Chuyện quỹ đất của Đà Nẵng

Nhờ lấy luôn vệt đất 2 bên các tuyến đường mới mở để đấu giá, Đà Nẵng có tiền làm nhiều công trình khác. Trong ảnh là đường Võ Nguyên Giáp ven biển. Ảnh: HỮU KHÁ

Tiền từ đất làm nhiều dự án hạ tầng

Sau khi chia tách tỉnh Quảng Nam - Đà Nẵng vào năm 1997, TP Đà Nẵng đã đầu tư nhiều công trình trọng điểm, thu hút nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước. Một trong những nguồn vốn quan trọng của địa phương này để thực hiện điều đó được lấy từ việc khai thác quỹ đất hiện có.

Có thời điểm, việc khai thác quỹ đất này đã tạo ra hơn 50% nguồn thu ngân sách, giúp TP xây dựng được hàng loạt công trình cầu, đường lớn.

Ông Võ Nguyên Chương, phó giám đốc Sở TN-MT TP Đà Nẵng, cho biết trong quá trình chỉnh trang đô thị, thành phố đã yêu cầu các sở ngành nghiên cứu, phê duyệt các đồ án quy hoạch đầu tư mới hoặc mở rộng các tuyến đường theo hướng tạo quỹ đất dọc hai bên tuyến đường. 

Đó là các lô đất, khu đất lớn đang là đất ở, đất thương mại dịch vụ, đất cơ quan đơn vị sự nghiệp của TP... Quỹ đất này được dùng để bố trí, tái định cư cho các hộ dân thuộc diện giải tỏa (đủ điều kiện được bố trí) và đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định của Luật đất đai, tạo nguồn thu cho ngân sách. Một phần diện tích sẽ được giao cho các cơ quan nhà nước. Việc xây dựng cũng theo quy hoạch nên không gian, kiến trúc đô thị rất thông thoáng.

Và đó là cách giúp họ, từ một số tuyến đường như Nguyễn Văn Linh (đoạn từ đường Nguyễn Tri Phương đến Trần Phú), tuyến đường Võ Văn Kiệt, Nam Kỳ Khởi Nghĩa, tuyến đường Hoàng Sa, Trường Sa ven biển, đường Võ Nguyên Giáp, tuyến đường Nguyễn Tất Thành..., tạo ra được quỹ đất lớn đấu giá, phục vụ phát triển du lịch và chỉnh trang không gian đô thị.

Năm 1997, Đà Nẵng chỉ có gần 100 con đường với tổng chiều dài gần 300km, nhưng đến nay nơi này đã có gần 2.000 con đường, với tổng chiều dài hơn 1.300km. 

Hàng ngàn dự án khu đô thị, khu tái định cư, khu dân cư chỉnh trang được xây dựng dọc theo các tuyến Sơn Trà - Điện Ngọc, tuyến Võ Nguyên Giáp, Phạm Văn Đồng, Điện Biên Phủ. Một số khu đô thị lớn đã tạo ra diện mạo đô thị mới, thu hút đông đảo dân cư về sinh sống.

Ranh giới đô thị mở rộng gần 4 lần, riêng phạm vi nội thành từ 5.600ha đã được mở rộng lên 21.000ha. Thành phố thu hồi đất, giao đất và cho thuê đất để triển khai hơn 1.300 dự án, tổng diện tích hơn 17.000ha. 

Tất nhiên, ở đó có sự cống hiến rất lớn của người dân: 120.000 hộ dân trên tổng số 200.000 hộ được di dời, giải tỏa để tạo nên những khu phố mới, khu dân cư mới. Hơn 110.000 hộ dân được bố trí tái định cư...

Qũy đất có nhưng chưa dùng tới

"Đấu giá quyền sử dụng đất là phương thức giúp Nhà nước huy động tối đa nguồn thu cho ngân sách, tạo nguồn thu ổn định để TP đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng và phát triển kinh tế, xây dựng các công trình trọng điểm, tái thiết đô thị", ông Chương nói. 

Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận một thực tế: hiện một số khu đất lớn đã giao cho các nhà đầu tư nhưng việc đưa vào khai thác còn chậm, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế - xã hội, lãng phí nguồn tài nguyên đất đai tại địa phương.

Quỹ đất công của Đà Nẵng hiện còn khá lớn chưa được khai thác. Trung tâm Phát triển quỹ đất đang quản lý 344 khu đất lớn (diện tích hơn 2 triệu m2 đất) và 14.468 lô đất ở TP đang quản lý chưa thực hiện việc khai thác. Từ đó sinh ra nạn đổ rác thải, xà bần... gây ô nhiễm môi trường, mất mỹ quan đô thị tại nhiều khu dân cư, ảnh hưởng xấu đến cuộc sống của người dân.

Qua khảo sát, có 30% khu đất lớn và 20% lô đất ở chia lô đang bị lấn chiếm, sử dụng trái phép cho các mục đích khác nhau (bãi giữ xe, kho tạm, làm bãi tập kết cây xanh, vườn ươm, kinh doanh dịch vụ ăn uống tạm và trồng rau quả, hoa).

Một số tổ chức, hộ dân có nhu cầu thuê sử dụng mặt bằng tạm có thời hạn đối với các khu đất, lô đất chưa sử dụng này. Tuy nhiên, vì pháp luật chưa có quy định về thuê sử dụng mặt bằng tạm có thời hạn để áp dụng thực hiện nên sự lãng phí nguồn lực đất đai kiểu này vẫn còn đó.■