Ăn chọn nơi, chơi… mướn bạn

TTCT - Sự cô đơn ở các đô thị sầm uất hàng đầu thế giới chưa bao giờ là một đề tài cũ. Trong lòng những thành phố đông dân nhất, nhộn nhịp nhất với vô số hoạt động kinh tế, thương mại, giải trí, rất nhiều người vẫn chật vật trong việc tìm ra một tâm hồn đồng điệu để chia sẻ buồn vui hay chỉ đơn giản là một ai đó có thể đi ăn và tám chuyện cùng mình.

Nhà báo Mỹ Chris Colin đã chia sẻ câu chuyện trải nghiệm dịch vụ “mướn bạn” trong thời gian anh lưu trú tại Tokyo năm 2016 với góc nhìn đa chiều từ những người làm thể loại dịch vụ kỳ lạ này.

“Lời nói dối trắng” khỏa lấp sự trống vắng

Chris Colin còn nhớ rõ cảm giác mệt mỏi vì lệch múi giờ, mồ hôi nhễ nhại do chưa quen khí hậu và bối rối tột cùng khi không hiểu lấy một chữ trong tờ thực đơn của quán cà ri ở Tokyo. “Người bạn” xuất hiện đúng lúc để giúp đỡ anh không ai khác chính là Miyabi - nhân viên của một đại lý môi giới cho thuê bạn theo giờ. Với Chris khi đó, Miyabi như một vị cứu tinh kịp thời đầy tin cậy, ấm áp và chân thành như thể không gì có thể phá hỏng tình bạn đẹp của họ, ít ra là trong vòng... 90 phút mà anh thuê cô làm bạn.

Vốn đã từng nghe qua những dịch vụ kỳ quặc ở Nhật như cho thuê mèo, mua bán quần lót cũ, quán bar cú, hay những nam thanh niên có ngoại hình chuyên đi an ủi các quý bà quý cô nhân viên văn phòng căng thẳng vì công việc, Chris cũng khá hồi hộp khi đi tìm thử dịch vụ cho thuê bạn trong thời gian anh ở thủ đô Nhật Bản.

Cô bạn-bán-thời-gian của Chris ngồi nghịch đĩa cà ri và kể cho anh nghe về những khách “thuê bạn” trước đây của mình. Có người đứng đầu một công ty nổi tiếng, giàu có và rất thông minh nhưng trò chuyện thì lại vô cùng nhạt nhẽo. Một nữ sinh trung học thì thuê 20 người bạn cho đủ bộ chụp hình trong buổi lễ tốt nghiệp để khoe lên Instagram. Thậm chí cô còn được trả tiền để... khóc trong đám tang và ngất xỉu trong đám cưới chỉ vì gia chủ sợ bị cười chê bởi số lượng khách mời khiêm tốn.

Miyabi không phải là một cô gái làng chơi, diễn viên hay nhà trị liệu tâm lý, nhưng đồng thời cô lại cũng có vẻ như tập hợp tất cả những vai trò đó trong vị trí “người bạn cho thuê”. Công ty mà Miyabi làm việc phục vụ chủ yếu cho những người Nhật cô đơn, nhưng dịch vụ này khiến Chris cảm thấy thích thú vì cũng rất phù hợp với khách đi du lịch một mình, do đó anh đã trả tiền cho một người phiên dịch để giúp sắp xếp.

Có thể các doanh nghiệp địa phương không nhắm đến đối tượng khách hàng ngoại quốc; ngược lại, có thể họ tạo ra loại hình dịch vụ này để cố gắng xóa bỏ đi vấn đề khó kết nối trong đời sống xã hội của chính người Nhật. Thật vậy, sự nghiệp của Miyabi chủ yếu chỉ bao gồm những hành động nhỏ nhặt, không đáng kể của một tình bạn bình thường như chụp ảnh khoe khoang bữa tối, lắng nghe bạn tâm sự trên một chặng đi bộ dài, giả vờ làm bạn gái của khách để phụ huynh không thúc ép chuyện cưới xin.

Miyabi từng mơ ước được trở thành một tiếp viên hàng không. Ở cô có một sự chỉn chu trong lối ăn mặc và thái độ ân cần trong giao tiếp. Gương mặt dịu dàng chuyên nghiệp ấy che đậy những tâm tư đằng sau một công việc vốn dĩ không hề dễ dàng. Giờ giấc làm việc của cô không cố định, trung bình có khoảng 15 ca một tuần, trải dài từ sáng đến tối. Lương đủ sống chứ không cao; cô được trả 115 đôla Mỹ cho mỗi 2 giờ làm bạn với ai đó, nhưng phải chia phần trăm lại cho công ty. Trong lúc đó, Miyabi còn phải thuyết phục ba mẹ rằng đây là một cách kiếm tiền hợp pháp.

Miyabi giải thích cô làm việc này với mong muốn giúp ích cho mọi người, hay ít ra là những người thực sự cô đơn đang khao khát được có một người bạn. “Nhiều người giỏi giang trong các lĩnh vực đa dạng của cuộc sống như trong công việc hay trên mạng Internet, nhưng lại không thể kết nối với cuộc sống thực” - cô nói. Đối với những khách hàng như vậy, được tiếp xúc tình cảm với một người bạn thân thiện thực sự là một trải nghiệm rất hữu ích, ngay cả khi “tình bạn” được đính kèm một bảng giá.

Dẫu hài lòng do bản chất của công việc là nhằm mục đích tốt, Miyabi vẫn thừa nhận trong nhiều trường hợp cô thấy xấu hổ khi phải nói dối, phải đóng vai một ai đó. Khi được Chris hỏi tại sao nhu cầu “mướn bạn” lại cao đến như vậy, cô trả lời: “Bởi tất cả chỉ là vờ vịt thôi mà.”

