Châu Âu: Mùa đông, mùa COVID và mùa phản kháng

Trên bề nổi, dường như đại dịch COVID đã làm thay đổi tâm tính người châu Âu vốn có tiếng là kỷ luật xã hội rất cao. 

Chống chích ngừa vaccine hiện là mẫu số chung của nhiều cuộc phản kháng khắp châu lục này. Chưa bao giờ người dân các nước châu Âu lại chống chính phủ của họ vì chính điều mà, theo các chính phủ, là để bảo vệ người dân. 

Bằng cớ là cuối tuần vừa rồi từ Hà Lan sang Bỉ cho tới tận đảo Guadeloupe của Pháp, những người phản đối chích ngừa đã ào ạt xuống đường. 

Thậm chí ở hòn đảo hải ngoại của Pháp tuốt bên vịnh Caribe, cảnh sát đã bị bắn bằng đạn thật - xin nói rõ là cảnh sát bị bắn chớ không phải cảnh sát bắn người biểu tình!

Rối loạn khắp nơi

Đêm từ thứ bảy rạng sáng chủ nhật (20 và 21-11), bạo lực vẫn tiếp tục ở Guadeloupe, nơi đã nổ ra phong trào xã hội quy mô lớn suốt một tuần, giữa hỏa hoạn và cướp bóc, thậm chí dùng máy xúc tấn công một trung tâm mua sắm nhỏ dẫn đến 37 vụ bắt giữ trong đêm. 

 Sáng chủ nhật, người phát ngôn Chính phủ Pháp Gabriel Attal đã lên án một tình hình “không thể chấp nhận được” ở Guadeloupe, nơi các nhân viên y tế phản đối lệnh bắt buộc tiêm chủng tạo ra những điểm tắc nghẽn giao thông và tình trạng bạo lực. 

Phát ngôn viên Chính phủ Pháp cho biết ngay trong ngày chủ nhật, lực lượng cảnh sát và hiến binh tăng cường từ nước Pháp sẽ đến Guadeloupe.

Hà Lan, đất nước được coi là hiền hòa ở châu Âu, đang rơi vào đêm thứ ba liên tiếp trong rối loạn. Cảnh sát Hà Lan hôm chủ nhật cho biết họ đã bắt giữ 19 người sau đêm xảy ra các cuộc biểu tình bạo lực thứ nhì phản đối những biện pháp y tế mới nhất của chính phủ. 

Báo chí loan tin biểu tình và đập phá nổ ra tại các thành phố Groningen, Enschede, Leeuwarden và Tilburg.

Tại The Hague, một số cảnh sát mặc đồ chống bạo động đã tấn công các nhóm người biểu tình ném đá và nhiều đồ vật khác nhau vào họ trong các khu lao động, và sử dụng vòi rồng để dập lửa những chiếc xe đạp đang bốc cháy tại một ngã tư đông đúc. 

Tổng cộng, cảnh sát đã thực hiện 19 vụ bắt giữ, đổi lại năm cảnh sát bị thương, một ngày sau khi bạo lực xảy ra ở cảng Rotterdam, nơi 51 người bị bắt và ba người bị thương do trúng đạn.

Ở nước Bỉ gần bên, đụng độ nổ ra trong cuộc biểu tình phản đối các biện pháp chống COVID mới ở Brussels, quy tụ hàng chục ngàn người. 

Cảnh sát sử dụng vòi rồng và hơi cay phun vào một nhóm người quá khích. Hai cảnh sát bị thương trong một vụ tấn công và một người biểu tình đã được sơ tán bằng xe cứu thương. 

Trong cuộc đụng độ này, một số người biểu tình đã đội khăn chụp kín đầu và vẫy cờ dân tộc chủ nghĩa của dân Flanders (một thành phần của nước Bỉ), trong khi những người khác mang ngôi sao vàng gợi nhớ đến thời Đức Quốc xã chiếm đóng.

Ở Đức, các biện pháp hạn chế đã đuợc gia tăng ở các bang Baden-Württemberg, Saarland, Rhineland-Palatinate và Bavaria. Giới chức Đức đổ trách nhiệm tình trạng xuống cấp của điều kiện y tế cho những người không chịu chích ngừa.

