Vô thanh

Phóng to

Tranh: Đức Trí

Trên nền mịt mù của bóng đêm, tôi nhận biết tiếng xe cộ rú từng chập dưới phố, tiếng rì rầm của tivi hàng xóm, tiếng bước chân người thỉnh thoảng phía cầu thang.

Có tiếng kèn, tiếng bình bịch, tiếng ình ịch, tiếng người cười vang và tiếng ai đó nói lớn tiếng... Có cả tiếng hát của một người... và tiếng máy đào đường xa xa... Giống như trên một tấm phông màu đen, ai đó quệt lên nhiều họa tiết tím đỏ xanh vàng một cách lộn xộn và hoàn toàn thiếu vắng ý thức nghệ thuật. Vậy đó, Sài Gòn buổi khuya vẫn dội trong lòng nó nhiều âm thanh, cái người ta luôn gọi là “âm thanh cuộc sống”.

Tôi đợi Sài Gòn khuya vì tôi đang nhớ lại một nơi gần như không âm thanh. Nơi đó, bao bọc tứ bề là những rặng tre xanh ngắt. Thân tre cao vút, châu ngọn vào nhau tò mò nhìn xuống một nhóm người kỳ lạ. Vừa bước xuống xe, họ đã nhìn vào con đường râm mát ngay sau khung cổng với vẻ thán phục. Nhóm người bước vào, khám phá mọi ngóc ngách làng tre với nỗi háo hức trẻ thơ.

Khi nhìn những lá khô vàng chao lượn trong không trung, họ công nhận đạo diễn Lý An tài tình khi ví lá tre như những ngọn phi đao trong phim Thập diện mai phục. Họ nói cười tự nhiên tận hưởng phút giây hiện tại. Nhưng có lúc họ ngồi bệt trên thảm lá tre khô thành hình vòng tròn chỉ để yên lặng.

Mãi sau, có người nói họ nghe tiếng gió xào xạc, tiếng chim gù từ hai đầu nam - bắc. Họ cố gắng lắng nghe thêm và phát hiện thêm một vài âm thanh rời rạc. Ở làng tre ấy không nhiều “âm thanh cuộc sống”! Có lúc họ không nghe cả tiếng gió đùa qua ngọn cây hoặc tiếng chim.

Có lúc là yên lặng tuyệt đối, hình như có người nói vậy. Nhưng vào lúc đó, tôi lại nghe ra thứ âm thanh của không - âm - thanh. Thử hình dung, ta buông thính lực đi theo chiều cao rộng của không gian, nhưng trong lòng một thành phố náo động, “tầm nghe” của ta bị chặn lại bởi quá nhiều âm thanh sát gần, ken dày, vây quanh ta như một bức màn khó lòng bị chọc thủng. Nhưng giữa nơi chỉ toàn tre và tre, tiếng chim hót thưa thớt và tiếng chạm nhau dịu dàng giữa gió và cây, “tầm nghe” của ta không khó được giải phóng và lập tức kết nối với trời đất.

Vào lúc đó tôi nói tôi sợ. Vì âm thanh mênh mông của kích chiều dài rộng vô tận khiến tôi trong phút chốc nhận biết mình chỉ là một sự hiện hữu vô cùng nhỏ bé. Nhỏ đến nỗi có thể theo gió mà bị thổi tung. Nhỏ đến nỗi tôi chỉ còn cách trao mình cho số phận và tạo hóa. Vậy đó, trong âm thanh muôn trùng của cái “vô âm thanh”, tôi nghe ra những định mệnh dập duềnh trên sóng nước, xoay tròn, hội tụ rồi tan tác. Có vẻ như đó mới chính là âm thanh đích thực của thế giới mà thường ngày nó đã bị chặn đi, không đến được tai tôi do “bức màn âm thanh cuộc sống”.

Bạn tôi ắt sẽ bác đi cách cảm nhận “tiêu cực” bất chợt này của tôi. Vì lẽ ra chỉ nên ngồi xếp bằng trên thảm lá tre để lắng nghe hơi thở của con người hòa cùng nhịp thở của đất trời. Để những “tiểu vũ trụ” hòa vào “đại vũ trụ” mênh mông một cách đủ đầy, viên mãn. Để an định tâm hồn và vững bước chân đi, để tự tin, mạnh mẽ, như những phương pháp an định giúp con người kiên cường hơn vẫn hướng dẫn.

Sài Gòn về khuya lại càng nổi rõ từng luồng xe gầm gào và tiếng kim loại va đập chan chát trên mặt đường. Ở chốn này, những âm thanh cuộc sống không ngừng che lấp thứ âm thanh đích thực của muôn trùng. Bỗng dưng một lần nghe ra âm thanh của không - âm - thanh khiến tôi bất thần chông chênh. Và vì tôi vẫn chưa ngồi xuống và chưa muốn một mình, tôi thấy mình cần một bàn tay.