Ưu tiên phụ nữ

TTCT - Nếu để ý, có lẽ bạn sẽ tự hỏi tại sao gần như tất cả các giọng nói điện tử mà bạn nghe được qua điện thoại di động, ở sân bay, trên xe hơi hay trên máy tính đều là giọng nữ. Câu trả lời đến từ những nhà sinh học và lịch sử.

Phóng to

Ảnh: google.com

Các nghiên cứu khoa học cho thấy giọng của phụ nữ dễ chịu hơn so với nam giới. “Tìm ra giọng phụ nữ mà mọi người đều thích dễ hơn nhiều so với giọng nam. Phải thừa nhận là não người được phát triển để yêu thích giọng nữ” - GS Clifford Nass tại ĐH Stanford (Mỹ), tác giả cuốn The man who lied to his laptop: What machines teach us about human relationships (Người nói dối với máy tính xách tay: Máy móc dạy chúng ta gì về mối quan hệ giữa con người), phân tích trên CNN.

Các nghiên cứu cho thấy sự thiên vị của não người đã hình thành ngay từ trong phôi thai qua việc phản ứng với tiếng nói của người mẹ chứ không phải người cha. Một câu trả lời khác nằm ở yếu tố lịch sử: giọng nữ đã được sử dụng trong các thiết bị định vị tự động từ Thế chiến thứ hai vì nó giúp phân biệt với giọng của nam giới trong bối cảnh hầu hết các máy bay và tàu chiến là do binh sĩ nam giới điều khiển.

Tiếp đó, khi các nhà sản xuất xe hơi lần đầu tiên sử dụng giọng điện tử trong những sản phẩm của họ, các nghiên cứu khách hàng cho thấy giọng nữ được ưa thích hơn rất nhiều so với giọng nam. Dần lan rộng ra, hiện nay hầu hết các hệ thống định vị vệ tinh tự động có mặt trên thị trường đều có giọng nói mặc định là giọng nữ.

Có một ngoại lệ đáng chú ý ở Đức được mô tả chi tiết trong cuốn sách của GS Nass: Hãng xe hơi BMW đã buộc phải thu hồi hệ thống định vị giọng nữ của một dòng sản phẩm cuối những năm 1990 vì các khách hàng nam phản đối dữ dội việc bị một phụ nữ... chỉ đường trên xe. “Yếu tố văn hóa cũng có vai trò quan trọng” - GS Nass bình luận.

Hầu hết các công ty sản xuất thiết bị có giọng điện tử phải tổ chức những cuộc tuyển giọng gắt gao, không khác gì người ta tuyển diễn viên cho các bộ phim Hollywood. Sau khi các giọng nói được thu âm, chúng sẽ được chia ra theo đặc điểm: ấm áp, không thân thiện, mệnh lệnh... và sẽ được sử dụng vào các mục đích khác nhau.

Một cuộc thăm dò chi tiết vào năm 2010 của Tổ chức Adweek and Harris Interactive cho thấy gần một nửa số người Mỹ (48%) tin rằng giọng điện tử nam nghe khó chịu, trong khi 46% nói giọng nữ dễ chịu hơn. Gần một nửa còn lại cho rằng với họ không có sự khác biệt, rằng giọng nam không khó chịu hơn (49%) và giọng nữ cũng chẳng dễ nghe hơn (46%).

Cuộc thăm dò cũng hỏi giới tính của giọng điện tử có ảnh hưởng đến quyết định mua sản phẩm của khách hàng không. Hai phần ba trong số 2.200 người được hỏi nói không, cụ thể là 66% với một chiếc xe hơi và 69% với một máy tính.