Quyền... không chích ngừa

Đáng kinh ngạc hơn cả là ở Ukraine, vốn đang gần như trong tình trạng chiến tranh với nước láng giềng Nga, nơi lẽ ra người dân cần đoàn kết bảo vệ đất nước, thì tại thủ đô Kiev, người ta ào ạt xuống đường chống lệnh cưỡng bách chích ngừa.

Từ đầu tháng 11, nhà chức trách Kiev đã hạn chế không cho những người chưa tiêm chủng sử dụng các phương tiện giao thông công cộng hoặc ra vào một số khu vực công cộng nhằm tăng cường tốc độ tiêm chủng đang chậm chạp trong nước. 

Những người này không thể đi làm và đến những nơi công cộng, trừ khi họ đã có kết quả xét nghiệm âm tính. Các nhà hàng, khách sạn và trung tâm thể dục sẽ vẫn mở cửa nếu 100% nhân viên được tiêm chủng hoặc xét nghiệm âm tính hằng ngày: những biện pháp phòng chống COVID vẫn thấy trên khắp thế giới.

Chính phủ bắt buộc phải đưa ra những biện pháp dứt khoát này do lẽ Ukraine là một trong những quốc gia có tốc độ tiêm chủng chậm nhất ở châu Âu: chỉ khoảng 21% dân số được tiêm chủng đầy đủ, trong khi mỗi ngày có tới hơn 20.000 ca nhiễm mới, và tổng số nhiễm trên cả nước đã là gần 3 triệu cho một dân số 41 triệu người.

Quá ngao ngán trước làn sóng chống chích ngừa, bác sĩ người Ukraine Oleksandr Molchanov phát biểu: “Chúng tôi mệt mỏi vì phải chiến đấu không chỉ chống lại dịch giã, mà còn với sự ngu ngốc. Chính tâm lý chống vaccine này đã châm dầu cho cuộc khủng hoảng COVID”. 

Không mệt mỏi sao được khi vị bác sĩ này có lúc đã phải trực một ca kéo dài 42 tiếng: 24 tiếng trong bệnh viện, rồi 18 tiếng nữa đi thăm các con bệnh đang chen chúc trong lều của một bệnh viện dã chiến, theo Thông tấn xã AP 21-11.

Đau đớn cho vị bác sĩ 32 tuổi là ông phải chiến đấu trong vô vọng: trong khi tỉ lệ tiêm chủng ở Đông Âu nói chung là thấp thì Ukraine vẫn là “số 1” của thấp. 

 

 Hệ quả là họ đang lập kỷ lục hầu như mỗi ngày về số ca nhiễm và tử vong, một phần do hệ thống chăm sóc sức khỏe thiếu thốn và đang gặp khó khăn, song chủ yếu là do có quá nhiều bệnh nhân nhập viện.

Càng điên đầu cho các nhân viên y tế cùng nhà nước là ở Ukraine đang có sẵn 4 loại vaccine Pfizer, Moderna, AstraZeneca và Sinovac, song không hiểu sao chỉ 21% dân số chịu chích đủ 2 mũi, hậu quả là 96% số người nhập viện vì COVID trong tình trạng nghiêm trọng đều chưa chích ngừa, cũng theo nguồn tin AP.

Tại sao lại có thái độ tẩy chay chích ngừa COVID như vậy? Các bác sĩ nêu ra nhiều nguồn tin đồn “bất trị”: nào là vaccine chứa các vi mạch, nào là gây vô sinh và bệnh tật, khiến nhiều người cao tuổi vốn thuộc nhóm nguy cơ nhất cũng từ chối tiêm chủng. Bác sĩ Molchanov chua chát nói: “Mọi người tin tưởng hàng xóm của họ hơn bác sĩ”.

Phải nhìn xa hơn những tin đồn thổi để giải thích tâm lý chống vaccine ở châu Âu. Hồi tháng 6-2020, ông Klaus Schwab, người sáng lập Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF), có nói tới “Cuộc tái khởi động vĩ đại” (The Great Reset) khi đề cập đến dịch COVID-19. 

Theo Schwab, việc thiết lập lại các nền tảng kinh tế và xã hội là khả thi và: “Chúng ta có thể ra khỏi cuộc khủng hoảng này với một thế giới tốt đẹp hơn nếu chúng ta hành động nhanh chóng và cùng nhau”.

Tuy nhiên rất nhanh chóng, do WEF từ lâu đã được coi là một diễn đàn của giới tinh hoa ăn trên ngồi trước, tuyên bố của Klaus bị bóp méo qua lăng kính của nhiều phong trào cực hữu và dân túy. 

