Nguy cơ từ hóa chất công nghiệp

Những chất gây 13 bệnh mãn tính

Có một mối liên quan sâu sắc giữa tỉ lệ sử dụng hóa chất trong thực phẩm công nghiệp với những căn bệnh trên. Ở Việt Nam chưa thấy nghiên cứu nào nhưng trên thế giới các nhà khoa học đã đi tìm câu trả lời. Nhiều chứng cứ cho thấy căn nguyên của những rối loạn hay gián đoạn tiến trình nội tiết do hóa chất có trong môi trường.

Cơ quan An toàn thực phẩm châu Âu gần đây đã quy định duy nhất BPA dùng để làm cứng vật liệu plastic chứa thực phẩm là không nguy hại cho sức khỏe người tiêu dùng mọi lứa tuổi ở mức tiếp xúc như hiện nay. Cơ quan này khẳng định dư lượng BPA có thể thấm vào thức ăn đồ uống, nhưng cách tiếp xúc như vậy được xem là khá an toàn. Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ chỉ cấm sử dụng BPA làm bình sữa em bé từ năm 2012 và chưa thu thập đủ chứng cứ để ngăn cấm rộng rãi chất này.

Hóa chất gây gián đoạn nội tiết được Liên minh châu Âu định nghĩa là những chất từ ngoài môi trường có ảnh hưởng bất lợi cho sức khỏe một sinh vật lành lặn hoặc cho thế hệ con cháu do chúng làm thay đổi chức năng nội tiết của sinh vật.

Hằng ngày chúng ta tiếp xúc với nhiều dung môi công nghiệp, những sản phẩm chăm sóc cá nhân, lon/hộp nhôm, nhựa đựng thức ăn, thuốc trừ sâu/côn trùng, chất gây ô nhiễm môi trường, thậm chí thuốc uống... Trong số đó rất nhiều thứ được chứng minh đã gây gián đoạn nội tiết.

Có thể kể đến diethylstilbestrol, polychlorinated biphenyls (PCBs), dioxins, hợp chất perfluoroakyl, các dung môi, phthalates, bisphenol A (BPA)... Chúng ảnh hưởng ít nhiều đến hormone estrogen, androgen, tuyến giáp, retinol (một dạng khác của vitamin A), aryl hydrocarbon và thụ thể kích hoạt tăng trưởng peroxisome (PPAR). Những hóa chất này gây ra 13 bệnh mãn tính với đủ chứng cứ khoa học.

“Sát thủ" thầm lặng

Đáp ứng lời kêu gọi của Liên minh châu Âu về việc đánh giá tác động của những luật lệ buộc hạn chế dùng thuốc trừ sâu và chất hủy diệt sinh học, một ủy ban khoa học đã được thành lập và báo cáo tại hội nghị nội tiết San Diego (Mỹ) đầu tháng 3 về tác động kinh tế của những bệnh nội tiết liên quan đến hóa chất.

Theo kết quả nghiên cứu, các hóa chất gây gián đoạn nội tiết là nguyên nhân dẫn đến tình trạng mất chỉ số IQ và giảm sút thông minh, tự kỷ, rối loạn tăng động/giảm chú ý, béo phì ở trẻ em lẫn người lớn, vô sinh nam, sụt giảm nồng độ testosterone...

Nhiều bằng chứng trên xét nghiệm và trên người cho thấy hóa chất gây gián đoạn rất nhiều tiến trình hormone cần thiết.

Đây là một thứ dịch thầm lặng, không biểu hiện rõ ràng, nhưng quả thật ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng ngày càng rõ rệt. Những nguy hại do gián đoạn hormone tác động không giống các chứng ngộ độc gây chết cấp tính hay tiềm ẩn ung thư. Đây là vấn đề sức khỏe môi trường toàn cầu rất phức tạp, nhưng trên phương diện lâm sàng, bác sĩ sẽ tư vấn người dân tránh dùng hay tiếp xúc với những chất này.

Cách đơn giản và an toàn là tránh dùng vật liệu nhựa trong lò vi sóng, không ăn uống các thức đựng trong lon hộp nhôm, nhựa, mở toang nhà mỗi vài ngày cho khí trời ngập tràn để tống bụi hóa chất. Biện pháp ngăn chặn bệnh tật dễ hơn cả là ăn uống lành mạnh và hoạt động thể dục, chắc chắn mang lại nhiều lợi ích thiết thực.

Hạn chế sử dụng những hóa chất vốn đang rất phổ biến trong sinh hoạt nhưng nguy cơ gây hại cao có lẽ giúp giảm gánh nặng kinh tế, điều này càng có ý nghĩa đối với những nước nghèo như chúng ta.