làng cho rằng khi mâu thuẫn trở nên căng thẳng, Dũng từng dọa sẽ đốt nhà dân. Tuy nhiên, dân làng Đại Bi lại suy nghĩ khác: họ cho rằng công trình khai thác đá lúc đầu khai thác bằng thủ công, sau này sử dụng máy móc nên doanh thu tăng cao, nhiều người ghen ghét nên đòi đóng cửa công trình.

Dù đây là công việc do bố vợ để lại, nhưng việc kinh doanh chủ yếu do Dũng thực hiện. Theo sổ sách tìm thấy trong căn nhà hoang phế ở công trình, tháng 9-2010 một miếng đá vuông giá 50 NDT (1 NDT = 3.500 đồng), một tháng trừ phí vận chuyển cũng kiếm được 8.000 NDT.

Mâu thuẫn tăng cao, bố vợ Dũng cũng rời khỏi làng Trại Cước. Người dân làng gặp Dũng lần cuối vào dịp Trung thu. Vốn không ưa Dũng nên cũng chẳng ai nói chuyện, chỉ đoán ông về thăm ngôi nhà tổ.

Tâm tư bước cùng đường

Theo tờ Hoa Nam Buổi Sáng, bố Dũng cho biết tối hôm xảy ra vụ việc, Dũng còn về nhà ăn cơm, không có biểu hiện khác thường. Trong mắt ông, Dũng là người thật thà, không làm chuyện xấu. Gia đình Dũng không tin vụ việc do Dũng gây ra, họ không chấp nhận kết quả điều tra của cảnh sát và cho rằng không đủ chứng cứ chứng minh vụ việc do Dũng gây ra.

Anh La cho biết năm 2003, Dũng bắt đầu thầu công trường khai thác đá, năm 2010 vay ngân hàng 1 triệu NDT để mua thiết bị. Năm 2013, người dân yêu cầu chính quyền đóng cửa công trình do tiếng ồn khi khai thác đá.

Dũng từng nhiều lần yêu cầu chính quyền địa phương giúp đỡ, sau khi chấp nhận đóng 100.000 NDT xử phạt hành chính. Chính quyền hứa hẹn sẽ giải quyết, nhưng sự việc mãi không thấy kết quả.

Cuối năm 2014, công trường vẫn không được phép hoạt động trở lại, trong khi đó là nguồn sống của gia đình. Điều đó khiến Dũng trở nên lầm lì, ít nói hẳn. Trên mạng qq.com, Dũng từng viết: “Nếu một ngày tôi trở nên điên loạn, xin hãy nhớ khi tôi còn thơ ngây lại bị mọi người đối xử như thằng điên”, “Nhất định phải đi về phía trước, vì đã không còn đường lui, tôi sẽ liều mạng để có một kết cục bất ngờ”.

Sổ sách tìm thấy ở công trình khai thác đá -Hoa Nam buổi sáng

Cảnh sát tìm thấy 28kg thuốc nổ trong nhà Dũng, theo tờ Minh Báo Hong Kong. Dũng từng để lại lời nhắn trên mạng xã hội rằng “thời gian giết người của tôi sắp đến rồi. Chính quyền địa phương ép tôi vào bước đường cùng”, sau đó thì bị đưa vào trại giam vì tội gây ảnh hưởng trật tự xã hội. Cũng có thông tin cho rằng Dũng trả thù vì việc bị bắt đưa vào trại giáo dưỡng học tập hai năm trước đó do lời lẽ trên mạng.

Tàng trữ thuốc nổ khá phổ biến

Tháng 2-2008, cảnh sát thành phố Thái Nguyên, tỉnh Sơn Tây từng triệt phá vụ án chế tạo, mua bán 16 tấn thuốc nổ, 289.000 ngòi nổ, các nguyên liệu chế tạo 56 tấn thuốc nổ, bắt giữ 51 người liên quan.

Theo quy định, thuốc nổ được quản lý khá nghiêm ngặt, muốn mua thuốc nổ phải qua xét duyệt của văn phòng quản lý ngành than, đất đai, giám sát an ninh, thuế vụ và phải được cục trưởng Cục Công an địa phương ký xác nhận đồng ý. Trong khi đó, người ta dễ dàng tìm chất nổ ở thị trường tự do. Các mỏ than, công trường khai thác đá đều có nhu cầu về thuốc nổ.

Sơn Tây là tỉnh chuyên kinh doanh thuốc nổ. Năm 2010, ở Sơn Tây xảy ra 5 vụ nổ với 20 người chết. Trong các vụ nổ ở Sơn Tây, 80% là từ thuốc nổ tự chế. Sau khi “hoàn thành giao dịch” sẽ có người phụ trách kỹ thuật đến địa điểm do người mua chỉ định để chế tạo. Nơi chế tạo thường ở những nơi vắng vẻ.

Năm 2009, Sơn Tây từng phá vụ án chế tạo, vận chuyển, buôn bán 110 tấn thuốc nổ lớn nhất từ trước đến nay, liên quan đến cả 100 người. Cơ sở này sau khi hoàn thành một đơn hàng lại chuyển địa điểm sản xuất, mỗi thùng thuốc nổ giá 160-180 NDT.

Theo tờ Minh Báo, ở những khu vực có nhiều hầm mỏ, công tác quản lý chất nổ khá lỏng lẻo. Một số mỏ trái phép thường mua lại thuốc nổ của các hầm mỏ nhà nước với giá cao. Mỗi tấn thuốc nổ giá gần 10.000 NDT, cao hơn giá thành năm lần.

Tháng 9 năm ngoái, một tòa án ở tỉnh Vân Nam đã tuyên án 3 năm tù một người đàn ông tên Lưu ở huyện Đại Đào, sau khi người dân báo cảnh sát là gia đình anh ta tàng trữ thuốc nổ tại nhà. Cảnh sát tìm thấy hơn 20kg thuốc nổ, gần 100 ngòi nổ và 1,5km dây nổ.

Trước tòa, Lưu khai rằng chỉ cần nói có nhu cầu công việc là mua được chất nổ. Anh ta cho biết đã tàng trữ thuốc nổ tại nhà từ cả 10 năm qua để dự định khai thác đá xây nhà. “Điều đó cho thấy an ninh công cộng đang là vấn đề nghiêm trọng ở Trung Quốc.

Nó phản ánh tình trạng thiếu hiệu quả trong việc kiểm tra của chính quyền nhằm hạn chế việc tiếp cận các mặt hàng nguy hiểm này” - Trương Kiện, một giảng viên về nghiên cứu quốc tế và chính trị tại ĐH New South Wales (Úc) nói.■