Quốc gia cô đơn

Một cô bạn khác Chris trả tiền để đi chơi cùng trong thời gian ở Nhật là Yumi. Yumi có vóc người nhỏ nhắn và nói tiếng Anh không khá lắm nên chồng cô là Taka tham gia cùng. Cặp đôi ngọt ngào và khiêm tốn dẫn anh đi khám phá quán rượu nhỏ kiểu Nhật trong khu phố Sangenjaya vui nhộn của thành phố. Họ đi qua những cửa hàng đồ chơi dễ thương không thể lẫn vào đâu được và những con hẻm hẹp dày đặc khói của những món xiên nướng.

Yumi bắt đầu công việc này tại Client Partners - công ty cung cấp tình bạn lớn nhất Nhật Bản với 8 chi nhánh khắp Tokyo và 1 chi nhánh ở Osaka. Cũng như Miyabi, Yumi từng được kết bạn bán thời gian với nhiều đối tượng. Một nhà văn bí ẩn muốn cô đọc cuốn tiểu thuyết mà anh ta đã dốc lòng viết trong 10 năm. Một người đàn ông khác cần người để nói chuyện về cha mẹ già của mình, không phải gặp trực tiếp mà là qua hàng tháng trời email.

Có rất nhiều người đã không được chạm vào ai trong nhiều năm. Chúng tôi có những khách hàng bật khóc khi chúng tôi bắt tay họ".

- Maki Abe (giám đốc điều hành dịch vụ thuê bạn Client Partners)

Theo quan điểm của Yumi thì khách hàng của cô chỉ đơn thuần là muốn có sự đồng hành cơ bản, không phức tạp. Nhìn nhận nhu cầu này một cách đa chiều có thể thấy nó phản ánh một vấn đề sâu sắc hơn về đất nước của cô. Có một từ trong tiếng Nhật là gaman - nôm na là sự nhẫn nhịn khắc kỷ khi đối mặt với sự việc không thể chịu đựng được. Đó là một giá trị sâu sắc của Nhật Bản, ý tưởng này khiến bạn say mê bất kể điều gì đang xảy ra. Rất nhiều điều đã và đang xảy ra. Theo Tổ chức Y tế thế giới, lo lắng và trầm cảm tăng vọt sau thảm họa hạt nhân Fukushima. Bản thân nước Nhật đang bị thu hẹp, dân số giảm mạnh và già đi nhanh chóng. Và có một vấn đề ngày càng gia tăng về những người thực sự chỉ biết làm việc cho đến chết, một phần ba số vụ tự tử được cho là do làm việc quá sức.

Nhưng Yumi và Taka cho rằng phần đông mọi người luôn cố tỏ ra là mình ổn. Dù việc thuê bạn bè không phải là một phương pháp chữa bệnh, nhưng ngành dịch vụ này có thể đóng vai trò tương tự như một chiếc van áp suất để khách hàng xả ra những ưu tư của họ.“Mọi người có thể nói về cảm xúc của họ mà không cần lo lắng bạn bè thực sự của họ nghĩ gì” - Yumi giải thích.

Maki Abe, giám đốc điều hành của Client Partners, chia sẻ với Chris: “Nhìn từ bên ngoài, chúng tôi giống một quốc gia giàu có, nhưng về mặt tinh thần thì chúng tôi có vấn đề. Nhật Bản xem trọng thể diện. Chúng tôi không biết làm thế nào để nói chuyện thẳng thắn. Chúng tôi không thể yêu cầu giúp đỡ. Vì vậy, nhiều người cô đơn với những vấn đề của họ và bế tắc, những trái tim rất khó rung động”.

Maki Abe giải thích không phải là mọi người thiếu bạn bè. Facebook, Instagram cho người ta thấy một đất nước Nhật bùng nổ với sự đồng hành của những người nhiệt huyết, nhiều năng lượng với đời sống văn hóa đa dạng. Nhưng vấn đề duy nhất là mạng xã hội trực tuyến không thật. “Có một tôi thật và một tôi đeo mặt nạ. Chúng tôi có một từ để chỉ khoảng trống cô đơn ở giữa đó: kodoku”. Maki cho rằng một phần lý do khởi nguồn từ Chiến tranh thế giới thứ hai. “Hòa hợp và giúp đỡ lẫn nhau đã từng là tinh thần dân tộc. Nhưng giờ đây chỉ có sự ích kỷ”.

Suy cho cùng ngay cả với những người bạn thân yêu nhất của mình, thỉnh thoảng ai đó cũng cảm thấy bị coi thường hoặc bị đánh giá thấp. Đó là một rủi ro mà theo Chris là có thể tránh được nếu dùng dịch vụ thuê bạn vì họ tuân thủ những giới hạn rõ ràng do tính chất công việc. Nếu dẹp sang một bên những định kiến về vấn đề “tiền trao cháo múc” trong mối quan hệ tạm thời này, khách hàng vẫn có thể thoải mái tập trung vào việc tận hưởng khoảng thời gian vui vẻ, kết nối ngay trong khoảnh khắc đó.■

Hai nguyên tắc chính để làm “người bạn cho thuê” là không yêu đương và không mượn tiền “bạn”. Ngoài ra cũng cần phải sẵn sàng tiếp mọi loại khách hàng: những người góa bụa cần ai đó xem TV cùng, những anh chàng nhút nhát cần đối tác để “tập” hẹn hò, các cô gái khao khát một người bạn đồng hành cùng mua sắm, hay một anh chàng chỉ cần một người bạn để giết thời gian bảy tiếng đợi mua đôi giày thể thao Nike mới.