​Michael Garcia làm thức tỉnh FIFA 

Ông Michael Garcia thông báo từ chức ngày 17-12 - Ảnh: Reuters

Chỉ hai ngày sau khi Michael Garcia từ chức chủ tịch bộ phận điều tra thuộc Ủy ban đạo đức của FIFA, tổ chức điều hành bóng đá thế giới đồng ý phổ biến bản báo cáo đầy đủ của ông về những nghi vấn tiêu cực trong cuộc vận động đăng cai World Cup 2018 và 2022, dù Nga và Qatar vẫn sẽ yên tâm tổ chức giải. 

Michael Garcia nhận nhiệm vụ vào tháng 6-2012 để giúp chủ tịch Sepp Blatter làm trong sạch tổ chức vốn có nhiều tai tiếng này. Trước đó, ông là một công tố viên tên tuổi ở Southern District (New York), nổi tiếng với những vụ xét xử và điều tra về an ninh và mờ ám trong các cuộc bổ nhiệm.

Năm 2008, điều tra của Garcia trong một xìcăngđan liên quan đến mại dâm đã khiến thống đốc bang New York Eliot Spitzer phải từ chức.

6 triệu bảng Anh và 430 trang báo cáo

Tháng 2-2013, Garcia bắt tay điều tra làm rõ nghi vấn liên quan đến cuộc vận động đăng cai World Cup 2018 của Nga và 2022 của Qatar. Sau 18 tháng làm việc và chi tổng cộng 6 triệu bảng Anh cho cuộc điều tra, Garcia làm bản báo cáo tổng kết dài 430 trang gửi đến Ủy ban đạo đức FIFA.

Tuy nhiên, Hans-Joachim Eckert, luật sư người Đức giữ chức chủ tịch bộ phận phân xử của Ủy ban đạo đức, cho rằng FIFA không thể công bố trọn vẹn bản báo cáo của Garcia vì điều này có thể tiết lộ danh tính những người cung cấp thông tin cho ông trong quá trình điều tra. 

Đến trung tuần tháng 11, Eckert công bố bản báo cáo tóm tắt dài 42 trang, thừa nhận có những yếu tố đáng ngờ trong cuộc bầu chọn Nga và Qatar, nhưng sự ngờ vực không lớn đến mức phải xem xét lại cuộc bầu chọn này. 

Ngay sau khi bản báo cáo của Eckert được công bố, Garcia lên tiếng phản đối: “Bản tóm tắt này có nhiều điều không được trình bày một cách đầy đủ và sai lầm so với những dữ kiện và kết luận được phân tích một cách chi tiết trong bản báo cáo của tôi”.

Mười ngày sau đó, Garcia khiếu nại với FIFA và yêu cầu bản báo cáo của ông phải được trình bày với công chúng một cách trọn vẹn. Ngày 16-12, FIFA bác bỏ khiếu nại này, ngay lập tức Garcia từ chức. “Bản báo cáo của tôi vạch ra những vấn đề nghiêm trọng và phổ biến trong quá trình vận động và bầu chọn các quốc gia đăng cai World Cup” - ông khẳng định. 

Uy tín đến từ sự công khai 

Chủ tịch UEFA Michel Platini từng bị xem là đối tượng điều tra của Garcia vì đã cùng con trai (Laurent Platini, giám đốc điều hành Công ty đầu tư thể thao QSI của Qatar) ăn tối tại điện Élysée với tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy và chủ tịch ban vận động World Cup 2022 của Qatar. Dù vậy, ông Platini vẫn ủng hộ Garcia khi đề nghị FIFA phải công bố trọn vẹn bản báo cáo.

“Luôn đấu tranh cho sự trong sáng, tôi xem điều đó như là một bước đi đúng hướng” - ông Platini lập luận. 

Jim Boyce, phó chủ tịch người Bắc Ireland của FIFA, cũng đồng quan điểm với Platini khi nói: “Tôi đồng ý với Platini khi ông nói rằng đây là một thất bại của FIFA. FIFA cần phải công bố tất cả nội dung của bản báo cáo mà pháp luật cho phép. Tôi cho rằng uy tín của FIFA sẽ được củng cố nếu như bản báo cáo được công bố đầy đủ”.

Một số thành viên của ban chấp hành FIFA như Theo Zwanziger (cựu chủ tịch của LĐBĐ Đức), Sunil Gulati (chủ tịch LĐBĐ Mỹ) và Jeffrey Webb (chủ tịch LĐBĐ CONCACAF), cũng có ý kiến tương tự. 

Quyết định dứt khoát và đột ngột của Garcia đã làm thức tỉnh những người có trách nhiệm ở FIFA. Ban chấp hành FIFA lúc đó đang có cuộc họp ở Marrakech (Morocco), nhất trí sẽ thông báo hầu như toàn bộ bản báo cáo của Garcia sau khi biên tập lại để không tiết lộ danh tính của những người cung cấp thông tin.

Chủ tịch Blatter khẳng định FIFA luôn chủ trương không giấu giếm sự thật, nhưng đồng thời bác bỏ khả năng bầu chọn lại các quốc gia tổ chức World Cup 2018 và 2022.

“Không có lý do nào để nói rằng những quyết định lựa chọn của chúng tôi là sai lầm. Vì vậy, chúng tôi sẽ tiếp tục giữ nguyên các quyết định của FIFA” - Blatter khẳng định và cho biết FIFA đang vạch ra những quy định mới cho các cuộc vận động đăng cai World Cup trong tương lai diễn ra một cách công bằng và công khai. 

Vụ lùm xùm lớn nhất trong năm tạm khép lại vì Garcia sẽ không khiếu nại lên Tòa án thể thao quốc tế. Ông giải thích: “Không có một tổ chức hay một nhà điều tra độc lập nào, một hội đồng trọng tài nào có thể thay đổi được cách thức làm việc của FIFA từ bấy lâu nay”.

Dù sao quyết định thông báo bản báo cáo đầy đủ của Garcia đã là một sự nhượng bộ của tổ chức đầy quyền uy này.

Cornel Borbely, người thay thế Garcia, sẽ tiếp tục cuộc điều tra mà ông đã bắt đầu về năm nhân vật có quyền lực và nổi tiếng trong bóng đá, trong đó có Franz Beckenbauer, chủ tịch LĐBĐ Tây Ban Nha Angel Maria Villar Llona, chủ tịch LĐBĐ Thái Lan Worawi Makudi và Michel D’Hooghe (người Bỉ, thành viên ban chấp hành FIFA từ năm 1988).