Năm của những cơn sốt tài sản

Nói nghịch lý là vì cơn sốt đó diễn ra trong bối cảnh là thực trạng khó khăn của khu vực sản xuất, dịch vụ, cũng như nguy cơ lạm phát rình rập.

Những cột mốc không tưởng

Đợt đấu giá đất cuối năm của trung tâm tài chính Thủ Thiêm bất ngờ ghi nhận mức cao kỷ lục 2,4 tỉ đồng/m2 cho một lô có diện tích 10.060m2. 

Đây là mức giá thậm chí còn cao hơn khu trung tâm cũ. Ngay cạnh đó, khu vực thành phố Thủ Đức liên tiếp xuất hiện các dự án căn hộ đắt tiền, giá hơn trăm triệu đồng 1m2 với tốc độ thanh khoản khá nhanh. 

Các mức giá “trên trời” này có thể là dấu hiệu của một cơn sốt đất diện rộng sẽ xuất hiện ngay từ đầu năm sau. Giấc mơ về một chốn an cư lâu dài của không ít người dân sẽ bị ảnh hưởng, trong đó có kế hoạch phát triển 1 triệu ngôi nhà giá rẻ dành cho người lao động mà UBND TP.HCM vừa nói tới. 

Hiện giá nhà đã quá cao so với thu nhập người dân. Nghiên cứu của hãng Numbeo cho thấy tỉ lệ giá nhà trên thu nhập của TP.HCM đang ở mức 27,72 lần. 

Tỉ lệ này thậm chí vượt những đô thị phát triển và có mức sống cao hơn TP.HCM nhiều như Singapore hay Tokyo, và càng cách xa những đô thị gần TP.HCM hơn như Bangkok hay Jakarta, khiến thành phố lớn nhất Việt Nam dần trở thành một trong những đô thị có bất động sản đắt đỏ nhất châu Á.

Chứng khoán cũng có một năm thăng hoa gây nhiều ngạc nhiên khi giới đầu tư ngoại bán ròng với khối lượng lớn. Chỉ số VN-Index tăng trưởng ấn tượng hơn 40% tính từ đầu năm. 

Thanh khoản thị trường năm 2021 tăng gấp 2,5 lần so với năm ngoái. Hãng chứng khoán Vndirect dự báo VN-Index sẽ tăng lên mức kỷ lục 1.700 - 1.750 điểm trong năm 2022, dựa trên cơ sở P/E đạt khoảng 16,5 lần và tăng trưởng lợi nhuận 23% của các doanh nghiệp niêm yết.

Xu thế tăng của thị trường có thể kéo dài nhờ việc nền kinh tế lấy lại đà tăng trưởng và sự tham gia ngày càng nhiều của dòng vốn cá nhân trong nước. 

Việc nâng hạng lên thị trường mới nổi MSCI của Việt Nam sớm hơn dự kiến có khả năng giúp thị trường thêm dư địa tăng giá.

Lãi suất thấp, tâm lý e ngại lạm phát, các biến chủng mới của virus corona liên tiếp xuất hiện còn kích thích dòng vốn đầu tư chảy mạnh vào vàng. Kết quả năm nay chứng kiến vàng tiếp tục phá những kỷ lục mới và vươn tới cột mốc 61 triệu đồng/lượng.

Trong bối cảnh nền kinh tế thực gặp nhiều khó khăn vì các đợt giãn cách xã hội sâu rộng, thị trường tài chính và bất động sản lội ngược dòng là một điểm khác thường.

Nhiều thách thức cho sản xuất

2021 là năm khó khăn chưa từng có với nền kinh tế và cộng đồng doanh nghiệp. GDP quý 3 giảm 6,2% - mức tăng trưởng hằng quý thấp nhất từng được ghi nhận. Trong 9 tháng đầu năm 2021, GDP chỉ tăng nhẹ 1,4%, thấp hơn tốc độ tăng trưởng 2,2% của cùng kỳ 2020.

Ngành dịch vụ bị ảnh hưởng nặng nề nhất và giảm 9,3% vào quý 3 khi nhiều địa phương dừng các dịch vụ không thiết yếu. Hàng không, du lịch, khách sạn… thiệt hại lớn nhất. 

Ngành công nghiệp và xây dựng cũng giảm 5% do thiếu hụt lao động và gián đoạn chuỗi cung ứng vì các biện pháp giãn cách xã hội được thắt chặt. 

Nhiều khu công nghiệp và nhà máy ở các tỉnh phía Nam phải tạm dừng hoạt động để ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh, làm đứt gãy chuỗi cung ứng và khiến giá cả hàng hóa ngóc đầu tăng.

Các biện pháp giãn cách xã hội nghiêm ngặt và giá vật liệu xây dựng tăng cao còn khiến việc triển khai đầu tư công đình trệ. Giải ngân vốn ngân sách nhà nước 11 tháng là hơn 294.000 tỉ đồng, chỉ đạt gần 64% kế hoạch Chính phủ giao.

2022: Cần nắn lại dòng tiền

Cơn say đầu tư chứng khoán, bất động sản, và vàng đi kèm tâm lý lo ngại bong bóng đầu cơ. 

Một lượng lớn dòng tiền thay vì chảy vào khu vực sản xuất và nền kinh tế thực lại đổ vào các lĩnh vực có tính đầu cơ cao, có thể gây hệ lụy xấu cho nền kinh tế, làm gia tăng nợ xấu trong hệ thống ngân hàng và tăng rủi ro hệ thống. 

Nhìn sang quốc gia láng giềng Trung Quốc, sự kiện đổ vỡ của người khổng lồ bất động sản Evergrande là lời cảnh báo không thể rõ ràng hơn.

Hướng tới sự ổn định và an toàn, 2022 có thể là năm Chính phủ cần ban hành các chính sách siết lại dòng vốn có tính đầu cơ và ưu tiên cho hoạt động sản xuất và xuất khẩu, bởi khu vực này mới đảm bảo tạo ra việc làm và cải thiện thu nhập cho đại bộ phận người dân.

Nếu dịch bệnh được kiểm soát và các hoạt động kinh tế quay trở lại nhịp điệu bình thường, 2022 có thể đánh dấu sự khởi sắc hơn của nền kinh tế. 

Vndirect dự báo GDP năm sau sẽ tăng 7,5%, được thúc đẩy bởi 4 động lực chính: hoạt động sản xuất và xuất khẩu lấy lại đà tăng trưởng, FDI vẫn là điểm sáng trong bối cảnh các nhà sản xuất đa hóa chuỗi cung ứng toàn cầu, cầu nội địa phục hồi, và các gói hỗ trợ tài khóa sắp triển khai.

Những yếu tố hỗ trợ này có thể giúp Việt Nam đối phó với rủi ro bên trong và bên ngoài, bao gồm áp lực lạm phát cao hơn, đồng USD mạnh lên và điều kiện thị trường tài chính toàn cầu kém thuận lợi hơn so với năm 2021.