Theo diễn giải này, một tầng lớp tinh hoa toàn cầu đang sử dụng COVID như cơ hội để thực hiện các chính sách kiểm soát như tiêm chủng bắt buộc, thẻ ID kỹ thuật số, và thậm chí là loại trừ hay tiêu diệt giai cấp cần lao.

Dẫu vậy cũng phải thấy rằng mọi thuyết âm mưu đều phải xuất phát từ những chi tiết thực tế đời thường. Việc các chính phủ khắp thế giới đang thi nhau kiểm soát dân chúng bằng các ứng dụng số, thẻ chip, nhận dạng khuôn mặt, mã QR... là điều có thật. 

Không nói đâu xa, đã có những người dân Sài Gòn đi Vũng Tàu nhận được tin nhắn từ chính quyền thành phố sở tại chào đón và yêu cầu khai báo di chuyển và y tế, ngay khi xe vừa vô địa phận Vũng Tàu!

Chống phá lẫn nhau

Từ thuyết âm mưu “Cuộc tái khởi động vĩ đại” đó, ở các nước châu Âu nổi lên phong trào chống vaccine. Vấn đề là sự phản đối đang gây phương hại cho nỗ lực chích ngừa khẩn cấp và toàn dân. 

Tỉ lệ sử dụng vaccine khá thấp ở Áo, chỉ 64% dân số được tiêm chủng đầy đủ, khiến quốc gia này ở dưới mức trung bình của EU và buộc chính phủ phải áp chính sách tiêm chủng bắt buộc, bắt đầu là tỉnh Salzburg.

Làn sóng “cấm túc nếu chưa chích ngừa” từ Áo lan sang Đức, bắt đầu là bang Saxony nằm ở phía đông với thủ phủ là Dresden. 

Đây là bang đầu tiên của Đức đưa ra các quy định nghiêm ngặt để chống lại làn sóng COVID hiện nay, theo đó những người chưa được tiêm phòng không còn được phép vào các địa điểm giải trí và thư giãn bao gồm quán cà phê hoặc nhà hàng, ngay cả khi xuất trình xét nghiệm âm tính. 

Tất cả những điều này, nước Pháp đã làm từ trước với cái gọi là “thẻ thông hành y tế”, điều cũng khiến một số người xuống đường.

Ở một hướng khác của các thuyết âm mưu, một số người tin rằng các chính phủ như Nga hay Trung Quốc đã và đang dốc sức kích động phong trào chống vaccine ở EU. 

Báo cáo chính thức của Cơ quan Hành động đối ngoại của EU (EEAS) công bố hồi tháng 4-2021 tố cáo: “Nga và Trung Quốc tiếp tục quảng bá mạnh mẽ vaccine do nhà nước sản xuất trên khắp thế giới. 

Cái gọi là “ngoại giao vaccine” tuân theo logic trò chơi “một mất, một còn”, và được kết hợp với các nỗ lực thao túng và thông tin sai lệch để làm suy yếu lòng tin vào vaccine do phương Tây sản xuất, các tổ chức của EU và các chiến lược tiêm chủng của phương Tây - châu Âu”.

Báo cáo cho biết từ đầu năm 2021, cơ sở dữ liệu EuvsDisinfo đã thu thập được hơn 100 nội dung thông tin sai lệch về tiêm chủng có thể xuất phát từ Nga. 

Tuy nhiên, cũng phải nói là tin giả không chừa một ai. Ở chính nước Nga, ngành y tế đang thọ nạn vì các thông tin giả mạo về vaccine Sputnik nội địa khiến COVID hoành hành dữ dội: tổng cộng 9,2 triệu ca nhiễm và 259.000 người chết; mới nhất là hôm 21-11 số tử vong là 1.216 người.

Tấn công nhau qua lại trong trận chiến thông tin và chiến tranh tâm lý, các bên đều thiệt hại nặng nề. Châu Âu, bất luận EU hay Nga cũng đều chết, theo nghĩa đen. 

Trong bối cảnh đó, WHO cảnh báo mùa đông này châu Âu “dám” mất nửa triệu sinh mạng. Cả tân thế giới lẫn cựu lục địa cùng ngất ngư, chỉ mỗi Trung Quốc là “miễn nhiễm”, vô đối!■