Còn nhiều câu hỏi khó

BS MAI ANH 25/09/2013 21:09 GMT+7

TTCT - * Tôi bị thoái hóa khớp gối lâu năm, nghe nói nay có thể điều trị bằng tế bào gốc. Xin bác sĩ cho biết cách thức điều trị ra sao?

(Nguyễn Thị Hòa, 60 tuổi, Đà Lạt)

Phóng to
Đau khớp gối là bệnh rất phổ biến ở người trung niên

Tế bào gốc của cơ thể con người được dùng để điều trị nhiều căn bệnh mà đến giờ y học vẫn còn bó tay là một tiến bộ không thể chối cãi. Trong số các bệnh lý được điều trị bằng tế bào gốc có bệnh thoái hóa khớp gối vốn đang ảnh hưởng nhiều đến những bệnh nhân trung niên trở lên. Cách thức điều trị thoái hóa khớp gối bằng tế bào gốc vẫn rất mới ở nước ta và còn nhiều câu hỏi chưa có lời giải rõ ràng.

Triển vọng

Hiện tại ở Việt Nam tế bào gốc dùng điều trị thoái hóa khớp là tế bào gốc có trong mô mỡ của cơ thể người bệnh và chiếm 3-5% hỗn hợp tế bào. Quy trình điều trị thoái hóa khớp gối bằng tế bào gốc được tóm tắt như sau:

Lấy hỗn hợp tế bào mỡ và cả tế bào gốc từ mỡ bụng, quay ly tâm để lấy tế bào gốc (thường có lẫn tế bào thường khác). Tế bào gốc sẽ được kích hoạt bằng ánh sáng. Bệnh nhân sẽ được rút 30-50ml máu, quay ly tâm để lấy huyết tương giàu tiểu cầu. Hỗn hợp tế bào gốc sẽ được trộn với huyết tương giàu tiểu cầu này và bơm vào khớp gối sau khi khớp gối đã được làm nội soi cắt lọc, rửa khớp.

Mục tiêu của phương pháp này là phục hồi mặt sụn khớp đã bị hư nhờ tế bào gốc biến thành tế bào sụn khớp bám dính vào mặt sụn khớp đã bị hư.

Nhưng...

Về mặt lý thuyết, phương pháp này hứa hẹn giải quyết triệt để vấn đề thoái hóa khớp gối cho bệnh nhân với mặt sụn khớp đã bị hư. Nhưng về mặt khoa học, còn nhiều câu hỏi cần phải giải đáp.

Làm thế nào để tế bào gốc bám dính vào mặt xương dưới sụn và phát triển là vấn đề. Bởi khi hỗn hợp tế bào gốc bơm vào sẽ nằm trong khớp gối, bệnh nhân vẫn đi lại mỗi ngày, sự cọ xát của hai mặt xương hay sụn trong khớp gối khiến khả năng bám dính của tế bào khó khăn hơn. Một khi đã bám dính, tế bào gốc sẽ nhận tín hiệu từ mô xung quanh nào để tự biến đổi thành tế bào sụn?

Một câu hỏi khác vẫn chưa được chuyên gia giải thích rõ là tín hiệu này đến từ tế bào sụn bên cạnh hay từ xương dưới sụn, hay một cơ quan nào khác trong cơ thể hay trong khớp gối? Một số vấn đề khác không kém quan trọng là liệu khi biến đổi thành tế bào sụn, các tế bào này có sinh sôi nảy nở hay không? Có thể kiềm chế sự sinh sôi nảy nở của tế bào gốc để nó không biến thành tế bào ung thư hay không? Thời gian bao lâu là an toàn để kết luận tế bào gốc không sinh ung thư?

Phương pháp dùng huyết tương giàu tiểu cầu để điều trị giảm đau trong thoái hóa khớp gối đã được thế giới ứng dụng nhưng còn nhiều tranh cãi. Nhiều sản phẩm dùng để lấy huyết tương giàu tiểu cầu đã được Cơ quan Quản lý dược phẩm và thực phẩm Mỹ (FDA) công nhận, nhưng các chuyên gia vẫn chưa giải thích rõ liệu khớp gối giảm đau là do tế bào gốc biến thành tế bào sụn hay do tác dụng của huyết tương giàu tiểu cầu.

Trong thoái hóa khớp gối, không phải chỉ có mặt sụn khớp bị hư mà cả trục chân của bệnh nhân cũng bị vẹo vào trong hay ra ngoài. Từ đó lực do trọng lượng cơ thể sẽ tác dụng không đều lên hai mặt khớp và luôn luôn làm một mặt khớp hư nhiều hơn mặt khớp còn lại.

Mặt khớp hư nhiều nhất là mặt khớp bên trong vì phần lớn gối chúng ta bị vẹo vào trong (chân vòng kiềng). Nếu chỉ bơm tế bào gốc mà không chỉnh trục chân cho bệnh nhân thì liệu với áp lực đè nặng lên mặt khớp bên trong hay bên ngoài có làm giảm đau được cho bệnh nhân không?

Với giải Nobel về sự phát hiện telomere, người ta có thể biết tuổi thọ của tế bào. Tế bào phân chia nhiều lần thì telomere này ngắn lại và khả năng sống của tế bào cũng kém đi. Các tế bào gốc cũng như vậy. Vậy khi lấy tế bào gốc trên người trung niên hay cao tuổi, khả năng sống còn tế bào gốc của người đó cao hay thấp không ai biết được. Như vậy chúng ta đang đánh cược vào khả năng sống còn của tế bào gốc mà không biết được khả năng này cao hay thấp.

Ưng dụng các tiến bộ khoa học vào y khoa đương nhiên là cần thiết, nhưng phải thực hiện dựa trên những nghiên cứu có độ tin cậy cao và thận trọng. Nhất là một phương pháp mới, lại có chi phí cao như ứng dụng tế bào gốc cần giải thích rõ ràng và chính xác cho bệnh nhân.

Bình luận Xem thêm
Bình luận (0)
Xem thêm bình luận